İş Bankası/Bali: Faiz daha da düşebilir

İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Adnan Bali, T&uuml;rkiye de faiz oranının daha da d&uuml;şebileceğini s&ouml;yledi. Bali, B&uuml;y&uuml;k kuruluşlar kriz beklentisiyle, krize hazırlık yapıyorum diye sadece kendilerini koruyucu bazı tedbirler almaya kalkarlarsa, aslında krize hazırlık yapmış olmazlar, bizzat krizi hazırlamış olurlar dedi. Hedeflerimizle paralel bir performans izliyoruz Haziran sonu itibarıyla &uuml;lkenin en b&uuml;y&uuml;k &ouml;zel bankası olarak, 1.354&rsquo;&uuml; yurti&ccedil;i 23&rsquo;&uuml; yurtdışı olmak &uuml;zere 1.377 şube, 24.901 &ccedil;alışan, 6.552 Bankamatik&rsquo;ten oluşan yaygın ATM ağı, mobil bankacılık, internet bankacılığı, telefon bankacılığı ve &ccedil;ağrı merkezi dijital bankacılık kanalları ile m&uuml;şterilere &ccedil;ok geniş bir yelpazede finansal hizmet sunduklarını aktaran Bali, Haziran 2016 itibarıyla konsolide bazda 199,7 milyar TL&rsquo;si nakdi, 52,8 milyar TL&rsquo;si gayrinakdi olmak &uuml;zere toplam 252,5 milyar TL&rsquo;lik kredi hacminin Bankanın &uuml;lke ekonomisindeki kritik rol&uuml;n&uuml;n en &ccedil;arpıcı g&ouml;stergesi olduğunun altını &ccedil;izdi. Bali, &ouml;n&uuml;m&uuml;zdeki d&ouml;nemde de faaliyetlerini sağlıklı b&uuml;y&uuml;me ve s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir k&acirc;rlılık ekseninde y&uuml;r&uuml;t&uuml;rken, yenilik&ccedil;i finansal &uuml;r&uuml;n ve hizmetlerle hem yurti&ccedil;inde hem de yurtdışında &ouml;nc&uuml; olmaya devam edeceklerini belirtti. Bankanın 2016 yılı hedefleriyle paralel bir performans sergilediğini vurgulayan Bali, &ldquo;Herhangi bir revizyon ihtiyacı duymadık. Menfur darbe girişimi nedeniyle de duymadık, ondan &ouml;ncesinde de duymadık. Dolayısıyla yılsonuna kadar, izleyeceğimiz politikalarla yılın başında hazırlamış olduğumuz iş programının hedeflerine uygun bir performans yakalayacağımızı şu anda &ouml;ng&ouml;r&uuml;yoruz. Gerek kurumsal ticari bankacılıkta gerekse bireysel bankacılıkta&hellip;&rdquo; dedi. 2016 sonrası hedeflerinde de bir revizyonun s&ouml;z konusu olmadığının altını &ccedil;izen Bali, şunları kaydetti: &ldquo;İş Bankası, &ccedil;ok yaygın perakende işlerden, &ccedil;ok butik işlere kadar her alanda faaliyet g&ouml;steren ve finansal &uuml;r&uuml;n ve hizmet gamı, ağı son derece geniş olan bir kuruluş olduğu i&ccedil;in ekonominin kendi i&ccedil;indeki &ouml;ncelikleri ne ise onlara uyumlu hareket eder. Ama bu d&ouml;nem i&ccedil;in biraz daha geniş bir perspektifle s&ouml;yleyecek olursak, T&uuml;rkiye&rsquo;deki enerji ve altyapı finansmanlarında &ccedil;ok aktif rol aldık, almaya da devam edeceğiz. Aynı şekilde yaygın perakende işler, ticaretten tutunuz, turizme kadar b&uuml;t&uuml;n servis sekt&ouml;rlerinde, hizmet sekt&ouml;rlerindeki faaliyetlerimizle de &ouml;ne &ccedil;ıktık. &Ouml;zelleştirmeler anlamında hayata ge&ccedil;irilen işlerde, gerek enerji sekt&ouml;r&uuml;nde olsun gerek sağlık sekt&ouml;r&uuml;nde olsun aktif rol aldık. Yani hane halkının genel ama&ccedil;lı ihtiya&ccedil; duyduğu kredilerden, kredi kartlarından, b&uuml;y&uuml;k firmalarımızın, kurumsal &ouml;l&ccedil;ekteki firmalarımızın ve kamunun, &ouml;zelin y&uuml;ksek &ouml;l&ccedil;ekli yatırımlarına kadarki yelpazenin tamamında İş Bankası vardır ve var olmaya devam edecek.