ABD'de Şükran Günü'nün ardından gelen ve 1952'den bu yana Noel alışverişi sezonunun başlangıcı olarak kabul edilen 'Efsane Cuma' (Black Friday) günleri pandeminin gölgesi altında yaşanıyor. Tüketicilerin pandemi döneminde fiziki perakende noktalarından uzak durması, önceki yılların aksine internet alışverişinin daha çok tercih edileceğine işaret etti. ABD'de kampanya dönemi 27 Kasım'da başlayacak.
Türkiye'de ise daha önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl da 'Efsane Cuma' pandeminin de etkisiyle e-ticaret ağırlıklı olacak. Pandemi döneminde artan e-ticaret kullanımının yanında 'Efsane Cuma' kampanyasının da etkisiyle lojistik ve siber güvenlik tarafında da kimi risklere dikkat çekiliyor. Bloomberg HT'ye konuşan sektör temsilcileri 'Efsane Cuma' kampanyasına hazırlandıklarını belirtirken, siber güvenlik şirketleri de olası risklere karşı hem şirketleri hem kullanıcıları uyardı.
ABD'de bu kez farklı bir 'Efsane Cuma' bekleniyor
Kovid-19 pandemisi bu yıl küresel ekonomiyi etkisi altına alırken tüketim kalıplarını da kökten değiştirdi. Pandemi kaynaklı karantina önlemleri, alışveriş merkezlerinin kapatılması ve tüketicilerin eve sıkışması perakendecileri olumsuz etkiledi.
Efsane Cuma yaklaşırken ABD'de tüketicilerin internet üzerinden alışveriş yapma eğiliminde olacağı öngörülüyor. Deloitte’un bir anketine göre tarihte ilk kez tüketiciler mağazalardan çok internet üzerinden alışveriş yapma eğiliminde.
ABD’de tatil dönemi internet alışverişlerinin toplamı bu yıl, Adobe Analytics’e göre 189 milyar doları bulacak. Bu da geçen yıla göre yüzde 33’lük artışla önceki tüm rekorların kırılması anlamına geliyor. Ayrıca bu iki yıllık artışın bir sezona sığdırılması demek.
Retail Metrics’in kurucusu ve başkanı Ken Perkins, “Bu yılın eşi benzeri yok. İnsanlar Efsane Cuma’da mağazalara girmeye hiç sıcak bakmayacak. Bu nedenle trafik görece ılımlı olacak. Bu tatil sezonunda gel-al uygulaması aşırı derecede önemli olacak. Çevrim içi alışverişin son derece hedefli olmasından dolayı plansız ve ani alım kararları azalacak.” dedi.
AVM’lerde mağazaları olan perakendeciler, tüketici davranışlarındaki pandemi kaynaklı hızlı değişimle birlikte ABD’de en fazla etkilenen şirketler arasında. Yönelim fiziksel mağazalardan e-ticarete doğru.
Ancak tüm bunlara karşın aşı çalışmalarının umut vadeden sonuçları tüketicilerin AVM’lere dönmeye hazır olduğunun sinyalini veriyor olabilir.
Türkiye'de e-ticaret platformları kampanyalarına başladı
ABD'de farklı bir kampanya dönemi beklenirken Türkiye'de 'Efsane Cuma' kampanyaları e-ticaret platformlarında başladı. Bazı e-ticaret platformları 23 Kasım'da indirimli satışlara başlarken, fiziki perakende kanallarında da hazırlıklar tamamlandı.
Pandemi döneminde tüketim talebinin bir ölçüde ertelenmesi 'Efsane Cuma' kampanyasına olan ilginin artacağı şeklinde değerlendiriliyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın verilerine göre geçen yıl Kasım'ın son haftası ve Aralık'ın ilk haftasında internet üzerinden kartlı harcamaların tutarı 9,9 milyar TL'yi bulmuştu.
