2) Basiretli para politikası kavramı

TED Üniversitesi İşletme Bölüm Başkanı Doç. Dr. İbrahim Ünalmış konuşmada altının çizilmesi gereken bir diğer noktanın ise yeni başkanın kullanmış olduğu “basiretli para politikası” olduğunu vurguladı. Ünalmış, “Başkan basiretli para politikası diye bir kavram kullandı. Bu daha önce pek kullanılan bir kavram değil ama çok önemli bir kavram. Basiretli para politaların kavramınında girmiş olması önümüzdeki problemleri çözmek açısından önemli diye düşünüyorum” dedi.

Bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Hakan Kara söz konusu toplantıyla TCMB'nin fabrika ayarlarına geri döndüğünü belirtti. Kara Bloomberg HT'ye yaptığı değerlendirmede "Yeni bir dönemin ilan edilmesi açısından önemliydi. Başarılı olması için ön şart doğru ve şeffaf politikaların uygulanması gerekiyor, basın toplantısı para politikasının önümüzdeki dönemde daha çok öngörülebilir bir şekilde şekilleneceğinin işaret ediyor. Ben buna fabrika ayarlarına dönüş metni diyorum. Fabrika ayarı ile kastettiğim Merkez Bankası'nın kanunda yer alan temel ilke yaklaşımlardan söz ediyorum." ifadelerini kullandı.

3) Hesap verebilirlik mesajları çok önemli

Ekonomistler Naci Ağbal'ın hesap verebilirlik yönünde verdiği mesajların da önemli olduğunu belirtti. Konuyla ilgili olarak TEB Kıdemli Ekonomisti Okan Ertem, "Metinde enflasyonla ilgili yer alan ifadeler oldukça güçlü bir hesap verilebilirliğe işaret ediyor. Merkez Bankası diyor ki benim birinci önceliği fiyat istikrarıdır. Bu finansal istikrarın da önkoşuludur. Bunlar daha önceki metinlerde yoktu. Hedef 2021 için enflasyonda yüzde 9,4, uzun vadede yüzde 5'tir. Bu hedefler gerçekleşmediği sürece ben hesap verebilirlik mekanizmasını çalıştıracağım. Bunlar önemli mesajlar" ifadelerini kullandı.

4) Enflasyonla kararlı mücadele vurgusu devam etti

Ağbal göreve geldiği günden bu yana farklı mecralarda enflasyonla mücadele vurgusu yaparken bu toplantıda da kararlı bir enflasyon hedefi vurgusu yaptı. Ekonomistlere göre bu mesajlar enflasyonla mücadele açısından çok kritik önemde. Ekonomistler bu bağlamda yerli tasarruf sahiplerinin Türk Lirası'na dönüşüne ilişkin mesajların da önemli olduğunu söyledi.

Ünalmış ,"Merkez Bankası'nın elinde ay içerisinde yurtiçi fiyat gelişmeleri takip ettiği bir mekanizma var. Hem kurdan hem de yurtiçi talep kaynaklı fiyatların nasıl etkilendiğini net şekilde analizini yapıyor. Özellikle burada kur geçişkenliği çok önem kazandı. Hem daha çabuk hem de daha yüksek bir şekilde kurdaki değer kaybının fiyatlara yansıdığını görüyoruz. Eğer bunun ikincil etkileri oluşmaya başlarsa o zaman Merkez Bankası devreye girer. Başkan kafasındaki aktarım mekanizmasını net bir şekilde söyledi. Biz enflasyona doğru şekilde yaklaşırsak hem risk primini düşürürüz hem de yurtiçi dolarizasyonu azaltırız dedi." değerlendirmesini yaptı.

5) Aktarım mekanizması

TÜSİAD Başekonomisti Altınsaç yapmış olduğu değerlendirmede, aktarım mekanizmasının dört farklı bacağı olduğunu, bunları faiz, beklenti Döviz ve kredi kanalı olarak sıralanabileceğini söyledi. “Dönem dönem bu kanalların hatalı politikalar nedeniyle doğru çalıştırılamadığını görüyoruz.” diyen Altınsaç, doğru politika dizaynıyla bu kanalların net bir şekilde çalıştırılıyor olması gerektiğini vurguladı. Altınsaç son olarak, bu kanalların çalışması için maliye politikasının da desteğinin önemli olduğunu, bunun için de maliye politikası ve para politikasının eş güdümlü olması gerektiğini sözlerine ekledi.

6) Kredibilite kaybına müdahale

“Yeni Başkan problemleri çözmek için nelerin gerekli olduğunu anlamış görünüyor” diyen Ünalmış şunları krebilite kaybına ilişkin mesajların da önemli olduğunu şöyledi:

"Başkanın sunumunda duymak istediğim çoğu şeyi duydum. Bunların en başından enflasyonu düşürmek için gereken kararlığa vurgu geliyordu. Yeni başkan enflasyonun düşürülmesinin aslında göreve geldiğinde karşılaştığı problemleri çözmek için en başta gelen faktör olduğunu anlamış görünüyor. Önümüzdeki problemler neydi; düşük Merkez Bankası kredibilitesi, yüksek enflasyon, yüksek cari açık, yüksek işsizlik, yüksek dolarizasyon ve kurların sürekli değer kaybediyor olması ve bunların her biri başlı başına bir problemdi. Bu problemlere sebep olan temek faktör enflasyon aslında ve Merkez Bankası’nın kredibilite kaybıydı. Bu 2 probleme de başkanın net bir şekilde farkında olduğunu görmüş olduk."