&rdquo; Sadece tanklara karşı can pahasına refleks g&ouml;sterilmiş değil, halkımız g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir ekonomik refleks de g&ouml;sterdi İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Bali, 15 Temmuz&rsquo;un bankacılık sistemine olan etkisine dair de şu yorumu yaptı: &ldquo;Darbe girişimine karşı finans sekt&ouml;r&uuml; olarak yine &ccedil;ok sağlam durduk. Mali b&uuml;nyelerimizin sağlamlığı, y&ouml;netme tecr&uuml;bemizin varlığı, kalitesi, bu s&uuml;reci de iyi y&ouml;netmemiz sonucunu yarattı. Ama şunun hakkını vermemiz lazım; finansal piyasalarda bir y&ouml;netme g&uuml;&ccedil;l&uuml;ğ&uuml; yaratacak y&ouml;nde m&uuml;şteri davranışı değişikliği de g&ouml;rmedik. Bu &uuml;lkenin darbe girişimine g&ouml;sterdiği o sıcak refleks olağan&uuml;st&uuml; bir kıymet ifade eder. Her bir vatandaşının farkında olması gereken vicdani bir bor&ccedil;tur, o g&uuml;n halkımızın hayatı pahasına, canı pahasına g&ouml;stermiş olduğu o sıcak refleks&hellip; Ama bunun kadar yine &ouml;nemli, T&uuml;rkiye ekonomisinde bizim gibi finansal kuruluşların y&ouml;netimini g&uuml;&ccedil;leştirecek y&ouml;nde bir m&uuml;şteri davranışı değişikliği g&ouml;rmedik. Bu da &ccedil;ok &ouml;nemli bir reflekstir, &ccedil;ok &ouml;nemli bir olgunluktur. Yani bir mevduat &ccedil;ıkışı yok, olağandışı bir kredi talebi yok. Fiyatlama politikalarımızı değiştirmeye, yani faizlerimizi y&uuml;kseltmeye neden olabilecek bir gelişme yok. Bu &uuml;lkenin Merkez Bankası, o hafta sonu duruma hemen h&acirc;kim olup, kontrol altında tutup, anında bankalara nakit sağlama d&acirc;hil olmak &uuml;zere gerekli tedbirleri aldı. Bunların hepsinin &ccedil;ok kıymetli, &ccedil;ok kaliteli y&ouml;netim &ouml;rnekleri olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Yani bu, &uuml;lkenin bir musibet karşısında bile aslında hangi kalitede olduğunu, y&ouml;netme kalitesi a&ccedil;ısından da nerede olduğunu g&ouml;steriyor. Halkıyla, y&ouml;neten kurumlarıyla bence son derece &ouml;nemli bir tablo g&ouml;r&uuml;ld&uuml;. Biz o sabah hemen b&uuml;t&uuml;n arkadaşlarımız bir araya gelerek sabahın erken saatlerinden itibaren duruma baktık, inceledik. Ama mutlulukla s&ouml;yleyebilirim, geriye d&ouml;n&uuml;p bakarak yine, 15 Temmuz &ouml;ncesinde İş Bankası nasıl y&ouml;netiliyor idiyse y&ouml;netim pratiği, usulleri, kuralları, s&uuml;re&ccedil;leri a&ccedil;ısından, onların hi&ccedil;birisinde değişiklik yapmayı gerektirmeyen bir tarzda y&ouml;nettik ondan sonraki d&ouml;nemi&hellip; Bu, bizim dışımızdaki tarafların, yani m&uuml;şteri tarafının da hadiseleri b&ouml;yle g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml; ve buna g&ouml;re tepki oluşturduğunu g&ouml;sterir. &Ouml;rneğin 11 milyar doların &uuml;zerinde d&ouml;viz satışının gelmesi ne demektir? Sadece tanklara karşı, can pahasına bir refleks g&ouml;sterilmiş değil, g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir ekonomik refleks de g&ouml;sterildi. Bunların hepsini ben son derece kıymetli buluyorum.&rdquo; Bu d&ouml;nem cari d&ouml;nem performanslarımızı ge&ccedil;miş paradigmayla en y&uuml;ksek seviyede tutma d&ouml;nemi değil Sadece pozitif d&uuml;ş&uuml;nmenin yetmediğini, pozitif davranmak da gerektiğini vurgulayan Bali, ş&ouml;yle devam etti: &ldquo;Bu bilan&ccedil;oların yarattığı imk&acirc;nlar bir şeye lazım olacaksa bug&uuml;nlere lazım, bug&uuml;nler i&ccedil;in lazım. Sadece kendinizi koruma refleksi geliştirmek i&ccedil;in değil, i&ccedil;inde bulunduğumuz b&uuml;t&uuml;n bir &uuml;lkenin doğrusu i&ccedil;in, o ekosistemin korunması i&ccedil;in kullanılması lazım. Maharetimizi de bu y&ouml;nde kullanacağız. Yapıcı, zorda olanı, zor olanı kolaylaştıracak tarzda kullanacağız.Piyasa dostu uygulamalardan kast ettiğim tablo budur benim. Yapılandırma gereği varsa yapılandırma&hellip; &Ccedil;&uuml;nk&uuml; m&uuml;cbir nedenlerle ortaya &ccedil;ıkan tabloların farklı b&uuml;nyelerde ortaya &ccedil;ıkardığı durumları y&ouml;netebilmek i&ccedil;in iyi bir refleks g&ouml;stermemiz lazım. Burada vakaları iyi ayırt edebilme yeteneğimiz &ouml;nemli. Yani bu gerek&ccedil;emizin i&ccedil;ine doğru olmayan &ouml;rnekler girmemelidir. Bu da yine y&ouml;netme kalitesidir. Onun i&ccedil;in finans sistemine &lsquo;sıra bizde&rsquo; derken, kast ettiğim bu idi. Bu d&ouml;nem, cari d&ouml;nem performanslarımızı ge&ccedil;miş paradigmayla en y&uuml;ksek seviyede tutma iddiasının s&uuml;rd&uuml;r&uuml;leceği bir d&ouml;nem değil. Bu d&ouml;nem sadece kendi doğrumuzun değil, b&uuml;t&uuml;n muhataplarımızın doğrusunu, beraber iş yaptığımız tarafların doğrusunu, kamunun doğrusunu arayacak tarzda bir &ccedil;alışma şeklini gerektiriyor. Bunun i&ccedil;in sadece kendimizi koruyan kısa vadeli teknik mahiyette birtakım kararlar yerine, daha orta-uzun d&ouml;nemli bir değeri muhafaza etmeye ve o değeri daha da koruyarak b&uuml;y&uuml;tmeye d&ouml;n&uuml;k kararlar almalıyız. Bunun fiyatlamada karşılığı olur, bunun kredi politikalarında karşılığı olur, bunun kredi yapılandırmalarında karşılığı olur. Dolayısıyla biz şu anda bankacılık sistemi olarak sistemin kısa s&uuml;re i&ccedil;inde normalleşmesi, bundan sonra da sahip olduğumuz değerlerin muhafazası ve korunarak daha da iyi noktalara getirilmesi i&ccedil;in &ccedil;alışacağız. Başka &ccedil;aresi yok.&rdquo; İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Adnan Bali, şu andaki fonlama faizleri, enflasyon trendi, kurun bu seviyelerini muhafaza etmesi veya aşağıya doğru gitmesi ve kamu ekonomisindeki bu s&uuml;re&ccedil;leri y&ouml;netmeye y&ouml;nelik mali b&uuml;nye sağlamlığından gelen alan bir arada d&uuml;ş&uuml;n&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;nde faiz oranlarında bir miktar daha aşağıya doğru eğilimin m&uuml;mk&uuml;n olduğunu ifade etti. Bali, Merkez Bankası&rsquo;nın başından beri ortaya koyduğu piyasalara da &ccedil;ok ciddi g&uuml;ven veren yaklaşımının yılın kalan b&ouml;l&uuml;m&uuml;nde de devam edeceğini d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; belirtti. Adnan Bali, Merkez Bankası&rsquo;nın Mart ayından bu yana &ouml;zellikle faiz koridorunun &uuml;st bandında ger&ccedil;ekleştirdiği indirimlere darbe girişiminin ardından da devam ettiğini, mevcut koşulların ekonomide kalıcı sorunlara yol a&ccedil;mayacağı &ouml;ng&ouml;r&uuml;s&uuml;nde bulunduğunu, kendilerinin de aynı &ouml;ng&ouml;r&uuml;y&uuml; paylaştıklarını ve bunun i&ccedil;in &ccedil;alışacaklarını kaydetti. Temmuz ayı enflasyonundaki y&uuml;kselişe işaret eden Bali, Fed&rsquo;in faiz artırımının &ouml;telenme beklentilerinin g&uuml;&ccedil;lendiğini, bu &ccedil;er&ccedil;evede bakıldığında faiz indirimlerinin kontroll&uuml; bir şekilde s&uuml;receğini, bunun s&uuml;rpriz olmayacağını d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; vurguladı. Bu d&uuml;ş&uuml;şlerin kredi faizlerine yansımasının ise maliyetlerin aşağı &ccedil;ekilebilmesi &ouml;l&ccedil;&uuml;s&uuml;nde ger&ccedil;ekleşebileceğini belirten Bali, bunun i&ccedil;in sekt&ouml;r&uuml;n pozitif bakış a&ccedil;ısına sahip olması gerektiğinin altını &ccedil;izdi. Yaratılan ciddi değerler acul politikalarla &ccedil;ar&ccedil;ur edilemez, finans sistemi yapıcı davranmalı Merkez Bankası&rsquo;nın zorunlu karşılık oranlarını d&uuml;ş&uuml;rmesi ile ilgili olarak da Bali, uzun bir s&uuml;redir aracılık maliyetlerinin finans sekt&ouml;r&uuml;nde başkaca problemlere yol a&ccedil;abilecek kadar y&uuml;ksek olduğunu ifade ettiklerini hatırlattı. Merkez Bankası&rsquo;nın da bunu esas olarak reddeden bir yaklaşıma sahip olmadığını, ancak aksiyonun bu s&uuml;re&ccedil; i&ccedil;inde geldiğini belirten Bali, şu g&ouml;r&uuml;şleri aktardı: &ldquo;Ger&ccedil;ekten de şu anda sistemin rahatlatılması a&ccedil;ısından, hem k&acirc;rlılık hem likidite hem krediye d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m a&ccedil;ısından bakıldığında isabetli bir karar, yerinde