Bloomberg HT’ye kampanya dönemini değerlendiren Silk and Cashmere CEO’su Ferhat Zamanpur, Black Friday hazırlıklarına Mart ayında başladıklarını ve 8 ay boyunca iyileştirebilecekleri noktalar üzerine çalıştıklarını dile getirdi. “Türkiye'de geçen sene 'Efsane Cuma' cirosunun 6 milyar lira olduğunu belirten Zamanpur, bu sene bir önceki yıla göre yüzde 45’lik bir artış beklendiğini kaydetti.
Lojistikte 2019'daki gibi bir tıkanma yaşanır mı?
Geçen yıl 'Efsane Cuma' günlerinde yaşanan yoğunluk kargo operasyonlarını da zorlamış, birçok aksaklık kaydedilmişti. Pandeminin internet alışverişinde getirdiği artışın yanında 'Efsane Cuma' kampanyasının da etkisiyle kargo operasyonlarında yoğunluk bekleniyor.
Bloomberg HT'ye değerlendirmelerde bulunan Aras Kargo Genel Müdürü Utku Ayyarkın sorun yaşanmaması için kampanya dönemine hazırlandıklarını belirtti. Genel Müdür Ayyarkın, "Yoğun kampanya dönemlerinde müşteri deneyimini en iyi şekilde yönetebilmek için geçen yıl attığımız adımlardan birisi e-ticaret alanındaki kurumsal müşterilerimizin kampanya dönemi gönderi öngörülerini kampanya öncesinde alıp, buna göre yoğun kampanya dönemi hazırlığımızı yapıyoruz." açıklamasını yaptı.
Çağrı merkezi kapasitesini artırdıklarını söyleyen Genel Müdür Ayyarkın kampanya dönemlerinde ekstra istihdam ihtiyacına yönelik olarak da "Geliştirdiğimiz kurye rota optimizasyonu bu dönemi planlamakta oldukça yardımcı oluyor. Yine bu zamanlardaki ihtiyacı, Esnaf Kurye gibi dönemsel çözümlerle karşılıyoruz." ifadelerini kullandı.
MNG Kargo CEO'su Salim Güneş de kampanya günlerine önden hazırlık yaptıklarını belirtti. Güneş Bloomberg HT'ye yaptığı açıklamada "Kampanya dönemi öncesinde kargo kapasitemizi ve taşıyabileceğimiz adetleri yoğun gönderi potansiyeli olan müşterilerimizle paylaştık. Onların da öngörülen gönderi adetlerini öğrenerek aktarma merkezi ve şube operasyonlarımız ile entegrasyon sistemlerimizde planlamalarımızı gerçekleştirdik." ifadelerini kullandı.
Güneş, bu yıl içerisinde artan iş hacmine paralel olarak saha çalışan sayılarını yaklaşık yüzde 15 oranında, kendi araçlarıyla hafta sonları da dahil daha esnek çalışma saatlerine sahip olan girişimci kurye sayısını da yüzde 45’e yakın oranda artırdıklarını belirtti.
Siber güvenliğe dikkat uyarıları
Lojistik ile birlikte siber güvenlik de kampanya günlerinde üzerinde odaklanılan konuların başında geliyor. Türkiye'de bu sene bazı e-ticaret platformlarına siber saldırılar düzenlenmesi, kampanya günlerinde bu konunun daha da çok gündeme gelmesine neden oldu.
Yazılım şirketi Kaspersky, Efsane Cuma kapsamında düzenlenen kampanyalarla ilgili kullanıcılara uyarılarda bulundu.
Şirketin açıklamasına göre, pandemi dolayısıyla çevrim içi alışverişe ağırlık verilecek olması, kötü niyetli kullanıcılara kötü amaçlı yazılımları bulaştırmak, kimlik hırsızlığı yapmak ve kredi kartı bilgilerini çalmak için her zamankinden daha fazla potansiyel hedef sunuyor. Özellikle popüler markaların indirim kampanyalarını taklit eden, akıllıca tasarlanmış kimlik avı dolandırıcılıkları neredeyse gerçeğinden ayırt edilemez hale geldi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Kaspersky Kıdemli Güvenlik Araştırmacısı Maher Yamout, "Alışveriş yapanların dikkat etmesi gereken en önemli ipucu gerçek olamayacak kadar iyi tekliflere dikkatle yaklaşmaktır." diye konuştu.