Küresel finans piyasalarında hava, ABD'nin düzenlediği hava saldırısında İran'ın en önemli askeri yetkililerinden birinin öldürülmesi ve bunun sonucu bölgede tansiyonun artmasından dolayı endişelerin yoğunlaşması ile birlikte değişti. Yatırımcılar son gelişmelerin ardından temkinli bir tutum aldılar.
ABD endeks vadeli kontratları düşerken, Asya hisse senetleri kazançlarını geri verdi ve petrol, Japon yeni ve altınla beraber güç kazandı. Orta Doğu'da vekil kuvvetler yoluyla ülkesinin gücünü artıran korkulan İranlı general Kasım Süleymani, ABD Başkanı Donald Trump'ın emri ile düzenlenen hava saldırısında öldürüldü. Riskten uzaklaşma eğilimi, İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney'in Süleymani'yi öldürenleri "şiddetli bir misilleme" beklediğini söylemesinin ardından daha da arttı.
Şok haber, varlık sınıflarının büyük kısmının oldukça parlak bir 2019 yılı geçirmesinin ve ABD hisse senetlerinin son 10 yılın en iyi senelerinden birini geride bırakmasının ardından geldi.
10 analist ve para yöneticisi jeopolitik alandaki buı gelişmeyi şöyle değerlendirdi;
Societe Generale SA
Kit Juckes, baş Döviz stratejisti (Londra)
"Altın, gerilimin artmasından kazançlı çıktı ve petrol fiyatları da yükseldi. Tahvil faizleri geriledi, ABD'de gerçekleşmekte olan hisse senedi rallisi teklemeye başladı, ancak dramatik bir şekilde tam tersi yöne dönmedi ve döviz piyasasında, güvenli limanlar ve petrole duyarlı para birimleri son gelişmelerden faydalanırken, bariz kazançlı çıkan Japon yeniydi.
Euro/yen paritesinde izlenecek kilit seviye muhtemelen 120. Bu seviye, eğer gerilim daha da artmazsa muhtemelen tutunacak.
Hürmüz Boğazı'nda tansiyonun devam etme potansiyeli dikkate alındığında, petrol fiyatlarının uzun biri süre yüksek kalma riski var"
Credit Agricole SA
Valentin Marinov, G-10 para birimleri araştırma müdürü (Londra)
Gerilimin artmasının zamanlamasını "talihsiz" olarak nitelendiren Marinov:
"Bu gelişme, ABD-Çin ticaret savaşının bulutlarına karşın halen yeşeren küresel ekonomide büyümeye ilişkin piyasa umutlarına darbe vurdu. Risk bekleyişleri, merkez bankalarının tepki vermekte yavaş kalabilecekleri ya da uygun bir yolda tepki göstermek için artık cephanelerinin kalmamasından dolayı da kırılganlığını sürdürmeli."
Marinov, yen ve İsviçre frangının cazip olduğunu kaydederken, anlaşmazlığın Kore wonu gibi risk ilişkili petrol ithal eden ülke paraları üzerinde baskı oluşturabileceğini belirtti.
ING Groep NV
Antoine Bouvet, kıdemli faiz stratejisti (Londra)
"ABD-İran geriliminin son bölümleri somut bir gerilim artışına yol açmadı, ancak bu krizin yol açacağı sonuç ılımlı bile olsa, ABD Hazine tahvillerine ve Almanya tahvillerine talep en azından gelecek hafta da sürmeli"
Colombo Wealth SA
Alberto Tocchio, baş yatırım yetkilisi (Lugano, İsviçre)
"'Sert misilleme' söylemi muhtemelen piyasaları korkutuyor, zira bu durum, Amerikan diplomatlarına yönelik saldırılar olacağı anlamına gelebilir. Piyasalar bunu, beklentilerin ve pozisyonlanmanın muhtemelen çok yüksek olmasından dolayı, karlarının bir kısmını realize etmek için bahane olarak kullanabilir.
