Dünyada hangi ülkeler kapanma uyguluyor, hangileri önlemleri gevşetiyor?
Avrupa ülkelerinde Kovid-19 salgınına karşı getirilen tedbirler Fransa, İngiltere ve İspanya gibi ülkelerde uygulanmaya devam ederken, bir çok ülke vaka sayısındaki düşüşün ardından tedbirleri gevşetmeye başladı. Diğer taraftan, ABD, Çin ve Rusya'da uygulanan salgın tedbirleri seyahat kısıtlamalarıyla sınırlı kaldı
ABD
1 Mayıs tarihi itibariyle ABD'de Kovid-19 salgını nedeniyle uçak, tren, otobüs ve diğer toplu taşıma araçlarında yolculuk edenlere getirilen maske takma zorunluluğunun Eylül ayına kadar uzatıldığı bildirildi.
Ulaştırma Güvenliği İdaresi, 1 Şubat'ta ilan edilen ve 11 Mayıs'ta süresinin dolması beklenen düzenlemenin 13 Eylül'e kadar geçerli olacağını duyurdu.
Düzenlemeye göre uçak, tren, otobüs ve diğer toplu taşıma araçları ile havaalanları ve tren istasyonlarında maske takma zorunluluğu bulunuyor. Düzenlemeyi ihlal edenlere ise 1500 dolara kadar para cezası uygulanacağı bildirildi.
Diğer bir taftan ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) 27 Nisan’da, Kovid-19 aşılarının tamamını yaptırmış kişilerin iç ve dış mekanlarda, çok kalabalık olmadığı sürece maskesiz bir araya gelmesinde sorun olmadığını açıklamıştı.
CDC, Kovid-19 aşılarının her iki dozunu da yaptıran ABD'liler için paylaştığı yeni rehberde, dışarıda egzersiz, yemek veya sosyalleşmek için maskesiz bir araya gelinebileceğini kaydetmişti.
ABD seyahat kısıtlaması getirdi
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki 30 Nisan’da, Hindistan'da son dönemde hızla artan Kovid-19 vakaları nedeniyle Hindistan'dan ABD'ye seyahatleri kısıtlayacaklarını duyurdu.
Psaki, yaptığı yazılı açıklamada, "ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinin tavsiyesi üzerine, Biden yönetimi Hindistan'dan seyahatleri acil şekilde kısıtlayacak." ifadesini kullandı.
Söz konusu politikanın "sıra dışı şekilde yüksek Kovid-19 vakaları" ve Hindistan'daki varyantlar ışığında uygulanacağını belirten Psaki, kısıtlamanın 4 Mayıs'tan itibaren yürürlüğe gireceğini kaydetti.
Çin
Çin, aldığı tedbirlerle salgını büyük ölçüde kontrol altına almayı başaran ülkelerden biri oldu. 3 Mayıs verilerine göre, ülkede görülen aktif Kovid-19 vaka sayısı 323 kişi oldu.
Çin, 1 Mayıs'ta başlayan 5 günlük İşçi Bayramı tatili için seyahat kısıtlaması getirmedi. Global Times gazetesinde yer alan habere göre, Çin Devlet Demiryolları Grubu, 5 günlük tatilde tekil tren yolculuklarının sayısının, 106 milyonu bulmasının beklendiğini açıkladı.
Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinden epidemiyoloji uzmanı Vu Zunyou düzenlediği basın toplantısında, mutasyona uğrayan Kovid-19 türlerinin bulaşmasının engellenebileceğini belirtti.
İşçi Bayramı dolayısıyla virüse karşı alınan önlemlerinin önemini vurgulayan Vu, ülkede Hindistan'da mutasyona uğrayan Kovid-19 türünün espit edildiğini söyledi.
Hindistan
Hindistan, dünyada en fazla günlük vaka ve ölümün kaydedildiği ülke konumunda yer alıyor.
Hindistan, Çin ve ABD’nin ardından dünyada en fazla aşı uygulayan ülke olmasına rağmen ülkenin toplam vaka sayısı 20 milyona yaklaştı.
