Başbakan Abe'nin Komeito ile birlikte kurduğu koalisyon bir süredir çatırdıyor. Birçok bakanlık ile ilgili 'iltimas, torpil' temalı haberler sebebiyle başbakanın popülaritesi düşüyodü; ta ki Kim Jong-Un füzeleri Hokkaido semalarında uçurana kadar.
ZORLU KONULAR, KÖKLÜ ÇÖZÜMLER
Japonya'da birkaç mesele aynı anda çözülmeye çalışılıyor. Bunlardan ilki ekonomi. Diğeri, savaş-sonrası ve milliyetçi bir anayasa değişikliği ve bunun alt başlıklarda forse edeceği savunma stratejisi. Son olarak ve belki en önemlilerden birisi de bölgede Çin ile yapılacak bölgesel liderlik & üleşme çekişmeleri.
Bölgesel ticarette pay kapma yarışında ABD'ye güvenen Japonya, Trans Pasifik Anlaşması pazarlıkları sürerken en önemli oyuncu ABD'nin Başkan Trump liderliğinde masadan kaçmasına çok şaşırdı ve artık Çin ile rekabette yalnız. Daha doğrusu, Çin'in Bir Kuşak Bir Yol projesinin insafına kalmış durumda. Çin kendi tezini dayatabilirse Japonlar'ın edilgen tutumu devam etmek durumunda kalacak.
Atom bombalarından sonra pasifist ve barışçıl bir yasa ile hayatına devam eden ülkenin diğer konusu ise savunma stratejileri. Anayasayı değiştirerek bunu mümkün kılmak isteyen başbakana burada oldukça sınırlı bir destek var. Hatta son skandal da buradan patladı. 'Milliyetçi' bir programı olan okula ucuza arazi tesis ettiği suçlaması ile karşı karşıya kaldı Abe.
Son olarak ve belki en önemlisi ekonomi. Abenomics olarak bilinen 3 ayaklı ekonomik dönüşüm programı mali, parasal tedbirler ve reformlardan oluşuyor. Mali tedbirler genellikle zamana yayılmış ve şartlara bağlı paketler halinde açıklandığı için kamuoyunda mali desteklerin yetersiz olduğu yönünde bir inanç var. Bütçe açığının son yıllarda çift haneden tek hanelere doğru yolculuğundan da bunu görüyoruz. Para politikası ise genişlemeye tam gaz devam ediyor. Japon Merkez Bankası'nın, milli hasılanın %95'i büyüklüğüne ulaşması bunun en büyük kanıtı. Diğer yandan, reformlar kısmında problem var.
Ekonomi olumsuz tepki verdiği için tüketim vergisini artırmaktan geri duran yönetim istihdam, vergi indirimleri, enerji regülasyonları gibi konularda reformlara söz vermiş olmasına rağmen henüz bir ilerleme sağlanmış değil. Kadınların iş hayatına katılamamaları, yetenek ve emek açığı, eşit işe farklı ücret ve düşük zam gibi özellikle emek piyasasına ait sorunları da detaylı olarak aktarmak isterim ki meselenin derin bir yapısı olduğu anlaşılabilsin.
Abenomics, başbakanın 2015'teki kendi ifadesi ile Abenomics 2.0 eğer başarılı olacaksa bu reformların hedefli şekilde gerçekleşip başarılı olmasına bağlı.
POLİTİK İKLİM OLDUKÇA HASSAS
Bakan skandalları, toparlayan ekonomi, Çin tehlikesi derken Başbakan Abe %60'la başladığı güven barometresi ölçümünde 20'li seviyelere kadar kaydı. Buraları görüp de görevde kalan başbakan sayısı sadece '1' anılıyor. Tokyo yerel seçimlerini kaybeden parti hızlı aksiyon aldı. LDP kabinesi 19'da 15'lik değişim ile neredeyse bir rekora imza attı.
İkinci defa göreve gelen ve 5. yılını doldurma yolunda ilerleyen (Japonya'da başbakanların ortalama görevde kalma süresi 11 ay) Abe'nin imdadına koşan iki şeyden Kuzey Kore füzesi oldu. Füzelerin kendi topraklarının üstünden geçmesi ile halk defans moduna geçti ve kenetlendi. Anayasanın 9. maddesini değiştirmek isteyen ve daha agresif bir 'savunma' politikası isteyen başbakan böylece doğal bir destek bulmuş oldu. Yasa meclis tarafından değiştirilmiş olmasına rağmen 2/3 çoğunlukla bir kez de meclis tarafından anayasa değişikliği şeklinde geçirilmesi gerekiyor.
İkinci önemli gelişme ise muhalefet partisi kanadında yaşandı. 1 ay içinde yeni lider seçen Demokrat Parti'nin bu başarısı ile herhangi bir erken seçimi ertelettiği kanaati kamu oyunda hakim olmasına karşın Kuzey Kore'nin kaşıdığı ulusalcı damar ve Demokratların kendi içlerinde henüz organize olup halkın takdirini kazanacak bir siyaset güdememeleri sebebiyle Abe kendini öne attı ve erken seçimin yolunu açtı.
Anketlere göre Ekim sonunda bir seçim yapıldığı takdirde yeniden Abe seçilecek.
Piyasaların okuması nasıl oldu? Hisse senetlerinin fazlaca etkilenmediklerini ve Japon Yeni'nin hafif zayıfladığını gördük. Yen'i dünyanın en değersiz parası yaparak enflasyon yaratmaya ve ihracatı artırmaya çalışan bir liderin yeniden seçilmesi akla daha fazla yen zayıflığını getirmiyor değil gerçekten de.
Son olarak, olası bir seçimde Abe yeniden galip gelirse bunu 'agresif anayasaya yeşil ışık, genişlemeci mali politikalara yeşil ışık' olarak okuyacaktır. Japonya figüranlıktan yardımcı erkek oyuncu rolüne aday...