bir karar. Basel d&acirc;hil olmak &uuml;zere uluslararası kriterlerin getirdiği uygulamalar, &ccedil;ok başarılı bir şekilde aslında şu ana kadar değişik otoritelerin almış olduğu kararlarla sekt&ouml;r&uuml;n fonksiyonunu g&ouml;rebilmesi bakımından iyi idare edildi. Bundan kastım şu; yani Basel ile ilgili oluşan uygulamaların getirebileceği bazı kısıtlayıcı tablolar makro ihtiyati tedbirlerdeki rahatlamalarla dengelendi. Bunun &ccedil;ok isabetli, iyi bir politika olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Biz bu anlamda sadece &ouml;dev yapan bir &ouml;ğrenci gibi uluslararası uygulamalardaki bazı d&uuml;zenlemeleri bire bir buraya yansıtmak durumunda değiliz. &Uuml;lkemizin yaşadığı &ouml;nceliklerle uyumlu bir tarzda bunları y&ouml;netmek durumundayız. Ya da bunlara uyarken, bunları dengeleyecek olan başka tedbirleri de bir arada almalıyız. Bunu da sadece finans i&ccedil;in değil, &ouml;rneğin bu son d&ouml;nemde ciddi zorluklar ve olumsuz etkiler almakta olan sekt&ouml;rlerin hepsi i&ccedil;in yapmalıyız. Turizm başta olmak &uuml;zere&hellip; &ldquo; Adnan Bali, T&uuml;rkiye&rsquo;de ciddi değerler yaratıldığını ve bunların birka&ccedil; nesilde oluşturulduğunu dile getirerek, &ldquo;Bunların kısa s&uuml;reli acul kararlarla &ccedil;ar&ccedil;ur edilmesi d&uuml;ş&uuml;n&uuml;lemez. Onun i&ccedil;in de oralarda da yapıcı tedbirler alınmalıdır. Yani birtakım olumsuz etkilerin birbirine sirayet edecek şekilde b&uuml;t&uuml;n ekonomiyi etkilemesini engellemek i&ccedil;in bunlar &ouml;nemli. Ama bir daha altını &ccedil;iziyorum; burada finans sisteminin yapıcı politikalarının &ouml;nemi b&uuml;y&uuml;k&rdquo; dedi. Bankaların sermaye yeterlilik oranlarındaki d&uuml;ş&uuml;şe ilişkin de Bali, s&ouml;z konusu d&uuml;ş&uuml;şteki birincil etkenin risk ağırlıklı varlıklardaki artış olduğuna dikkati &ccedil;ekti. Bali, &ldquo;Yani kredilerimiz arttı. Biz faaliyetimizi genişlettiğimiz, b&uuml;y&uuml;tt&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z, &uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; taraflara yeni imk&acirc;nlar sağlamak suretiyle değer yaratma zincirindeki fonksiyonumuzu etkin bir şekilde g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z i&ccedil;in bu oran d&uuml;şt&uuml;, ki sorunlu krediler bakımından da hala bu kadar badireye rağmen &ccedil;ok dramatik seviyelere gelinmediğine g&ouml;re, demek ki bunu da sağlıklı bir şekilde yapmışız sekt&ouml;r olarak&rdquo; yorumunu yaptı. Bu d&uuml;ş&uuml;şte ikincil etkenin de son d&ouml;nemde k&acirc;rlılıkların aşırı d&uuml;şmesi olduğunun altını &ccedil;izen Adnan Bali, ş&ouml;yle devam etti: &ldquo;K&acirc;rlılıkların aşırı d&uuml;şmesinde de herkese ders var. Bankacılık sistemi de rekabetin rasyonelliğini bozabilecek, bana g&ouml;re irrasyonel diyebileceğimiz agresif rekabet koşullarına girebildi. Sekt&ouml;r&uuml;n kendine keseceği fatura da var burada&hellip; Diğer taraftan da makroekonomik olarak bankacılık sekt&ouml;r&uuml;ne y&ouml;nelik tedbirler ve makro ihtiyati tedbirler sırasında bankacılık sisteminin k&acirc;rlılığını yeterince g&ouml;zetmeyen uygulamalar da oldu. Bunların hi&ccedil;biri d&uuml;zeltilemez, yeniden dengelenemez şeyler değil. Yeter ki istişare i&ccedil;erisinde, hedeflerimizi bilerek, hepimiz aynı ama&ccedil;lara hizmet edecek tarzda hareket etmek suretiyle bunları &ccedil;&ouml;zmeye &ccedil;alışalım. &ldquo; &Ouml;nceden belirlenmiş rutin kurallara g&ouml;re y&ouml;netim imk&acirc;nı yok &Ccedil;ok belirsiz, &ccedil;ok farklı, &ccedil;ok boyutlu problemlerin i&ccedil; i&ccedil;e ge&ccedil;tiği bir d&ouml;nem yaşandığını belirten Bali, &ouml;zellikle gelişmekte olan bir &uuml;lke olarak bize dışarıdan bakıldığında, &ccedil;ok olumlu bir konjonkt&uuml;r