Brüksel, Ankara'ya istediğinden daha azını teklif edecek
Zirve açıklaması taslağında, yeni fasılların açılması için somut bir taahhüt verilmezken, vizelerin haziran ayı sonunda kaldırılması için ise tüm kıstasların nisan ayında yerine getirilmesi şartı öne sürülüyor
AB ve Türkiye, sığınmacı krizini ele almak için bir kez daha bir araya gelmeye hazırlanırken Brüksel Ankara'ya istediğinden daha azını önermeyi planlıyor.
Türkiye'nin 7 Mart'ta sunduğu sığınmacı krizine köklü çözüm getirecek ve AB-Türkiye arasında işbirliğini güçlendirecek teklifi, yarın AB ve Türkiye arasındaki zirvede ele alınacak. Zirve sonunda yayımlanacak olan ortak açıklamanın taslağına göre, Türkiye'nin taleplerinin karşılanmasında AB "cimri" davranıyor.
Üye devletler ve AB zirvesinin pazar günü Ankara'daki bombalı saldırı nedeniyle Türk halkına başsağlığı dilediği taslağın başında, "terörün her türlüsüyle mücadeleye verilen sürekli destek" tekrarlanıyor.
"Yeni düzensiz göçmenler Türkiye'ye gönderilecek"
Taslağın anlaşmaya dair maddelerinde ise sığınmacı kriziyle mücadele etmek için atılacak adımlar sıralanıyor. Metne göre, Türkiye'den Yunan adalarına geçen tüm yeni düzensiz göçmenler Türkiye'ye gönderilecek, uygulama, "insani sıkıntılara son vermek ve kamu düzenini sağlamak için gerekli olan geçici ve olağanüstü bir önlem" olacak.
Yunan adaları gelen tüm göçmenleri kurallara uygun olarak kayıt edilecek ve her iltica başvurusu, Yunan yetkililer tarafından işleme konulacak. İltica başvurusu yapmayanlar ile başvuruları temelsiz veya kabul edilemez bulunanlar, Türkiye'ye gönderilecek. Bunun uygulanabilmesi için Türk görevliler, Yunan adalarına konuşlanacak. Tüm geri dönüşlerin masrafları, AB tarafından karşılanacak.
Türkiye'ye gönderilen sığınmacılar, ilgili uluslararası standartlar ve uluslararası korumaya muhtaç olanlar, ülkelerine geri gönderilmemesi ilkesi çerçevesinde Türkiye tarafından koruma altına alınacak.
Halihazırda Yunan adalarında olan sığınmacılar, ana karadaki kamplara transfer edilecek.
AB bu sene en fazla 72 bin sığınmacı alacak
Türkiye'nin "Yunan adalarından Türkiye'ye gönderilen her bir Suriyeli sığınmacı için Türkiye'den bir Suriyeli sığınmacının AB ülkelerine yerleştirilmesi" teklifi aynen kabul ediliyor. Ancak Türkiye'den AB'ye yerleştirilecek sığınmacı sayısı bu sene en fazla 72 bin olacak. Yeniden yerleştirmelerde, daha önce AB'ye yasa dışı yollardan girmeyen ve bunu denemeyenlere öncelik verilecek.
Bulgaristan için de güvence isteniyor
Taslakta Bulgaristan'ın olası bir anlaşmanın kendilerini kapsamaması halinde veto tehdidi de dikkate alınıyor. Bu çerçevede, Türkiye'den, kendi sınırları içinde yasa dışı göç için yeni deniz ve kara güzergahı açılmaması için gerekli tüm önlemleri alması isteniyor, bu konuda AB'nin yanı sıra komşu ülkeler (Yunanistan ve Bulgaristan) ile işbirliği yapılacağı ifade ediliyor.
Sığınmacı akışının sona ermesi isteniyor
AB ülkelerinin gönüllülük esaslı Türkiye'den sığınmacı almasını öngören AB Komisyonu'nun planı "düzensiz göçmen veya sığınmacı akışının sona ermesi veya oldukça azalmasına" bağlanıyor. Üye ülkelerin istemeleri halinde bu plana katkı sağlayacağı ifade ediliyor.
Vizede nisan şartı
Taslağa göre, Türk vatandaşları için vizelerin en geç haziran ayı sonunda kaldırılması amacıyla vize serbestisi süreci hızlandırılacak. Bunun için Türkiye, geriye kalan tüm kıstasları yerine getirecek. Eğer bu kanaat oluşursa, AB Komisyonu, vizelerin kaldırılması için nisan ayı sonunda tavsiye kararını açıklayacak. Bu konuda son kararı ise, AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu verecek.
Ek 3 milyar avro
Türkiye'nin Suriyeli sığınmacıların şartlarını iyileştirmek için kullanılacak olan 3 milyar avroluk AB fonun harcanmasının hızlandırılması talebi kabul ediliyor. Ancak ek 3 milyar avro için belirli bir söz verilmiyor. Bu konuda, "Bu fon tamamen kullanıldıktan sonra, arzu edilen sonuca ulaşabilmek için AB, 2018 sonuna kadar 3 milyar avroyu bulabilecek ek bir fon konusunda karar vermeye hazır olacak" ifadesi kullanılıyor.
Yeni fasıl sözü yok
Ankara, üyelik sürecinin hızlandırılması için yeni fasılların açılmasında ısrar ediyor. Türkiye özellikle enerji (15. fasıl), yargı ve temel haklar (23. fasıl), adalet, özgürlük ve güvenlik (24. fasıl), eğitim ve kültür (26. fasıl) ve dış, güvenlik ve savunma politikaları (31. fasıl) olmak üzere 5 faslın daha açılmasını istiyor.
Ancak Güney Kıbrıs Rum kesimi, bu fasılların açılması üzerindeki vetolarını kaldırmak için Türkiye'nin limanlarını ve hava sahasını açması gerektiğini savunarak, olası bir AB-Türkiye anlaşmasını reddedecekleri tehdidinde bulunuyor.
Güney Kıbrıs'ın vetosu nedeniyle yeni fasıl açılması için söz verilmiyor. Bu konu, "AB Türkiye'yle beraber, üyelik müzakerelerinde mümkün olan en kısa süre içinde yeni fasılların açılması kararına hazırlık yapacak" şeklinde ifade ediliyor. Metinde herhangi bir fasıl isminden bahsedilmiyor.
Suriye'de güvenli alanlar
Türkiye'nin Suriye içinde oluşturulacak güvenli alanlarda Suriyelilere yardım edilmesini öngören teklifi aynen kabul ediliyor. Bu konuda "AB ve üye devletler, yerel halk ve mültecilerin daha güvenli olacak alanlarda yaşamasına izin verecek Suriye içindeki insani şartların iyileştirilmesi için herhangi bir ortak çabada Türkiye'yle çalışacak" deniliyor.
"Hala yapacak çok şey var"
Yayınlanacak metnin "bildiri" değil de "açıklama" olması, bağlayıcı olmadığı anlamına da geliyor.
Liderler bugünkü toplantında bu taslak üzerinde anlaşmaya çalışacak. Toplantıda ortaya çıkacak yeni metinde, yarın Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun katılacağı Türkiye-AB Zirvesi'nde Ankara'nın onayı aranacak.
AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, liderlere gönderdiği davet mektubunda 28 üye devletin yanı sıra Türkiye'nin de kabul edebileceği bir anlaşmaya varmayı amaçladıklarını belirterek, "Bu konuda ilerleme kaydediliyor ama hala yapacak çok şey var" ifadesine yer vermişti.