Ev eşyalarında maliyet baskısı

Son aylarda enflasyonda en çok göze çarpan kalemlerden biri ev eşyası grubu. Tüketici fiyatları Eylül'de aylık bazda yüzde 6,30 oranında artarken ev eşyasında aylık artış oranı yüzde 11,41 oldu. Grubun enflasyona etkisi 0.91 puan. Yıllık bazdaysa TÜFE'deki yüzde 24,52'lik artış karşısında bu gruptaki ürünlerin fiyatı yıllık yüzde 37,28 seviyesinde gerçekleşti.

Özellikle küçük ev eşyası ve beyaz eşya fiyatlarında son bir ayda meydana gelen artış oldukça çarpıcı. Eylül'de fiyatı en çok yükselen ürünlere bakalım. Fırınlı ocak fiyatı yüzde 25, bulaşık ve çamaşır makinesi fiyatı yüzde 20, elektrikli küçük ev aletleri ve fırın yüzde 19 oranında artış göstermiş.

Zam şampiyonluğunun arkasında yatan en büyük neden ihracat ağırlıklı sektörün hammaddede yurtdışına bağımlı olması.

Züccaciyeciler Derneği Genel Sekreteri Sibel Palacıoğlu, paslanmaz çelik başta olmak üzere plastik, porselen hammaddesi ve küçük elektrikli ev aletlerindeki motor aksamları gibi hammmaddelerin Türkiye'de yeteri kadar üretilmediğini söylüyor.

Bu nedenle kurlardaki artış üreticilerin maliyetlerini oldukça yukarı çekmiş. AVM kiraları sektörün belini büken bir diğer faktör. Her ne kadar TL'ye dönüş yönünde karar alınsa da TL'ye dönüşte yüksek kurdan sabitleme yapılmasının yüklerini artırdığını belirtiyor Palacıoğlu.

Demir ve demir ürünleri ithalatına yüzde 25 ek vergi kararı, ana hammaddelerinden biri paslanmaz çelik olan sektörün yükünü daha da arttırmış.

Beyaz Eşya Perakendecileri Derneği Başkanı Ali Yıldız ise beyaz eşyalarda Mayıs'tan bu yana yüzde 50 fiyat artışı yapıldığını kaydediyor. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği'nin verileri ilk yarıda beyaz eşya pazarının yüzde 15 ile tarihi daralma yaşadığını göstermişti. Ağustos ayında düşüş oranı yüzde 19'a ulaştı.

Mobilya cephesi de hammadde maliyetlerindeki artıştan olumsuz etkilenen bir başka sektör. Sektör temsilcileri, üreticilerin çoğunun karsız ürün satarak günü kurtarma peşinde olduğu görüşünde. Yıl sonu geldiğinde işçi maliyetlerindeki artışların da eklenmesiyle kamburun artacağını dile getiriyorlar. Üretici enflasyonunun yüzde 46 olduğunu göz önünde bulundurursak ÜFE ile TÜFE arasında giderek açılan makasın maliyet baskısı olarak yansıması kaçınılmaz.

Tabii bu dönemde fırsatçılık yapanlar da yok değil. MOBSAD Eski Başkanı Adnan Bostan, sektörde kurlardaki artışın oldukça üzerinde zam yapan firmalara karşı uyarıyor. Bu dönemde fırsatçılık yapanların olduğunu kaydeden Bostan aşırı derecede yapılan zamların geri çekilmesini beklediklerini söylüyor.

Kuşkusuz bu dönemde en büyük talep vergi teşviği. Fakat daha kalıcı çözüm için yerli üretimin teşvik edilmesi şart. Yerli ve milli hammadde ihtiyacının karşılanması, petrokimyayla ilişkili kalemleri Türkiye'de üretebilen tesislerin kurulmasından geçiyor.