imkanı verecek gelişmeler olmadığını, aynı durumun farklı &uuml;lke gruplarına g&ouml;re b&uuml;y&uuml;me a&ccedil;ısından da s&ouml;z konusu olduğunu, &ouml;rneğin IMF&rsquo;nin D&uuml;nya Ekonomik G&ouml;r&uuml;n&uuml;m Raporu&rsquo;nun Temmuz ayı g&uuml;ncellemesinde b&uuml;y&uuml;me tahminlerini bir tur daha revize ettiğini ve d&uuml;ş&uuml;rd&uuml;ğ&uuml;n&uuml; hatırlattı. İngiltere&rsquo;nin Avrupa Birliği&rsquo;nden ayrılma kararı almasına da değinen Bali, Avrupa Birliği &uuml;lkelerinin İngiltere ihracatının y&uuml;zde 40&rsquo;ını, ithalatının da y&uuml;zde 50&rsquo;sinden fazlasını oluşturduğunu, bu nedenle alınan karardan İngiltere ile Birliğin diğer &uuml;lkelerinin nasıl etkileneceğinin belli olmadığını ifade etti. İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Bali, ş&ouml;yle devam etti: &ldquo;Sonu&ccedil;ta bir yandan bu belirsizlik, bir yandan Fed&rsquo;in muhtemel faiz artırımlarının hızının, dalga boyunun ne olacağı konuları, bir de d&uuml;nyanın her yerindeki farklı &uuml;lkelerde kendine &ouml;zel g&uuml;ndemlerin nasıl gelişeceği&hellip; B&ouml;yle bir dinamik ortamda işlerimizi iyi yapmak i&ccedil;in en fazla dikkat sarf edeceğimiz d&ouml;nem&hellip; Ben epey bir s&uuml;reden beridir s&ouml;yl&uuml;yorum, rutin esaslara ve &ouml;nceden belirlenmiş rutin kurallara, s&uuml;re&ccedil;lere g&ouml;re y&ouml;netim imk&acirc;nı yok şu an. Onun i&ccedil;in hepimiz hi&ccedil; rutinleşmeyen, &ouml;zel koşulların gerektirdiği farklı tedbirleri anında, ona &ouml;zg&uuml; olarak almaya hazırlıklı bir tarzda gitmek durumundayız. Planlı, programlı olmalıyız, &ouml;ng&ouml;r&uuml;l&uuml; olmalıyız, ama bir yandan da &ccedil;ok pragmatik bir tarzda anlık gelişmelere &ccedil;abuk cevap verebilecek, refleks verebilecek tarzda gidebilmeliyiz.&rdquo; T&uuml;rkiye&rsquo;nin aslında kendisi i&ccedil;in fırsat penceresi anlamına gelebilecek bir konjonkt&uuml;re de girme imk&acirc;nının olduğunu, ancak bu senaryoyu &ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilir olan olmayan şu veya bu hadiselerle şu ana kadar ger&ccedil;ekleştiremediğini ifade eden Bali, şu değerlendirmeyi yaptı: &ldquo;Bundan kastım şu; uzunca bir s&uuml;re sonra siyasi istikrar anlamında da bol se&ccedil;imli bir d&ouml;nemi geride bırakmıştık. Ekonomi 2012&rsquo;den bu yana esasen potansiyelinin altında b&uuml;y&uuml;rken cari a&ccedil;ık başta olmak &uuml;zere makroekonomik dengelerde o hızlı b&uuml;y&uuml;me d&ouml;nemindeki bazı oluşmuş hasarların, mutedil b&uuml;y&uuml;me d&ouml;neminde tamir olduğunu da g&ouml;rmeye başlamıştık. &Ouml;teden beri b&uuml;y&uuml;menin s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilirliğine engelleyen husus, cari a&ccedil;ığın &ccedil;ok y&uuml;ksek seviyelere &ccedil;ıkmış olmasıdır ge&ccedil;mişte&hellip; Bunda da &ccedil;ok &ouml;nemli bir d&uuml;zelme g&ouml;rm&uuml;şt&uuml;k. Y&uuml;zde 5&rsquo;lerin altına giden bir tablo&hellip; D&uuml;ş&uuml;k mal fiyatları ve d&uuml;ş&uuml;k enerji fiyatları, petrol başta olmak &uuml;zere, petrol ithal eden bir &uuml;lke olarak T&uuml;rkiye&rsquo;nin cari dengesini &ccedil;ok olumlu etkilemeye başlamıştı. B&ouml;yle bir tabloda bu iyi, ciddi bir avantajdı. Yani cari dengeyle ilgili avantajlı hale gelip, kamu maliyesinde de d&uuml;nyanın değişik &uuml;lkeleriyle kıyasen bakıldığında uzunca s&uuml;reden bu yana sağlam ve disiplinli bir yeri olan, yani değişik durumlara refleks g&ouml;stermek i&ccedil;in bir alanı olan bir &uuml;lke olarak bu yeni konjonkt&uuml;rde &ccedil;ok daha farklı bir noktada olabilirdik. Ama u&ccedil;ak konusu nedeniyle Rusya ile &ccedil;ok sertleşen ilişkiler, onun turizm başta olmak &uuml;zere diğer b&uuml;t&uuml;n alanlarda ekonomik boyutları&hellip; Bir s&uuml;reden beri devam eden m&uuml;lteci sorunları, g&uuml;venlik sorunları bir araya geldik&ccedil;e farklı bir noktaya gidebilecek konjonkt&uuml;r ger&ccedil;ekleşemedi.