FAO'nun Küresel Gıda Fiyat Endeksi Ağustos’ta durağan bir görünüm sergiledi.
Durağan görünümün temel sebepları arasında hububat fiyatlarının önceki düzeylerine geri dönme eğilimi ve bitkisel yağlar ile şekerde düşüşlerin yaşanması gösterildi.
Aylık endeks, Ağustos’ta 167.6 puan ortalamasında gerçekleşti ve böylece revize edilmiş Temmuz rakamına çok yakın bir seviyede izlenmiş oldu.
Endeks, yıllık bazda yüzde 5.4 düştü.
Ağustos’ta FAO Hububat Endeksi yüzde 4 artış gösterirken, buğday fiyatlarındaki yükseliş bunun iki katını buldu. Buğday fiyatlarındaki artışın ana sebebi, Avrupa Birliği ve Rusya Federasyonu’ndaki mahsul beklentilerinin olumsuz seyretmesi olarak yorumlanıyor. Uluslararası mısır kotasyonları yüzde 3’ün üzerinde yükselirken, pirinç fiyatları azalma eğilimi gösterdi.
FAO Bitkisel Yağ Endeksi, Temmuz’a göre yüzde 2.6 düşüş gösterdi ve böylece son üç yılın en düşük seviyesine yaklaşmış oldu. Palm, soya ve ayçiçeği yağı kotasyonlarının tümünde, yükselen üretim eğilimlerinden kaynaklanan düşüşler gözlenirken, palm yağına yönelik zayıf küresel ithalat talebi bu endeksteki gerilemenin bir diğer sebebini oluşturdu.
FAO Süt Ürünleri Endeksi Ağustos’ta üçüncü ardışık aylık düşüşü kaydetti. Endeks, görece zayıf mevsimsel üretim hacimlerinin de etkisiyle yüzde 1.5 geriledi. Kurak havaların Avrupa’nın ve Avustralya’nın bazı bölümlerinde süt üretimindeki büyümeyi olumsuz etkileyebileceği öngörülürken, Yeni Zelanda’nın ürün beklentisinin iyileştiği gözlemlendi.
FAO Şeker Fiyat Endeksi Temmuz’a göre yüzde 5.4 düşüş kaydederek son on yılın en düşük seviyesinde gerçekleşmiş oldu. Düşüşün en önemli sebebi önde gelen şeker ihracatçısı ülkeler olan Brezilya ve Hindistan’ın para birimlerinde süregelen değer kayıpları.
FAO Et Endeksi aylık bazda büyük ölçüde sabit seyretti. Domuz eti ve küçükbaş eti kotasyonları Çin kaynaklı güçlü ithalat ilgisiyle artış gösterdi ve tavuk eti fiyatlarındaki azalmanın ve Amerika Birleşik Devletleri’nde ihraca yönelik arzın yüksek olması sebebiyle baskılanan büyükbaş eti fiyatlarındaki düşüşün etkilerini zayıflattı.
Dünya hububat üretimine dair yeni tahminler
FAO’nun küresel hububat üretimine dair güncel tahminine göre 2018’de üretim seviyesi 2 milyon 587 bin tona ulaşacak. Bu tahmin Temmuz’a göre küçük bir yukarı yönlü güncelleme içerirken, geçen senenin rekor yükseklikteki rakamının yüzde 2.4 altında ve son üç senenin en düşük seviyesini temsil ediyor.
Son yayımlanan yeni Hububat Arz ve Talep Raporu bu sene için yapılmış olan dünya buğday üretimi tahminini kayda değer bir oranda azaltarak 722 milyon ton seviyesine çekiyor. 14 milyon tonluk aşağı yönlü revizyon sonrasında oluşan yeni tahmin, buğday üretiminde 2013’ten beri görülen en düşük mahsule işaret ediyor. Düşüşün kaynakları arasında kuru ve sıcak havanın Avrupa’nın bütününde rekolte azaltımlarına hız kazandırmış olması da bulunuyor.
Diğer taraftan, dünya büyük taneli üretimine dair tahmin, Avrupa Birliği ve Rusya Federasyonu’ndaki mısır mahsulünde azaltım beklentilerinin olumsuz etkisinin Çin, Ukrayna ve Amerika Birleşik Devletleri’nde üretim öngörülerinin iyileşmesi sebebiyle zayıflaması sonucunda, Temmuz’a göre 15 milyon ton oranında yukarı yönlü revize ediliyor.
FAO’nun güncel tahmini 2018 iri taneli mahsulünün, 2017 seviyesinin yüzde 2.6 altında gerçekleşerek, yaklaşık 1 milyon 354 bin ton olacağını öngörüyor.
Dünya pirinç üretiminin ise Bangladeş ve Vietnam’da daha büyük mahsul kazanımları yaşanması ve Sri Lanka ile Amerika Birleşik Devletleri’nde daha güçlü üretim alanı genişlemeleri elde edilmesi sonucunda yükselmesi ve önceki yıla göre yüzde 1.3 artarak, yeni bir rekor olan 512 milyon ton seviyesine yaklaşması bekleniyor.
FAO dünya hububat kullanım oranına dair tahminini ise 2 milyon 648 bin tona yükseltiyor.
Yukarı yönlü revizyonun ana sebepleri yem ve sanayi kullanımı amaçlı mısır arzında görülen artış ve güçlü pirinç hasadı.
Diğer taraftan, özellikle Çin, Avrupa Birliği ve Rusya Federasyonu başta olmak üzere hububat stokları da azalıyor.
Küresel hububat stok kullanım oranının son beş senenin en düşük seviyesi olan yüzde 27.3’e düşmesi beklenirken, 2018/2019 sezonu dünya hububat ticaret hacmine dair tahmin yukarı yönlü revize ediliyor ve ticaretin geçen senenin rekor seviyede yüksek rakamının yüzde 1.5 altında gerçekleşerek yaklaşık 414 milyon seviyesinde ölçülmesi bekleniyor.
İrfan Donat
Bloomberg HT Tarım Editörü
idonat@bloomberght.com