Hindistan Sağlık Bakanı Harsh Vardhan, 8 Nisan'da yaptığı açıklamada, kitlesel hareketliliği ve sosyal etkileşimi azaltmaya yönelik tedbirlerdeki eksikliğin, vaka artışında etkili olduğunu itiraf etmişti.
Maharaştra, Uttar Pradeş, Karnataka, Kerala ve Delhi, vakaların en fazla görüldüğü bölge ve eyaletler oldu.
Birçok hastanenin tıbbi oksijen sıkıntısı nedeniyle acil yardım çağrısında bulunduğu Delhi'de Eyalet Başbakanı Arvind Kejriwal, diğer eyaletlerin başbakanlarından yardım istemişti.
Hindistan'da Yüksek Mahkeme, Kovid-19 salgının yönetimindeki aksaklıklara yönelik eleştiriler nedeniyle internet ve sosyal medya platformlarına kısıtlama getirilemeyeceğine hükmetti.
Seçim kutlaması yapılamayacak
Madras Yüksek Mahkemesi'nin Hindistan Seçim Komisyonunu ülkedeki ikinci dalganın tetiklenmesinden "tek başına sorumlu" olduğunu açıklamasının ardından Komisyon, eyalet seçimlerinin oy sayımının yapıldığı 2 Mayıs ve sonrasındaki günler için bazı kısıtlamalar getirdi.
Sağlık Bakanı Harsh Vardhan, 8 Nisan'da yaptığı açıklamada, kitlesel hareketliliği ve sosyal etkileşimi azaltmaya yönelik tedbirlerdeki eksikliğin vaka artışında etkili olduğu itirafında bulunmuştu.
Vardhan, vakaların en çok arttığı 11 eyalette dini festivallerin, seçim mitinglerinin düzenlendiğine, insanların toplu ekinliklerde mesafe kurallarını ihmal ettiğine dikkati çekmişti.
Brezilya
Brezilya’da uzmanlar, yavaş ilerleyen aşı uygulamaları ve gevşeyen sosyal kısıtlamalar nedeniyle günlük vaka sayısının birkaç ay boyunca yüksek kalabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Brezilya'daki Kovid-19 kaynaklı ölümlerin Nisan ayı başlarında düşüş göstermesi uygulanan kısıtlamaların gevşemesine neden oldu.
Brezilya Devlet Başkanı Jair Messias Bolsonaro, ülke genelinde kısıtlama getirilmesine karşı çıkmış ve Kovid-19 virüsüne karşı geliştirilen aşıları kapanmalara karşı olası bir çözüm olarak görmüştü.
Bolsonaro, Brezilyalıların normal yaşama devam etmeleri gerektiğini ve ekonomik kayıpların virüsten daha tehlikeli olduğunu söylemişti.
Japonya
Japonya 29 Nisan’da, Kovid-19 yeni varyantlarının saptandığı Hindistan, Peru ile ABD'nin bazı eyaletlerinden gelen yolculara yönelik kontrolleri artırdı.
Kyodo ajansının haberine göre, Kovid-19'un yeni varyantlarının ortaya çıktığı ülke ve bölgelere yönelik getirilen yeni düzenleme kapsamında test ve karantina şartları güncellendi.
Buna göre ABD'nin Tennessee, Florida, Michigan ve Minnesota eyaletleri ile Hindistan ve Peru'dan gelen yolcular, daha önce belirlenen noktalarda karantinaya girecek.
1 Mayıs'ta yürürlüğe giren yeni yönetmelik kapsamında yolculardan, Japonya'ya varışlarının üçüncü gününde yeniden Kovid-19 testine girmeleri istenecek.
Bu kişiler, negatif test sonucunu ibraz etmeleri halinde toplu ulaşım kullanmadan evlerine gidebilecekler. Ayrıca bu kişilerden evlerinde de 14 gün süreli yeniden karantinaya girmeleri talep edilecek.
Japonya "özel ve istisnai şartı sebebiyle izin verilenler" haricinde oturumu olmayan tüm yabancılara giriş yasağı uyguluyor.
İran
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 29 Nisan’da, Kovid-19 tedbirleri kapsamında "kırmızı" ve "turuncu" kategorideki yüksek ve orta riskli kentlerde uygulanan kısıtlamaların bir hafta daha uzatıldığını açıkladı.
Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre, Ruhani, başkent Tahran'da başkanlık ettiği Koronayla Ulusal Mücadele Kurulu toplantısında salgın süreciyle ilgili bilgi verdi.
Ülkede henüz salgının dördüncü dalgasının sona ermediğine dikkati çeken Ruhani, "Dördüncü dalgayı kontrol etmede henüz güvenilir bir aşamaya ulaşmadığımız göz önüne alındığında Sağlık Komitesinin önerisi üzerine kırmızı ve turuncu şehirlerdeki kısıtlamaların bir hafta daha uzatılması kararı alındı." dedi.
Ruhani ayrıca Hindistan'da görülen ve "çift mutant" varyantı olarak tanımlanan B.1.617 varyantının ülkeye girişinin engellenmesi için gerekli tedbirlerin alınmasını istedi.
Cumhurbaşkanı Ruhani, 3 Nisan'da ülkede salgının dördüncü dalgasının başladığını duyurmuş ve 10 Nisan itibarıyla yüksek ve orta riskli olarak belirlenen "kırmızı" ve "turuncu" kategorideki şehirlerde kısıtlama kararı alınmıştı.
Kısıtlamalar çerçevesinde fırın, market, kasap, hastane, eczane gibi zaruri işletmeler dışındaki iş yerleri kapanırken "kırmızı" ve "turuncu" şehirlere giriş-çıkışlar yasaklanmıştı.
Rusya
Putin, geçen yıl vaka artışlarının yaşandığı dönemde ekonomiye öncelik verilmesi sebebiyle ikinci bir kapanmayı reddetmişti.
Rusya, yurt içinde kısıtlama getirmemesine rağmen Rusya Başbakan Yardımcısı Golikova, Türkiye ile Rusya arasındaki normal ve charther uçuşların 15 Nisan-1 Haziran arasında sınırlandırma kararı alındığını açıklamıştı.
TASS haber ajansının haberine göre, 27 Nisan'dan itibaren Hindistan'dan Rusya'nın havaalanlarına seyahat eden tüm yolcuların varışta Kovid-19 testi yaptırmaları gerektiği kaydedildi.
1 - 11 Mayıs tarihleri arasında resmi tatil ilan edildi
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in imzaladığı kararnameye göre, Rusya'da 1 Mayıs İşçi Bayramı ve 9 Mayıs Zafer Bayramı nedeniyle 1 ile 11 Mayıs tarihleri arasında resmi tatil ilan edildi. Söz konusu tarihlerde tüm ülkedeki okullar kapalı olacak.
Rusya’nın devletin web sitesinde yayınlanan bir kararnamede, ülkenin orta Ivanovo bölgesinin 1-11 Mayıs'ta ülke çapında tatillerde gelen turistlere giriş kısıtlamaları getirileceğini duyurdu. Bölgeye gelen tüm turistlerin, negatif koronavirüs test sonucu, aşı sertifikası veya yolcunun koronavirüs antikorlarına sahip olduğunu belirten bir sertifika sunmaları istenecek.
Rusya’da içki satışı yasaklandı
Toplu aşılama programı için halka çağrılar yapılırken, Rusya İnsan Sağlığı ve Tüketiciyi Koruma Kurumu’nun (Rospotrebnadzor) bu dönemde yapılacak aşıların, aşı yapılanlarda etkili olabilmesi için alkol tüketiminin yapılmaması gerektiği gerekçe gösterilerek alkol satışının yasaklandığı duyuruldu.
Rospotrebnadzor tarafından yapılan açıklamada, "Uzun süreli tatilin amacı koronavirüs salgınının üçüncü dalgasını engellemek” denildi.