&rdquo; Kalkınma Programı tekrar &ouml;nceliklendirilerek hayata ge&ccedil;irilmeli Başka bir senaryoda &uuml;lke g&uuml;ndemi oluşturulabilseydi reform programlarına tam konsantrasyonun da sağlanmış olacağını ifade eden Bali, &ldquo;Uzunca bir s&uuml;reden beridir T&uuml;rkiye ekonomisi i&ccedil;in hep dikkat &ccedil;ekegeldiğim unsurlardan bir tanesi, h&uuml;k&uuml;metin Kalkınma Programı kapsamındaki 25 ana başlıkta ve 1.200&rsquo;&uuml;n &uuml;zerindeki aksiyon planıydı. Alt başlıkları da dahil &ouml;nceliklendirilmek suretiyle ve en &ouml;nemlisi de hesap verilebilir, sorumluluk taşıyacak şekilde belli tarihlere bağlanmış olan aksiyon planlarının ve arkasında da bunu icra edecek sorumlu organların belirlendiği, bunun da topluma taahh&uuml;t edildiği, a&ccedil;ık bir şekilde ve periyodik d&ouml;nemlerde de ilerleme raporlarıyla hangisinde ne aşamada olunduğunun a&ccedil;ıklanacağı bir yapı&hellip; Bu, kamuda &ccedil;ok disiplinli bir &ccedil;alışma d&uuml;zeninin taahh&uuml;d&uuml;yd&uuml;. Ben bunu &ccedil;ok &ouml;nemsiyordum. Hala da &ccedil;ok &ouml;nemsiyorum&rdquo; dedi. Bali, s&ouml;zlerini ş&ouml;yle s&uuml;rd&uuml;rd&uuml; &ldquo;Yeni koşullarda bunların tekrar &ouml;nceliklendirilmek suretiyle hayata ge&ccedil;irilmesi gerekir. T&uuml;rkiye&rsquo;nin şu anda i&ccedil;ine girmiş olduğu 2012&rsquo;den bu yana belli bir b&uuml;y&uuml;me alanını, b&uuml;y&uuml;me sınırını aşamadığımız, bu y&uuml;zden de istihdam d&acirc;hil bir&ccedil;ok alanda yeterli gelişmeleri sağlayamadığımız ve orta gelir tuzağı diye adlandırılan bu tablodan &ccedil;ıkabilmek i&ccedil;in bu paradigmayı reformlarla değiştirmemiz gerekiyor. Reformların teknoloji ayağı, inovasyon ayağı var, lojistikten tutun &uuml;retim ekonomisine kadar, eğitime, hukuk altyapısına kadar bir&ccedil;ok boyutu var. Şimdi b&uuml;t&uuml;n bir ulus, yaşadığımız bu kadar badireden sonra bunların hepsinden de aldığımız ders ve g&uuml;&ccedil;le bu reformlara odaklanmamız gerekiyor.&rdquo; T&uuml;rkiye ekonomisinin ilk &ccedil;eyrekte y&uuml;zde 4,8 ile beklenenden hızlı b&uuml;y&uuml;d&uuml;ğ&uuml;n&uuml; hatırlatan Bali, sanayi &uuml;retimindeki ortalama yıllık artışın &ouml;nc&uuml; bir g&ouml;sterge olduğunu, ikinci &ccedil;eyrekte y&uuml;zde 2,5 d&uuml;zeyindeki artış hızının y&uuml;zde 3 civarında bir b&uuml;y&uuml;meyi getireceğini beklediklerini, sonu&ccedil;ta 2016 yılında y&uuml;zde 3,5 civarında bir b&uuml;y&uuml;menin ger&ccedil;ekleşebileceğini tahmin ettiklerini belirtti. Değişen koşullara hızlı adapte olabiliyoruz, dolayısıyla kilitlenmiş pozisyonlar yok Cari a&ccedil;ıktaki iyileşmeye de değinen Bali, tablonun cari a&ccedil;ığın milli gelire oranını y&uuml;zde 5 civarında, belki biraz altında seviyelerde tutmaya izin verebileceğini kaydetti. Bu d&ouml;nemdeki gerek enerji, gerek mal fiyatlarındaki d&uuml;ş&uuml;ş&uuml;n gelişmekte olan &uuml;lkeler arasında yeni ayrışmaya da yol a&ccedil;tığının altını &ccedil;izen Bali, emtia ihracat&ccedil;ısı ya da enerji ihracat&ccedil;ısı &uuml;lkelerle bunları ithal eden &uuml;lkeler arasındaki dengelerin gerileyen fiyatlar nedeniyle değiştiğini, bunun da esas itibarıyla T&uuml;rkiye a&ccedil;ısından değerlendirilmesi gereken bir konjonkt&uuml;r olduğunu ifade etti. T&uuml;rkiye ekonomisinin artık firmalarıyla, kurumlarıyla, bankalarıyla, yani gerek reel sekt&ouml;r gerek finans, hatta kamu b&uuml;rokrasisiyle değişen koşullara hızla adapte olabildiğini vurgulayan Bali, &ldquo;Bunun &ouml;nemli olduğunu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. Hacimleri &ccedil;ok &ccedil;abuk değişen koşullara