İSPANYA'DA BEKLENMEDİK SONUÇLAR
İngiltere'nin AB'yi terk etme kararının ardından Avrupa ülkeleri artık hiç şüphe yok ki daha da yakından takip edilecekler. İşte Brexit sonrasında yapılan Pazar günkü İspanyol seçimleri de bu yüzden önemliydi. Aralık 2015'te yapılan genel seçimde oldukça karmaşık bir tablo çıkmış ve sonuçta hiçbir partinin iktidar olamadığı, koalisyon kuramadığı ve Halk Partisi'nin (PP) geçici hükümet kurduğu 7 aylık 'idare dönemi' görmüştük. Bu, aynı zamanda modern İspanyol demokrasisinin başsız kaldığı en uzun süreye de işaret ediyordu.
Dünkü seçimlerde tablo fazlaca değişmemesine rağmen sonuçlar yorumu hak ediyor ve bazı devam yollarına da yol açacak gibi duruyor. Başbakan Rajoy'un başında olduğu PP oy oranın ve vekil sayısını artırdı. Ana muhalefet olan Sosyalistler (S) oylarını hafifçe artırdılar ancak yeni rakipleri Podemos (P - radikal sol diyelim) tarafından beklenen farkı yemedikleri için başarılı addedildiler; yine de 5 vekil kaybettiler. Podemos ise küçük bir oy kaybı ve aynı vekil sayısı ile yarışı tamamladı. Vatandaşlar Hareketi olarak çevirebileceğimiz Ciudadanos (C) ise vekil sayısında düşüş gördü.
OLASI SENARYOLAR
Yukarıdaki bulmacayı en kısa şekli ile vekiller üzerinden ifade etmek gerekirse;
Mecliste 350 sandalye var / Gereken çoğunluk 176 / 137 Milletvekili PP / 85 MV S / 71 MV P / 32 MV C / Geri kalanlar muhtelif
Sayılardan çıkarıp senaryolara geçince mesele basit. Hiç kimse tek başına iktidar değil, Rajoy'un kendine ortak bulması gerekiyor keza 'sol' kendi içinde anlaşamıyor. Bunu ya liberaller (C) + Rajoy yapmalı ve yanlarına birkaç bölgesel MV almalılar ya da Rajoy ile S anlaşmalı ve 'Büyük Koalisyon' ile ülke nefes almalı. Hangisinin olabileceğini tahmin edecek kadar İspanyol siyasetinde iddialı değilim ancak 7 aydır başsız olan ülke için artık politik elitlerin bir çözüm bulmak zorunda olduklarını düşünüyorum.
AB İÇİN İYİ BİR GÖSTERGE
Seçimin AB'ye mesajının kritik olduğu kanaatindeyim. PP ve S'nin toplam yüzdesel yükselişi %4,7'yi buluyor. Her ne kadar iki parti iki ayrı kanatta olsalar da yerleşik düzeni temsil ediyorlar ve statükonun Brexit sonrasında ilgi görmesi bana kalırsa Avrupa adına minik de olsa bir umut. AB'nin kalanı için bir gösterge olarak almak zor mutlaka ama seçmenin ayrılıktan ya da AB dışı seçeneklerdense bildik Avrupa rüyasına sarılmaya çalışmaları bana kalırsa iyi bir işaret. Diğer yandan, bu eğilimin karşılığında reform yanlısı ve eksiklerini onaran bir yapı görmezlerse her şeyin terse dönmesi ve uç partilerin yükselmesi çok sürmeyecektir.
EKONOMİYE VE PİYASALARA ETKİSİ
5 yıllık kötü performansın ardından neredeyse aralıksız 2 yıldır büyüyor İspanyol ekonomisi. %20'ye yakın manşet işsizlik ve genç nüfusta %45'lik işsizlik çok yüksek ancak 2013'ten bu yana düşüş eğiliminde. Enflasyon problemi doğal olarak yok fakat aksi gibi yüksek kamu borcu, bütçe açığı gibi olumsuz göstergeler var. Kredi büyüme hızının benzer ülkelere oranla önde gidiyor olması moral kaynağı ancak ekonominin açık bir şekilde yönetilmeye ihtiyacı var, idare edilmeye değil.
İspanyol hisse senetleri Cuma gününü %12 düşüşle tamamladılar ve 10 yıllık hazine tahvilinin faizi %1,50'den %1,80'e zıpladı. Eğer ülkede bir koalisyon kurulabilirse yatırımcılar için küçük de olsa bir nefes alma alanı açılacaktır. Olası bir koalisyon haberi şu an masada olmasa da İngiltere kararı sonrasında bulaşıcılık riskini çabucak bertaraf etmede de işe yarayabilir. Yeni hükümetin piyasalara moral getireceği, İspanyol faizlerinin Alman faizlerine kıyasla gerilemesine sebep olacağı ve hisse senetlerine iyi geleceği aşikar.
Yeni hükümetin daha sağlam temellere oturacak olması bu performansı katlayacaktır. Açıkçası benim beklentim kırılgan bir koalisyon kurulması ve kervanın yolda düzüleceği. Piyasalar için merhem ekonomi içinse ne kadar yeterli olacağını yolda göreceğiz.