Rus halkının özellikle tatil günlerinde çok fazla alkol tükettiği vurgulanan açıklamada, "11 günlük alkol tüketimi koronavirüsü engellemeye yardımcı olmaz, aksine yayılmasına neden olur. Buna önemle dikkat etmenizi rica ediyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Avrupa ülkelerinde Kovid-19 salgınına ilişkin kısıtlamalar
Kovid-19, Avrupa'da hayatın akışını tamamen değiştirdi. Salgının etkisi ilk olarak kapalı mekanlardaki etkinliklerin iptal edilmesi, restoran, bar ve kafelerin kapatılmasıyla kendini gösterdi. Zaman içinde sokağa çıkma kısıtlamalarıyla da önlemler sıkılaştırılıp, uymayanlara para cezaları kesilmeye başlandı.
Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Ofisi'nin özellikle genel kapanma uygulamaları sırasında alkol erişimine kısıtlama getirilmesi çağrısı ile alkol satışı veya içilebilecek yerlere ilişkin düzenlemeler de yapıldı.
Almanya
Almanya'da kabul edilen yeni Enfeksiyon Koruma Yasasınca haftalık 100 bin kişideki vaka sayısının üç gün üst üste 100'ü aştığı bölgelerde "acil fren" uygulamasına geçildi.
"Acil fren" uygulamasıyla acil durum veya bazı istisnalar dışında saat 22.00'den 05.00'e kadar sokağa çıkma kısıtlaması uygulanıyor. Sadece gece yarısına kadar açık alanda tek başına egzersize izin veriliyor.
Tiyatro, sinema, müze ve benzeri mekanlar ile restoran ve kafeler gibi yerlerin kapalı tutulduğu ülkede, restoran ve kafeler ancak paket servisi yapabiliyor.
Ayrıca, Aşağı Saksonya, Hamburg, Berlin ve Bavyera gibi bazı eyaletlerde 22.00-06.00 arasında alkol satışı yapılamıyor.
İspanya
İspanya'da 25 Ekim'den bu yana uygulanan OHAL kapsamında şehirler arası serbest dolaşım ve 23.00'ten sonra sokağa çıkmak kısıtlandı.
Ayrıca, restoran ve barlarda bir masada dış mekanlarında en fazla 6, iç mekanda 4 kişiye hizmet verilebiliyor. Ülkede özellikle gençler arasında çok yaygın olan marketten içki alıp meydanlarda toplu halde içip eğlenme geleneği de Kovid-19 döneminde tamamen yasaklandı.
Katalonya özerk yönetimi sokakta içki tüketimini geçen yıl yaz döneminde yasaklayarak, uymayanlara 3 bin ile 15 bin euro arasında ceza kesme kararı aldı.
Fransa
Fransa'da sokağa çıkma kısıtlamasıyla temel ihtiyaç ürünlerinin satıldığı mağazaların dışında tüm iş yerleri kapalı tutuluyor, AB dışındaki ülkelere ancak zorunlu hallerde seyahat edilebiliyor.
Yeni Kovid-19 mutasyonlarının görüldüğü Arjantin, Brezilya, Şili, Güney Afrika ve Hindistan'dan gelen yolculara zorunlu karantina uygulanıyor. Bu kurala uymayanlara 1000 euro ceza veriliyor.
1 Nisan'dan bu yana kamuya açık alanlarda alkol tüketimi yasaklanırken, bu kuralı ihlal edenlere 135 euro ceza kesiliyor. Bar ve restoranların da alkol satışı yapmasına izin verilmiyor.
İtalya
İtalya'da Kovid-19 salgınına yönelik sıkı tedbirler, ülkenin büyük kısmında gevşetildi.
Başbakan Mario Draghi liderliğindeki hükümetin kararıyla Kovid-19 salgınında günlük vaka verileri ve hastanelerde yoğunluğun düştüğü bölgelerde tedbirler yumuşatıldı.
Buna göre, 21 idari bölge bulunan ülkede, 15 bölge "sarı" renkle gösterilen "orta" riskli kategoriye alındı.
Vaka verileri yüksek seyreden 5 bölge (Sicilya, Basilicata, Puglia, Kalabriya ve Valle d'Aosta) "turuncu" bölgeyle "yüksek" riskli kategoride yer aldı.
Sardinya Adası ise ülkede "kırmızı" renkli "çok yüksek" riskli kategoride kalan tek bölge oldu. Sardinya’da sıkı tedbirler bir süre daha uygulanmaya devam edecek.