g&ouml;re ayarlayabiliyoruz, kredi talebinin hemen buna g&ouml;re ayarlanabildiğini g&ouml;r&uuml;yoruz. Dolayısıyla kilitlenmiş pozisyonlar olmadığını veya b&uuml;t&uuml;n ekonomiyi etkileyecek kadar bu tarz durumların olmadığını anlıyoruz&rdquo; dedi. Ayrıca mali disiplinden taviz verilmeyerek oluşturulan kamu ekonomisindeki sağlamlığın değişik d&ouml;nemlerde ekonomiye ivme vermek bakımından da hala bir imk&acirc;n olarak g&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;n&uuml;, &ouml;zel kesimin t&uuml;ketim talebinde bir miktar &ouml;zellikle de asgari &uuml;cretin de artışından kaynaklanan canlanmalar olduğunu kaydetti. İhtiya&ccedil; duyulması halinde kamunun harcamalarını artırma yeteneği bulunduğunun altını &ccedil;izen Bali, &ldquo;Bunu dengeleri &ccedil;ok fazla bozmadan yapma yeteneğimiz olduğunu 2008 global krizinden sonra g&ouml;sterdik. 2009&rsquo;da kamu bir &ouml;nc&uuml;l&uuml;k yaptı. Ekonomiyi bir anlamda &ouml;nce o g&uuml;d&uuml;ledi, daha sonra da hızlı b&uuml;y&uuml;me d&ouml;nemine ekonominin kendi dinamikleriyle beraber ge&ccedil;ebildik&rdquo; dedi. Enflasyonda Ocak 2016&rsquo;da y&uuml;zde 9,6 ile son 2 yılın neredeyse en y&uuml;ksek seviyesine gelindiğini anımsatan Bali, T&Uuml;FE&rsquo;nin daha sonraki d&ouml;nemde &ouml;zellikle gıda enflasyonundaki d&uuml;ş&uuml;ş neticesinde aşağı y&ouml;nl&uuml; hareket ettiğini ve y&uuml;zde 7&rsquo;nin dahi altına indiğini, enerji fiyatlarının seyri ve T&uuml;rk Lirası&rsquo;nın değerinin bu mevcut d&uuml;zeylerini koruması halinde 2016&rsquo;nın y&uuml;zde 7,5 civarında bir enflasyonla kapatılacağını &ouml;ng&ouml;rd&uuml;klerini bildirdi. Adnan Bali, ş&ouml;yle devam etti: &ldquo;Daha uzun perspektifle 2017&rsquo;ye bakmak durumunda olduğumuzda, yaşadığımız bu hadiselerin ekonomiyi, siyaseti ve kamu b&uuml;rokrasisini etkileme d&uuml;zeyini ne kadar s&uuml;rede normalleştirebileceğimiz &ouml;nemli. Ayrıca, yapısal reformların bu anlamda hayata ge&ccedil;irilebilme performansı &ouml;nemli. Ama biz bu &uuml;lkede bir sorumluluğu olan, rol&uuml; olan, belkemiği gibi bir fonksiyonu g&ouml;ren kuruluş olarak hep daha iyisini, pozitif olanı, bu &uuml;lkenin doğrusuna olanı yapmak i&ccedil;in &ccedil;alışacağız. Ve bilan&ccedil;omuzun imk&acirc;nlarını da hep bu y&ouml;nde sonuna kadar kullanma gayretinde olacağız. Problemleri ağırlaştıracak değil, problemleri azaltacak, k&uuml;&ccedil;&uuml;ltecek y&ouml;nde imk&acirc;nlarımızı, g&uuml;c&uuml;m&uuml;z&uuml; kullanacağız bug&uuml;ne kadar olduğu gibi&hellip; B&uuml;t&uuml;n kurumlar hep birlikte bu şuurla, bilin&ccedil;le hareket ettiğimizde karşı karşıya olduğumuz bazı sorunların kısa d&ouml;nemli etkilerini rahatlıkla aşabiliriz diye d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum.&rdquo; Reyting kuruluşlarının zamanlaması yanlış, teknik kısmı da hatalı Adnan Bali, kredi derecelendirme kuruluşlarının darbe girişiminden sonra T&uuml;rkiye&rsquo;ye ilişkin yaptıkları değerlendirmeye ilişkin de şunları dile getirdi: &ldquo;Zamanlaması itibarıyla yanlış, i&ccedil;eriği b&uuml;y&uuml;k &ouml;l&ccedil;&uuml;de bir teknik değerlendirme ve teknik karar s&uuml;recine baz teşkil etmeyecek derecede siyasi, teknik denebilecek olan kısmı da hatalı olan aksiyonlar alındı. Bu bir yere kadar kendilerini koruma ama&ccedil;lı bir pozisyon olarak tolere edilebilir. Yani reyting şirketleri, bir &uuml;lkedeki olumsuz gelişmelere işaret eden bir değerlendirmeyi daha g&uuml;venli bir yol olarak se&ccedil;miş olabilirler. Ama daha ortada hi&ccedil;bir şey yokken ve hadiselerin nereye doğru gelişeceğine dair herhangi bir emare yokken, bana g&ouml;re bir reyting raporunun i&ccedil;inde yer almaması gereken unsurlara dayanılarak bazı teknik kararların bina edilmeye &ccedil;alışılmasını yeterince tutarlı g&ouml;rmedim.