7) Rezervler ve cari dengeye direkt etki eden para politikası

Toplantıda rezervlerin geliştirilmesine yönelik mesajların da önemli olduğuna dikkat çeken ekonomistler para politikasının cari dengeye doğrudan müdahil olabildiği bir çerçeveye de işaret etti.

Ekonomist Ertem bu konuda Bloomberg HT'ye şu yorumu yaptı: 2021 yılında cari açığın finansmanında en önemli kalemlerden biri olarak portföy girişleri ön plana çıkıyor. Naci Bey'in de bahsettiği gibi bu kapsamda yabancı girişinin sağlanması TCMB'nin önemli politikalarından biri oluyor. Dolayısıyla rezerv kaybını engellemek için yabancı girişleri çok kritik bir rol oynayacak. O yüzden de para politikası cari dengeye dolaylı yoldan etki ederken artık direkt etki ediyor. Bu yüzden iki kanalı birden para politikasıyla kontrol etmeye çalışacaklar. Şu ana kadar da başarılı bir görünüm sergileniyor.

8) İletişim artacak ama PPK'dan önce sessiz dönem yaşanacak

Ekonomistler Ağbal'ın iletişimin artırılacağına yönelik mesajlarının da önemli olduğuna dikkat çekti.

Merkez Bankası Başkanı’nın iletişiminin oldukça kuvvetli olduğuna vurgu yapan TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç uzun yıllardır görülmeyen artan bir iletişim faktörü olduğunu ve istişarelere kıymet verildiğini söyledi. Altınsaç her şeyden önce, bankacılık, reel kesim, akademisyenler ve ekonomistlerle olan görüşmelerin oldukça pozitif bulduğunu ifade etti.

İletişim konusunda Bloomberg HT Araştırma Müdürü Cumhur Örnek de metindeki PPK toplantısı öncesindeki iletişim yaklaşımındaki değişikliğe dikkat çekti. Örnek, "Belki teamülde vardı biz bilmiyorduk; ama metne yurt dışı örneklerde olduğu gibi PPK'da an önce "sessiz dönem" eklenmiş. Ayrıca iletişim konuları detaylandırılmış." yorumunu yaptı.

— Cumhur Örnek (@scornek) December 16, 2020

9) Kademeli sıkılaştırma

Sıkılaşma yönündeki güçlü mesajlara karşın, Aralık toplantısına ilişkin ekonomistler farklı vurgulara dikkat çekti. TEB Kıdemli Ekonomisti Ertem Ağbal'ın Aralık toplantısına ilişkin temkinli konuştuğuna dikkat çekti. Ertem, "Aralık PPK toplantısında daha önce 200 baz puan artış bekliyorduk. Bugünkü toplantı sonrasında sıkılaşmanın kademeli olarak yapılacağı mesajını aldım. Yani doğrudan 200 baz puan artış yerine önümüzdeki toplantıda 100 baz puan, Ocak'ta da enflasyon verilerine bakıp ilave sıkılaştırma olur diye düşünüyoruz. Kısacası kademeli bir sıkılaştırma öngörüyoruz." dedi.

10) Swap ve açık piyasa işlemleri mesajları

Sunumda ekonomistlerin dikkat çektiği diğer önemli mesajlar swap işlemleri ve TCMB'nin bilançosuna yönelik değerlendirmeler oldu. Ekonomist Haluk Bürümcekçi Ağbal'ın bu konulardaki ifadelerini şöyle yorumladı: Swap tarafında TCMB çok dikkatli gidecektir Merkez Bankası, ters dolarizasyon olmadan burada temkinli kalacaktır. Çünkü buradaki hızlı bir azalışın rezervler üzerinden etkisi olur. TL fonlama açısından da önemli bir işlevi var. Bu işlevi ancak TL fonlama açısından yabancı yatırımcılar tarafından yapılan swapların artması ile ikame edebilir. BDDK’ın o taraftaki kısıtlamaları gevşetmesi ve ilave adımlar da görürsek swaplarda da azalışın olacağını söyleyebiliriz.

Menkul kıymet portföyünde yüzde 10 sınırı bu sene kullanıldı artık öyle bir şey yok. Nominal olarak sabitleniyor ve bu reel olarak gerileyeceği anlamına geliyor. Dönüşlerde yenilenmeyeceği için 16 milyarlık bir dönüşten bahsediliyor. Portföyün nominal ve reel olarak küçüleceği anlamına geliyor. Bu biraz satış baskısı anlamına da gelir ama öldürücü bir boyutta değil tabii.