İtalya'da 22.00-05.00 saatlerindeki sokağa çıkma yasağı sürecek
Yaklaşık 60 milyon nüfusu bulunan İtalya’da önlemlerin gevşetilmesi 50 milyon kişiyi yakından ilgilendiriyor.
"Sarı" renkli kategoriye alınan bölgelerde restoran, bar-kafe gibi işletmeler açık havada servis yapmaya başlarken, sinema ve tiyatrolar sınırlı kapasiteyle yeniden açıldı.
"Sarı" kategoriye alınan bölgelerde, tüm okullarda yüz yüze eğitime geçildi.
Ayrıca daha önceki uygulamalardan farklı olarak "sarı" bölgelerdeki restoranlar, akşam saatlerinde sokağa çıkma yasağı başlayana kadar açık kalacak.
Farklı renk kategorilerindeki bölgeler arasında seyahat için "geçiş belgesi" gerekecek.
Ülke genelinde 22.00-05.00 saatlerinde uygulanan sokağa çıkma yasağı ise sürecek.
Riskin yüksek olduğu "turuncu" ve "kırmızı" bölgelerde restoranlar kapalı kalacak, sıkı tedbirler uygulanmaya devam edecek.
Öte yandan yetkililer, yeniden açılmanın dikkatle yürütülmesi ve kalabalıkların oluşmaması konusunda halkı uyarmaya devam ediyor.
Ülkede şubat-mart döneminde vakaların artması sebebiyle yaklaşık 6 haftadır tam kapanma düzeyinde sıkı tedbirler uygulanıyordu.
İngiltere
İngiltere'de üç kez uygulanan kısıtlama döneminde işe gidiş, spor, alışveriş gibi temel sebepler haricinde sokağa çıkmak yasaklandı.
Bu sürelerde market ve eczane gibi temel ürün satışı yapılmayan işletmelerin yanı sıra barlar, restoranlar ve kafeler kapatıldı. Hem ülke içi hem de uluslararası seyahatler kısıtlandı.
12 Nisan'da tüm işletmeler açılırken barlar, restoranlar ve kafelere açık alanlarında hizmet sunma izni verildi. Ülke içi seyahatler serbest bırakıldı, zorunlu olmadığı halde uluslararası seyahat edenlere 5 bin sterlin ceza uygulanıyor. Uluslararası seyahat yasağının en erken 17 Mayıs'ta kalkması bekleniyor.
İrlanda
Kuzey İrlanda'da Kovid-19 kaynaklı ölüm ve vakaların azalması sonucu tedbirler gevşetildi. Başkent Belfast'ta kafe, restoran, mağazalar ve spor salonları 4 aylık kapanmanın ardından müşterilere hizmet vermeye başladı.
Hollanda
Hollanda genelinde Kovid-19'a karşı alınan bazı kısıtlamalar gevşetildi.
Buna göre, 23 Ocak'tan beri 21.00-04.30 ve 31 Mart'tan beri 22.00-04:30 saatlerinde uygulanan sokağa çıkma yasağı kısıtlaması sona erdi.
14 Ekim 2020'den beri müşteriye kapalı kalan ve paket servisi yapabilen restoranlar sadece teraslarını her gün 12.00 ila 18.00 saatlerinde açabilecek. Terasta en fazla 50 kişi sosyal mesafeye uyarak bir arada oturabilecek.
Cenaze törenlerine 50 kişi yerine 100 kişi katılabilecek ve sürücü kursu teori sınavları tekrar başlayacak.
Vaka sayılarının azalması durumunda 11 Mayıs'tan itibaren kısıtlamaları gevşetme konusunda ikinci plana geçilecek.
İsveç
Sürü bağışıklığı stratejisini izleyen ve Kovid-19'a karşı hafif önlemler alan İsveç'te "alkol tüketiminden kaynaklı sosyalleşmeden doğan virüs bulaşımı" oranının arttığı gözlemlenince Kasım 2020'den itibaren bazı yasaklar getirildi.
Kasım 2020-Şubat 2021 arasında saat 22.00'den sonra olan alkol satışı yasağı vakaların artmasıyla saat 20.30'a çekildi.