&rdquo; Not d&uuml;ş&uuml;ş&uuml;ne ilişkin Rusya ve Brezilya &ouml;rneğini veren Bali, Rusya&rsquo;nın Şubat 2015&rsquo;te, Brezilya&rsquo;nın da Aralık 2015&rsquo;te iki kredi derecelendirme kuruluşundan birden yatırım yapılabilir d&uuml;zeyde notu kaybettiğini hatırlattı. Bu &uuml;lkelerdeki not indirimine sebep olan dinamiklere bakıldığında, T&uuml;rkiye&rsquo;nin farkının zaten gayet iyi anlaşıldığının altını &ccedil;izen Bali, s&ouml;z konusu her iki &uuml;lkenin yatırım yapılabilir notunu makroekonomik verilerde &ouml;nemli bir bozulma yaşadıktan sonra kaybettiğini belirtti. Bali, Rusya ve Brezilya&rsquo;ya dair verilen kararlara bakılacak olursa, T&uuml;rkiye gibi bir &uuml;lkenin not d&uuml;ş&uuml;ş&uuml;ne konu olacağını d&uuml;ş&uuml;nmediğini aktardı. Rusya ve Brezilya&rsquo;nın 2015 yılının ilk &ccedil;eyreğinden itibaren k&uuml;&ccedil;&uuml;lmeye başladığını, T&uuml;rkiye&rsquo;de ise b&uuml;t&uuml;n yılda y&uuml;zde 3,5 civarında b&uuml;y&uuml;menin beklendiğini, 26 &ccedil;eyrektir aralıksız b&uuml;y&uuml;yen bir ekonominin s&ouml;z konusu olduğunu ifade eden Bali s&ouml;zlerini ş&ouml;yle s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;: &ldquo;Her iki &uuml;lkede de not kaybedilirken enflasyon &ccedil;ift haneli&hellip; Rusya&rsquo;da y&uuml;zde 16, Brezilya&rsquo;da y&uuml;zde 11&hellip; Faiz dışı a&ccedil;ık Rusya&rsquo;da k&uuml;resel kriz d&ouml;nemindeki seviyelerine kadar yaklaşmış ve Brezilya&rsquo;da da k&uuml;resel kriz d&ouml;neminde faiz dışı fazla veren merkezi y&ouml;netimin b&uuml;t&ccedil;esi eksiye d&ouml;nm&uuml;ş. Bizim makroekeonomik g&ouml;stergelerimizle kıyaslanabilir bir tablo değil bu.&rdquo; Reyting kuruluşlarının n&ouml;tr, tamamen teknik analiz merkezleri gibi hareket eden kuruluşlar olmadıklarını, uluslararası ekonomi politiğe dahil olduklarını belirten Bali, &ldquo;Ben de bunu &ccedil;ok a&ccedil;ık ş&ouml;yle ifade ettim; finansal piyasalar ile rating s&uuml;re&ccedil;lerinden hangisi hangisini belirliyor acaba? Sizin ekonominiz bozulduğu i&ccedil;in mi reytinginiz bozuluyor, yoksa reytinginiz bozulduğu i&ccedil;in mi ekonominiz ya da finansal dengeleriniz bozuluyor? Dolayısıyla da siz kendinizi daha g&uuml;venli hissedeceğiniz bir kararı tercih edeceksiniz diye koskoca ekonominin performansını etkileyecek bir aksiyon s&ouml;z konusu olabilir mi?&rdquo; şeklinde değerlendirme yaptı. Bu sorunların şik&acirc;yet&ccedil;i bir &uuml;slupla &ccedil;&ouml;z&uuml;lemeyeceğine vurgu yapan Bali, &ldquo;Kim neyi, hangi işi, nasıl yapıyorsa yapsın, ben hayatta teknik iş&ccedil;iliğin &ccedil;ok &ouml;nemli olduğuna inanırım. Teknik iş&ccedil;iliği eksik bir işin hayatta pratik bir karşılığı olmaz. Sonu&ccedil;ta biz daha iyi bir performans g&ouml;stereceğiz ve d&uuml;şecek olsa bile o reytingi geri alacağız&rdquo; diye konuştu. T&uuml;rkiye&rsquo;nin zaten reytinginin gerektirdiği seviyelerle, uluslararası piyasalarda &uuml;lke riskini temsil eden CDS spread&rsquo;lerinin hi&ccedil;bir zaman uyumlu olmadığına işaret eden Bali, T&uuml;rkiye&rsquo;nin yatırımcının bizzat bu &uuml;lkeyi hangi seviyede riskli g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml; bakımından &ccedil;ok &ouml;nemli bir g&ouml;sterge olan CDS seviyelerinde, hep reytinginin gerektirdiğinin &ccedil;ok &uuml;zerinde bir risk kalitesine sahip olduğunu belirtti. Bali, &ldquo;Dolayısıyla bizim o hakiki tablomuzu, bu masa başı kararlar dediğim tabloya da yansıtacak derecede &ccedil;alışmamız, iddiamızı koruyor olmamız lazım&rdquo; dedi.

İş Bankası/Bali: Faiz daha da düşebilir

İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, Türkiye'de faiz oranının daha da düşebileceğini söyledi

Öne Çıkanlar