Seçimlerden önce anketörlerin, bahis sitelerinin, tahmincilerin, politika konuşanların, piyasaların ve iş çevrelerinin favorisi olan Hillary Clinton yarışı kaybetti. Burada bile hakkını yiyorum sanırım; şöyle ifade etmek lazım: ABD başkanlık yarışını Donald Trump kazandı.

İçinde benim de olduğum 'Clinton kazanırcılar' yanıldılar. Şimdi başka bir dünyaya uyanmış olabiliriz. Trump'u buraya taşıyanın 'beyaz Amerika' olduğunu hatırlayalım. Müslümanlara, göçmenlere demediğini bırakmadı Trump. Kadınları aşağıladığı yönünde sağlam bir propagandaya maruz kaldı ve çeşitli kanıtlarla bu desteklendi. İş çevreleri açık ara Clinton için çağrılarda bulundu. Eski Başkan Obama onun aleyhinde propaganda yaptı. Ancak kazanan o oldu. Beyaz Amerika'nın bu kararını doğru okuyacaktır yeni başkan. Artık kendisinden istenen belli. 'Amerika'yı yeniden küresel lider yap!'.

Dünya lideri olmanın farklı yolları var. Bunun göstermenin de. Zannediyorum ki Trump bu farklı yollardan en uçlarını tutturmak üzere bir yola çıkıyor. Hem eylemde hem de söylemde. Üstelik bu kez Senato ve Temsilciler Meclisi de yanında. Uzun zamandır hiçbir başkana sunulmayan bir nimet bu. Şak diye isteyecek ve tak diye olacak bir döneme giriyor belki de.


YABANCILAR İSTENMİYOR

Fed Başkanını derhal  görevden alacağını açıkladığına göre para politikasında belirsiz bir döneme gireceğiz. Vergi indirimleri ile iş dünyası desteklenecek, mali tedbirler ile ekonomi canlandırılmaya çalışılacak. Çin ve bilumum rakiplerin önü kesilmeye çalışılacak. Uluslararası anlaşmalar iptal edilecek. Korumacılık yükselecek. İthal vergileri gelecek. Sağlık sistemi baştan aşağı değişecek.

Ülkeye yabancı girişleri sınırlanacak ve kaçak olanlar için küçük bir kabus başlayacak. Seçim öncesi vaat ettikleri içinden en makullerini ve yapılabilir olanlarını sıralamaya çalıştım. Varın gerisini siz düşünün.

Tüm bunları saymışken, vergi indirimleri ve mali tedbirler ile bütçe açığının büyüyeceğini ve ekonominin alt yapı yatırımları ile büyüyebileceğini ise belirtmek gerekiyor. Bu yüzden, bugün düşen faizler belki de yarın çıkabilir. Ancak ABD'nin dünya ticaretini nereye sürükleyeceği de oldukça önemli. Küresel ticaret düşerken ABD tek başına mutlu olabilir mi? Belki bir süre.


DÜNYA YENİ BAŞTAN

Dünya için yeni bir dönem başlıyor. Trump, AB'nin politikalarını beğenmiyor. Çin'in liderlik yolundaki adımlarından memnun değil. Asya & Pasifik için yeni bir dönem başlıyor olabilir. Obama'nın söz verdiği Asya yürüyüşü işini Trump gerçekten yapabilir. Avrupa şimdi ticari anlaşmaları unutmak zorunda. Orta Doğu içinse işler yeni bir hal alacak. Trump buraya bir bataklık olarak bakıyor ve kendi güçlerinin burada olmasından rahatsız. En azından ben öyle düşünüyorum. Bu, elbette ki ABD bölgeden gidecek anlamına gelmiyor. Ne var ki Rusya ile daha uyumlu bir ABD olabilir demek. Esad'ın kalışı uzayabilir demek belki de...  Obama ile yeniden dünya sahnesine çıkan İran için sıkıntılı günler kapıda. Bölgede yeni yeni netleşmeye başlayan resim yeniden değişmek üzere.

Türkiye için PYD'ye önceden söz vermiş gibi görünen Hillary Clinton ile çalışmaktansa belki de Trump ile çalışmak evla olacak. Ancak dini motifler, yabancı düşmanlığı gibi kavramlar unutulmamalı. Dünya için bilinmez olan bizim için belki ancak sınırlı iyimserlik yaratabilir ya da yaratmalı. Ankara hazır. Ancak hangi Trump'a hazır onu göreceğiz. Keza Trump'un nasıl bir iç dünya ile yola çıktığını biliyoruz ancak nasıl bir dışa vurum ile yoluna devam edecek onu henüz bilmiyoruz. Belki bir balkon konuşması duymaya ihtiyaç var.


PİYASALAR PANİK MODUNDA

Piyasalar içinse durum oldukça kritik. Meksika ve Kanada gibi ülkeler ilk olarak kurban edilenlerden. Meksika Pesosu %12 civarında aşağıda ve Kanada Doları %2'ye yakın düşüşte. Fed'in faiz artış ihtimali zayıfladı ve faizler geriliyor. Bonolar büyük ihtimalle kaçanların ilk durağı olacak. Faizler çöküyor... Böylesi bir ortamda altın, yen, frank gibi klasik riskten kaçış enstrümanları yatırımcıların her zaman gözdesi olur.

Gelişen ülkeler için riskten arınma elbette ki olumsuz olacak. İlk tepkileri hayli sert göreceğiz. Devamında ABD faiz artışı ihtimali zayıfladığı için yatırımcılar sakinleşecek ancak düşük faiz ortamı yüksek faize doğru sermaye kayışı getirir kuralı burada işlemeyeceği için gelişen ülke varlıkları hemen kayıplarını telafi ederler demek yanlış olabilir. Belirsizlik baskın çıkacaktır.


BİZİM PAYIMIZA

Küresel ticaretin yavaşlaması ve belirsizliğin artması herkes için kötü olacak. ABD'nin içinde bulunduğumuz bölgede Rusya ve Türkiye eksenine kayabileceği ihtimalini de azımsamamak gerekiyor. Fethullah Gülen'in iadesi ve PYD ile işbirliği gibi konularda ise dikkatlice izlemek gerek. Diğer yandan, korumacılığın getireceği etkiler ve vasatın yükselişi bizim için iyi olacaktır demem çok güç. Dikkatli politika üretme baskısı herkes için zaten başlamıştı. Şimdi kendini daha fazla hissettiriyor.