Hükümetin bu kararı, İsveç'teki birçok sağlık kuruluşu tarafından "geç kalınmış bir uygulama" olarak değerlendirildi.
Avusturya
Avusturya 2. dalganın etkili olduğu Kasım 2020'den itibaren gastronomi, turizm, kültür ve spor alanlarında hizmet veren iş yeri ya da merkezlerin yaklaşık 7 aydır faaliyetlerine ara vermek durumunda kaldı.
Ülke genelinde 20.00-06.00 arasında sokağa çıkma kısıtlaması uygulanırken, vaka sayılarındaki artış nedeniyle başkent Viyana ve Aşağı Avusturya eyaletlerinde yaklaşık bir aydır sıkı karantina koşulları kapsamında sokağa çıkma kısıtlaması tüm gün uygulanıyor.
Viyana ve Aşağı Avusturya'nın dışında alışveriş merkezleri, perakende satış noktaları belirli tedbirler altında hizmet verirken, kuaför gibi kişisel bakım merkezlerinde hizmet almak isteyenlere negatif Kovid-19 testi sonucu şartı getirildi.
Danimarka
Kovid-19 önlemleri kapsamında Danimarka'da sadece marketler açık bırakıldı.
Restoranlar, lokantalar evlere servis hizmeti verdi. Barlar ve diskolar geçen yıldan bu yana kapalı tutulurken, terası olan işletmelerde marketlerde olduğu gibi alkol satışı saat 22.00'den itibaren yasaklandı.
Belçika
Belçika'da Kovid-19 tedbirleri kapsamında saat 22.00'den itibaren sokağa çıkma yasağı uygulanıyor. Market gibi temel ürünlerin satıldığı dükkanlar dışında aylarca kapalı kalan mağazalar ve kuaför gibi iş yerlerinin açılmasına ise izin verildi.
Ülkede 8 Mayıs'ta bazı tedbirlerin kaldırılması kararı çerçevesinde, restoran, kafeterya ve barların teras bölümleri yeniden açılabilecek, bu işletmelerde ve marketlerde alkol satışı ile kamuya açık alanlarda alkol tüketimine saat 22.00'ye kadar izin verilecek.
Yunanistan
Yunanistan'da daha önce 21.00-05.00 şeklinde uygulanan sokağa çıkma kısıtlaması, 23.00-05.00 şeklinde güncellendi. İlçeler arası seyahat yasağı uygulanırken, kısa mesajla bildirim yapmak koşuluyla spor, alışveriş ve iş gibi sebeplerle evden çıkmaya izin verildi.
Ülkedeki genel karantina kapsamında 7 Kasım 2020'den bu yana restoran, kafe ve barların paket servis dışında hizmet vermediği Yunanistan'da 3 Mayıs'tan itibaren bu işletmeler, açık alanlardaki masalarında servis vermeye başlayabilecek.
Turizm sezonunu 15 Mayıs'ta açmaya hazırlanan ülkede, diğer kısıtlamaların da kademeli olarak gevşetilmesi bekleniyor.
3 Mayıs'ta açılacak restoranlarda, müşterilerin birbirinin sesini duymak için fiziki mesafeyi ihlal etme ihtimaline karşı müzik yasağı da uygulanacak.
Macaristan
Macaristan'da salgın nedeniyle ilan edilen acil durum kapsamında, ülke sınırları, eğlence yerleri ve okullar kapatıldı. Ayrıca 20.00 ile 05.00 saatleri arasında sokağa çıkma kısıtlamasına gidildi.
Ülkede, restoranlar sadece paket hizmet verebilirken, market ve hizmet sektöründeki diğer iş yerlerinin saat 19.00'a kadar açık kalabileceği, düğünlerin sadece aile üyeleriyle yapılabileceği ve spor müsabakalarının ise seyircisiz oynanması kararı alındı.
Mevcut durumda ülkede 00.00 ile 05.00 saatleri arası sokağa çıkma yasağı devam ediyor, restoranların terasları hizmet veriyor. Anaokulu ve ilköğretim okullarında yüz yüze eğitime geçilen ülkede, lise ve üniversitelerde uzaktan eğitim devam ediyor.