Suudi Arabistan'ın petrol şirketi Aramco'nun sürekli ertelenen ilk halka arz süreciyle ilgili sorun her seferinde değerlemesiyle ilgili oldu. Veliaht Prens Mohammed bin Salman, dünyanın en büyük petrol şirketinin değerinin 2016'da 2 trilyon dolar olduğu konusunda ısrar etmesinden beri şüphecileri haksız çıkarmaya çalışıyor.
Ancak bin Salman'ın iyimserliği, Suudi şirketin arzının en az birkaç hafta ertelendiği Perşembe günü küresel sermaye piyasalarının gerçekliğiyle tanıştı.
Halka arza yeşil ışık yakmaları için bankacılarla bir araya gelinen toplantıda, kaynaklara göre uluslararası yatırımcıların 2 trilyon dolarlık değerlemeye sahip olacak bir Aramco'yu almak için fazla iştah duymayacağı net bir şekilde ortaya konuldu.
İsimlerinin açıklanmasını istemeyen kaynaklardan birine göre Aramco'nun değerinin 1.5 trilyon dolar civarında olması gerekiyor.
Bu noktadan sonraki gelişmeler Veliaht Prens'in yabancı sermayeyi ne kadar çekmek istediğine ve değerleme konusundaki ısrarından artık taviz vermeye hazır olup olmadığına bağlı.
Dünyanın en büyük ilk halka arzı olabilecek olay, ay sonunda gerçekleştirilecek Suudi Arabistan'ın "Çöl Davos'u" olarak anılan yıllık Gelecek Yatırım Girişimi'nde büyük bir ihtimalle ana gündem olacak. Şirketin halka arzında görevlendirilen Wall Street bankalarının bir çoğu üst düzey yetkililerini Riyad'a gönderecek. Dünyanın en büyük yatırımcıları ve Suudi liderler bir araya gelecek.
Aramco tarafından yapılan bir açıklamada halka arzın zamanlamasının piyasa koşullarına bağlı olacağı ve şirketin söz konusu sürece bağlı faaliyetler konusunda yatırımcılar ile iletişim halinde kalacağı belirtildi.
Aramco yöneticileriyle görüşen, dünyanın önde gelen uluslararası para yöneticilerinden biri esas sorunun Riyad'daki yetkililerin Aramco'nun diğer uluslararası petrol şirketlerine göre primli işlem görmesi gerektiğini düşünmeleri. Bu fikre katılmayan birçok yatırımcı ise Suudi Arabistan'da yatırım yapmanın getirdiği risklerin iskonto gerektirdiğini ya da en iyi ihtimalle Exxon Mobile Corp. ya da Royal Dutch Shell Pl. gibilerine denk işlem görebileceğini savunuyor.
Aramco'nun kendine özgü bir değere sahip olduğu aşikar. Suudi çölünde dünyanın en büyük sahalarından petrol çıkaran şirket Exxon'un iki katı hacimde üretim yapıyor ve dünyanın en düşük üretim maliyetlerinden birine sahip.
Ancak Aramco'nun potansiyel yatırımcılarının Exxon ve Shell gibi üreticiler için geçerli olmayan bazı endişeleri var. Şirketin Abqaiq'te bulunan en büyük ham petrol işleme tesislerine yönelik geçen ayki SİHA saldırıları, dikkatleri krallıkla ilgili siyasi risklerle döndürdü. Yönetimle ilgili sorunlar da yok değil. Halka arz öz sermayenin sadece küçük bir kısmını işleme açacağından, şirketin yönetimi Suudi devletinin elinde olacak. OPEC'in en önemli üyesi olan Suudi Arabistan'ın üretimi siyasi bir karar olarak kalacak.
