İmalat PMI 7 aydır büyümeye işaret ediyor

İstanbul Sanayi Odası'nın açıkladığı verilere göre, İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) Aralık ayında 52,1 olarak gerçekleşti.

Ekim'de 51,2 olarak ölçülen manşet PMI Kasım'da 52 değerini almıştı. Endeks böylelikle 6 aydır büyümeye işaret ediyordu. PMI en son Mayıs ayında imalatta daralma olduğunu göstermişti. Endekste 50'nin üzeri seviyeler büyüme, altı ise daralma sinyali olarak değerlendiriliyor.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI aralık verilerine göre, maliyet baskıları aralıkta yüksek düzeyde seyrederken 10 sektörün altısında girdi fiyatları altı yıllık veri geçmişinin en sert artışını kaydetti. Satış fiyatları da yılı keskin artışlarla kapattı.

En hızlı yükseliş metalik olmayan mineral ürünler sektöründe yaşandı. Mayıs 2020’den beri ilk kez sektörlerin tümünde yeni siparişler azalma kaydetti. Yeni ihracat siparişleri ise 10 sektörün yedisinde büyüme kaydetti. İstihdam da genel olarak artmaya devam etti. Çalışan sayılarını artıran sektör sayısı aralıkta yediye çıkarken, en yüksek oranda yeni istihdam yaratan sektörler kimyasal, plastik ve kauçuk ile ana metal sanayi oldu.

Girdi maliyetleri endeks tarihinin en yüksek artışını kaydetti

Aralıkta faaliyet koşullarındaki iyileşmede etkili unsurlardan biri istihdam artışının devam etmesi oldu. İstihdam ağustos ayından beri en yüksek hızda artarken katılımcılar bu durumun genel olarak kapasite genişletmeye yönelik çabalardan kaynaklandığını belirtti.

Öte yandan güçlü enflasyonist baskıların faaliyetler üzerindeki olumsuz etkilerine bağlı olarak anketin diğer endekslerinde daha olumsuz bir tablo ortaya çıktı. Girdi maliyetleri, 2005 yılının ortalarında başlayan anket tarihinin en yüksek artışını kaydetti ve enflasyon oranı Eylül 2018’de gerçekleşen bir önceki rekor düzeyin de üzerine çıktı.

Maliyet yüklerini artıran başlıca faktör Türk lirasındaki değer kaybı

Firmalar, maliyet yüklerini artıran başlıca faktörün Türk lirasındaki değer kaybı olduğunu belirtti. Buna karşılık, imalatçılar satış fiyatlarını da rekor hızda artırdı. Fiyat artışlarının birçok müşteriyi caydırması sonucu toplam yeni siparişler üst üste üçüncü ay yavaşlama kaydetti. Bu durum, uluslararası talepteki iyileşmeye bağlı olarak artmaya devam eden yeni ihracat siparişlerine rağmen gerçekleşti.

Kasım ayındaki ılımlı artışın ardından üretim aralıkta yavaşlama gösterdi. Fiyat baskıları, üretimde de yavaşlamaya yol açan faktörler arasında yer aldı.

Firmalar maliyetleri kontrol altına almak ve talepteki ivme kaybına uyum sağlamak amacıyla satın alma faaliyetlerini yavaşlatırken aynı zamanda hem girdi hem de nihai ürün stoklarını azalttı.

Girdi temininde yaşanan zorluklar yaygın bir şekilde devam ederken tedarikçilerin teslimat süreleri anket geçmişinin ikinci en yüksek oranında arttı. Anket katılımcılarına göre, -bazı örneklerde fiyat dalgalanmalarının da etkisiyle- ham madde temininde yaşanan zorlukların yanı sıra nakliye sıkıntıları ve yurt dışından mal temininde karşılaşılan sorunlar da gecikmelerde rol oynadı.

Altın fiyatlarında 2022 tartışması

Altın fiyatları yeni yıla 6 haftanın en yüksek seviyesinde girerken, yatırım bankalarının değerli metalin 2022'de nasıl performans göstereceğine yönelik fikir ayrılıkları devam ediyor.

Altın fiyatları yatırımcıların 2022’deki ekonomik görünüme odaklanmasıyla yeni yıla son 6 haftanın en yüksek seviyesinde girdi. Gram altın ise küresel altın fiyatları ve dolar/TL’deki yükselişle 800 TL’ye yakın bir seviyede bulunuyor.

Güvenli liman altın merkez bankalarının salgın dönemi parasal teşviklerini azaltmaya başlamasıyla 2021’i son 6 senedeki en kötü performanslarından biriyle kapattı. En son 2015’te yılı yüzde 10 civarında düşüşle kapatan değerli metal, yatırımcısına 2021’de yüzde 3,64 kaybettirdi.

Altının 2022’de nasıl performans göstereceğine dair görüş ayrılıkları ise sürüyor. Evy Hambro analistleri reel faizler, doların performansı ve güvenli varlıklara talebin artmasıyla altın fiyatlarının tırmanmasını bekliyor. JP Morgan ise küresel ekonomik toparlanmanın devam etmesiyle altının daha da baskılanacağını düşünüyor.

Ons altın fiyatı

Ons altın, yılın son iki gününde kademeli bir şekilde yükseldikten sonra 2021’i 1.829 dolar ile 6 haftanın zirvesinde kapattı. Yeni yıla hafif bir gerileme ile başlayan ons altın, pazartesi sabah saatlerinde 1.825 dolar civarında işlem görüyor.

Gram altın fiyatı

Geçen haftaya 638 TL’den başlayan gram altın, dolar/TL ve küresel altın fiyatlarındaki yükselişle haftayı 783 TL civarında kapatmıştı. Haftaya yatay bir seyirle başlayan gram altın, pazartesi sabah saatlerinde 787 TL civarında bulunuyor.

Kuyruk risklerinin hedge maliyeti 2021'de rekor kırdı

Gerçekleşme ihtimali düşük riskleri hedge etmenin maliyeti 2021'de rekor seviyeye ulaştı. Bu da uç risklerin gerçekleşebileceğine dair beklentilerin salgın sonrasında arttığına işaret ediyor.

Gerçekleşme ihtimali düşük kuyruk risklerini hedge etmenin maliyeti 2021’de rekor seviyeye tırmandı. Kuyruk risklerine karşı koruma sağlamanın maliyetini ölçen CBOE Çarpıklık Endeksi 2021 yılında ortalama 145,9 seviyesine ulaştı. En son 2017 yılında ortalama 134,8 seviyesine kadar ulaşan endeks 1990’dan beri en yüksek seviyeyi gördü.

CBOE yetkililerinin paylaştığı bir nota göre, endeksin ulaştığı en yüksek değer 2021’de 170,6 olurken bu seviyelere ulaşılması hedge için kullanılmak üzere S&P 500 opsiyonlarına olan ilginin arttığına işaret ediyor.