Yeni asgari ücret yaklaşık 7 milyondan fazla çalışanı doğrudan etkilemesinin yanında, yasal mevzuattaki birçok düzenlemede ölçü olarak kabul edilmesi bakımından da toplumun tamamına yakınını ilgilendiriyor.

Yeni asgari ücret rakamıyla işsizlik maaşı, kıdem tazminatı, genel sağlık sigortası (GSS) primleri, askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, staj ücretleri ve asgari ücretlinin rapor ücretinin de aralarında olduğu birçok kalem 1 Temmuz itibarıyla değişecek.

İşsizlik ödeneği arttı

Yeni asgari ücretten etkilenen kalemlerin başında gelen işsizlik ödeneğinde sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor.

2023 yılı Temmuz ayı ve sonrasında en az 4 ay çalışan bir işçi için; işsiz kalması ve gerekli şartları taşıması halinde işsizlik ödeneğinin alt sınırı asgari ücretin yüzde 40'ı, üst sınırı ise yüzde 80'i olarak hesaplandığı için yeni asgari ücretle işsizlik ödeneğinin en düşüğü 5 bin 325 lira, en yükseği ise 10 bin 650 lira şeklinde uygulanacak.

Kıdem tazminatı 13 bin 414 lira

Asgari ücretli bir çalışan, bir yıllık çalışmasının karşılığında brüt asgari ücret tutarında kıdem tazminatı hak ediyor. Yeni asgari ücretle çalışanın yıllık kıdem tazminatı 13 bin 414 liraya yükseldi.

GSS için 402 lira ödenecek

Yeni asgari ücret artışı GSS primlerini de etkiledi. Hastanelerden ve sağlık kuruluşlarından yararlanmak için brüt asgari ücretin yüzde 3'üne karşılık gelen 402 lira 44 kuruşun ödenmesi gerekecek.

Bu rakamın ödenmesiyle kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler de sağlık hizmetinden yararlanacak. Gelir testine gidilip hanedekilerin kişi başı gelirinin brüt asgari ücretin üçte birinden yani 4 bin 471 liradan az hesaplanması durumunda ise GSS primleri devlet tarafından karşılanacak.

Staj ücretleri de arttı

İşletmelere staja giden lise ve üniversite öğrencilerine ödenen staj ücreti de yeni asgari ücretle yükselecek. Bu rakam, 2023 yılının ikinci altı ayı için belirlenen net asgari ücretin yüzde 30'u olan 3 bin 420 lira olacak.

Staj yapanların ücretleriyle ilgili işverenlere devlet desteği de sunuluyor. 20'den az çalışanı olan iş yerlerinde işverene devlet tarafından sağlanacak destek tutarı stajyere ödenmesi gereken en az ücretin üçte ikisi olan 2 bin 280 lira iken, 20 ve üzeri çalışanı olan iş yerlerinde 1140 lira olarak uygulanacak.

Bunların dışında, yeni asgari ücret rakamıyla askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, asgari ücretlilerin rapor ücretlerinin de aralarında olduğu birçok kalemin rakamları da değişti.

İhracat birliklerinin temsilcileri, brüt 13 bin 414 lira, net 11 bin 402 lira olan yeni asgari ücret rakamına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkan Vekili ve İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİ( Yönetim Kurulu Başkanı Tecdelioğlu, yazılı açıklamasında, "Enflasyon yolunda beklentilerin karşılandığı bir artış oldu. Çalışanlarımızın yaşam şartlarını iyileştirmek için de olumlu olduğunu düşünüyoruz. Bu artışın aynı zamanda iç piyasada da bir hareketlilik getireceğine inanıyoruz" ifadelerini kullandı.

İstanbul Tekstil ve Ham maddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Öksüz ise asgari ücret artışının hayırlı olmasını dilerken, çalışanların refah seviyesinin artırılması için yapılan artışı önemli bulduklarını ancak işveren tarafında da bu artışların üretim maliyetlerine kaçınılmaz olarak etkileri olduğunu belirtti.

"İşçilerin ödediği vergiden kesinti yapılmısın"

Bir diğer husus olarak deprem bölgelerinde tam kapasite devreye giremeyen işletmelerin bulunduğunu kaydeden Öksüz, söz konusu bölgede istihdamı artırmak üzere işçilerin ödedikleri vergiden kesintiler yapılmaması gerektiğini, çalışan başına 500 TL olarak sağlanan prim desteğinin 1.000 TL’ye çıkarılmasının da emek yoğun sektörlerin rekabetçiliğini artıracağını dile getirdi.

İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Taycı da, "Açıklanan yeni asgari ücretin hayırlı olmasını diliyorum. İhracatçılar olarak döviz kurlarında da bir yükseliş beklentimiz var. Kur yerinde durup enflasyon yükseldiğinde, bu kez fiyat tutturmakta zorlanıyoruz. Maliyetleri tutturamıyoruz. Enflasyondaki artışın devam ettiği noktada yapılan zammın da etkisinin azalacağını düşünüyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

"Asıl sorun enflasyon"

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Güven Karaca ise çalışanlar ne kadar güçlü olursa üretimin de o kadar güçlü olacağını ancak asıl sorunun enflasyon olduğunu kaydetti. Karaca, "Enflasyonun çözülemediği noktada asgari ücret artışları, dünyada resesyon olduğu bu ortamda işverenin maliyetlerine yansıtamadığı bir kalem, çalışanın ise geçici süre memnun olacağı bir hamle olarak kalacaktır." ifadelerini kullandı.

"Döviz kurlarında artış gerekiyor"

İstanbul Halı İhracatçıları Birliği (İHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Hayri Diler ise yeni asgari ücretin hayırlı olmasını dilerken, bu artışla birlikte aynı zamanda enflasyonun da dizginlenmesi gerektiğini dile getirdi.

Diler, "İhracatçılar olarak döviz kurlarında da bir yükseliş olması gerektiğini söylemeliyiz. İhracatçılar olarak kurların uzun süredir aynı kaldığı ortamda, artan TL maliyetlerle zarar ettiğimizi de belirtmeliyim. Çalışanlarımızın alacağı ücretlerle refaha kavuşması en büyük temennimiz ancak üreticiler olarak artan TL maliyetlerimizin de dikkate alınmasının büyük önem taşıdığına inanıyoruz" ifadelerini kullandı.