Ardından olası düşüşü hisse senedi pozisyonlarımızı artırmak için kullanacağız"
Saxo Capital Markets Pte.
Kay Van-Petersen, küresel makro stratejist (Singapur)
"Potansiyel olarak vekile (İran) karşı vekil (Suudi Arabistan ve ABD) durumundan, potansiyel olarak doğrudan İran destekli kuvvetler karşısında ABD kuvvetleri durumuna doğru hareket ediyoruz. Ancak nete net durum dikkate alındığında, İran'ın gerçekten ne yapabileceğini görmekte güçlük çekiyorum.
İnsanlar halen gelecek hafta ile Ocak ortası arasındaki dönemde tam olarak işlem sıralarına dönmeyecek. Bu nedenle piyasadaki düşük likidite aşağı yönde abartılı hareketlere yol açabilir. Halen önümüzdeki 24 ila 48 saatlik dönemde ne olacağına bir bakalım. Orta Doğu ülkelerinde bugün haftasonu olduğunu unutmayalım.
Petrol fiyatlarındaki yükseliş dürüst olmak gerekirse biraz abartılı. Ancak bu ABD savunma harcamaları içi pozitif ve hatta Fransız savunma şirketlerinin hisseleri de daha sonra yükselebilir."
Covenant Capital Pte.
Edward Lim, para yöneticisi (Singapur)
"Bu saldırı yalnızca petrol piyasalarının jeopolitik riskinin altını çiziyor ve piyasa 2020 yılının ilk ya da ikinci çeyreğinde olası petrol darlığını değerlendiriyor.
Haber üzerine bir işlem yapmadık, zira petrol fiyatları 2019'un sonunda 60 dolara yaklaştığında zaten CNOOC ve Total gibi petrol şirketlerinin hisselerini almıştık"
UOB Kay Hian (Hong Kong) Ltd.
Steven Leung, icra direktörü (Hong Kong)
"Yatırımcılar İran'da durumun kötüleşeceği endişesini taşıyor. Zira ABD saldırısı sonrası misilleme olabilir. İnsanlar haftasonu öncesi riski azaltmak istiyor. Hisse senetleri son bir aylık dönemde çok fazla ralli yaptı, bu nedenle herhangi bir kötü haber akışı kar realizasyonu için bahane oluşturabilir"
Mizuho Bank Ltd.
Ken Cheung, baş Asya döviz stratejisti (Hong Kong)
"Risk iştahının tersine dönmesi Asya paralarını baskı altında tutmaya devam edecek. Dolar Endeksi de güç bulmuş görünüyor. Bu faktörler muhtemelen gelişen Asya paraları üzerinde bir kar realizasyonu akışını tetikleyecektir. Yeni yıl tatilinden dolayı azalan likidite ise hareketlerin boyutunun büyümesine yol açabilir."
TD Securities
Mitul Kotecha, kıdemli gelişen piyasa stratejisti (Singapur)
"Risk iştahı, özellikle bölgedeki yüksek betalı para birimlerindeki zayıflamada yansımasını bulduğu üzere kötüleşmiş durumda. Şimdi çoğu şey bir misilleme olup olmayacağına bağlı. Kısa vadede, risk varlıklarındaki kayıplar muhtemelen sınırlı olacak."
Credit Agricole
David Forrester, döviz stratejisti (Hong kong)
İlk çeyreğin sonunda yenin dolar karşısında 106 seviyesine değer kazanacağı tahmininde bulunan Forrester:
"Piyasa ABD hava saldırılarına karşılık potansiyel İran tepkisini fiyatlamakta. Bu da altın ve petrol fiyatlarının yanında yenin de güçlenmesine neden oluyor.
ABD-Çin ticaret anlaşması ve ABD ekonomik büyümesine ilişkin çok fazla iyi haber piyasa tarafından fiyatlanmakta. Bugün açıklanacak olan ABD ISM imalat verisi, dolar/yen paritesinin son iki aydaki işlem bandını aşağı yönde kırıp kırmamasını belirleyebilecek kritik bir veri olacak."