Çok da uzak olmayan bir galakside iş dünyasından gelen bir başkanın bizi ticaret savaşlarına doğru götürmekte olduğunu görüyoruz. Trump, Meksika'ya karşı yüklü bir gümrük vergisinden bahsediyor.

Kısaca başa dönecek olursak, başkanlık seçimleri için yürüttüğü kampanya boyunca Trump, Meksika sınırına bir duvar öreceğini ve artık sınırın güvenliğini sağlayacağını duyrumuştu. Buradan hem insan geçemeyecekti hem de ABD ticarette kontrolü yeniden ele alacaktı. Üstelik, Trump'a göre, bu duvarın parasını Meksika Hazinesi ödeyecekti. Meksika Devlet Başkanı Pena Nieto birkaç kez bu işin mümkün olmadığını açıkladı.

Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşmasına (Nafta) sürekli atıfta bulunuyordu Trump. Meksika tarafı bunun kimi maddelerini görüşmeye açık olduğunu beyan etti. Washington'da bir dizi toplantı olacaktı. Pena Nieto yola çıkmadan Trump bir tweet attı ve örülecek duvarın parasını ödemeyecekse hiç zahmet etmesin anlamında bir paylaşımda bulundu. Ardından gelen haberlerde, Meksika'da %20'lik bir ithal vergisi uygulanabileceği vurgulandı.

Nafta geçerli olduğu sürece vergi salmak namümkün.Bu yüzden, öncelikle 23 yıllık Nafta'nın iptal edilmesi gerekir. Ardından Dünya Ticaret Örgütü'ne (WTO) meselenin izah edilmesi gerekir ki bu da pek mümkün görünmüyor. En azından şimdilik.

Bloomberg verilerine göre ABD 2015 yılında Meksika'ya 89 milyar dolar dış ticaret açığı vermiş. Bu açık 2008 yılına göre %73 daha fazla. Meksika ABD'nin tarım ürünlerinin en büyük alıcısı konumundayken özellikle Kanada ve ABD'den gelen parçaların birleştirilerek bir araya getirildiği ve montajın tamamlanarak ürünün ortaya çıktığı ve ABD'ye satıldığını görüyoruz.

KOLAY HEDEF, ÖNCELİKLİ HEDEF

Bir arabayı ortalama 4 bin dolar ucuza mal ediyor ABD'ye göre Meksika. Nasıl? ABD ile kıyaslandığından %80 ucuz işçilik, kimi ülkeler ile serbest ticaret anlaşmaları, ucuz yedek parça ve teşvikler gibi kalemlerin birleşmesi ile. 2011'den bu yana uluslararası otomotiv üreticileri ülkede 40 binden fazla istihdam yarattı. Önümüzdeki 5 sene içinse birçok şirket çoktan yatırım planlarını açıkladılar.

Trump bu resimden rahatsız. Yanı başında ve açık verdiği başlıca ülkeler arasında zayıf bir pozisyonda olan Meksika ilk makul kurban onun için. Bir de üstüne bu ülkeden gelen kaçakçılar, uyuşturucu gibi toplumu rahatsız edecek soslar döküldüğünde aksiyon almak kolaylaşıyor.

Sırada Çin'in olacağını düşünmemek için sebep yok. Trump'un sürekli Çin'i mırıldanması da bundan. Ancak işte bundan sonra çetin zamanlar başlayabilir. 1 trilyondan fazla ABD tahvil stoku, derin ticari ilişkiler, küresel hegemonya rekabeti gibi çoklu & zorlayıcı faktörler var

TİCARET SAVAŞLARI TAMTAMLARI ÇALARKEN

ABD'nin özellikle 2. Dünya Savaşı sonrasında sahiplendiği ve şekillendirdiği dünya sistemi şimdi bizzat kendi başkanı tarafından tehdit altında. Üstelik ABD'nin tüm akıllarının burada bir konsensüsü yokken. Bu, elbette kolay olmayacak. Hatta belki de hiç olmayacak; göreceğiz. Ancak olmayana kadar türlü yolun tüketilmesi gerekiyor. Ticari savaşa giden yolda olmadık vergiler ve sert söylem de bunlardan bazıları. Başkanın bir ülkeye karşı 'acil cari açık' durumunda geçici bir süre kota koyması mümkün ancak bunun süresiz, temelsiz ya da diğer uluslararası kuralları küresel ticaret düsturunu sarsacak kadar yapması mümkün değil.

ABD'nin kurduğu 'kural bazlı, hukuka dayanan, liberal sistemin hızlıca bir ticaret savaşına götürülme ihtimali günden güne güçleniyor.

Sıfır toplamlı bir oyun sonuna doğru gidiyoruz...