CEMRE NUR KARACA
Pandemiyle birlikte uluslararası ticarette büyük yavaşlamanın ardından canlanma başlayınca ortaya çıkan konteyner krizi ve artan navlun fiyatlarına, gümrük bekleme süreleri de eklendi. Reel sektör temsilcileri artan gümrük işlemlerinde maliyetlerin yalnızca yüksek navlun fiyatlarından kaynaklanmadığını vurgulayarak gümrüklerdeki gecikme ve kiralama ücretlerindeki artışa dikkat çekti.
İstanbul Maden İhracatçıları Birliği Başkanı Aydın Dinçer, navlun fiyatlarındaki artışın yanı sıra ihracatçıların konteyner bulamaması nedeniyle gümrük bekleme ücreti ödemek zorunda kaldığını ve bu ücretlerin maliyetleri çok yükselttiğini söyledi. Dinçer, “Pandemi dönemiyle birlikte konteynerlerin hem gidişinde hem de dönüşünde aksaklıklar yaşandı. Yaşanan aksaklıklar konteyner sıkıntısına sebep oldu. Lojistik şirketleri nakliyelerin gecikmesi ve yüklerin daha az malzemeyle sevkiyat yapılmasını bahane ederek, yüksek fiyatlar talep ediyor. Ve fahiş fiyat artışına gidiyor ancak yaptıkları bu aşırı fiyat artışı ihracatçının belini büküyor. Ücretlerin İki katına, üç katına çıktığı Hindistan, Çin ve ABD gibi hatlar var. Tüm bu sorunların maden sektörüne yansıması birkaç farklı boyutta oluyor. Rezervasyon yaptırılan malzemeler, depolara ve limana gönderildiğinde rezervasyon iptal ediliyor. Böyle olunca da ihracatçımız limanda ve depoda ardiye ücretleriyle karşılaşıyor. Bir ay sonraya atılan yükleme zamanları veriliyor. Dolayısıyla navlun artışlarının yanı sıra konteynerin verilmemesi nedeniyle de maliyetler artıyor.” açıklamalarında bulundu.
Demuraj ve ardiye fiyatlarında da %50'ye yakın artış var
Demuraj (ithalatçı firmanın belirtilen serbest süre içerisinde onteyneri boç olarak nakliyeciye teslim edememesi durumunda oluşan masraf) ve ardiye ücretlerinin de arttığına dikkat çeken Dinçer, “Demoraj ve ardiye fiyatlarında da yüzde 50’ye varan bir artış söz konusu. Pandemiyi ve sıkışıklığı bahane ederek aşırı fiyatlamaların yapıldığını görüyoruz.” dedi.
Gümrükte bekleme sürelerinin navlun sıkıntısından daha büyük ve hızla çözülmesi gereken bir konu olduğuna dikkat çeken Takım Tezgahları Sanayici ve İş İnsanları Derneği Başkanı Fatih Varlık pandemi nedeniyle gemilerin ve konteynerlerin büyük kısmının Çin ve ABD’de demirlediğini belirtti.
Varlık "ABD ve Çin arasında artan tıbbi malzeme ticareti nedeniyle gemi ve konteynerler bu 2 ülke arasında sıkışmış durumda. Konteyner ve gemi bulunup ihracat yapılsa bile, diğer ülkelerden yapılacak ihracat olmadığında gemi ve konteynerler gittiği ülkede demirlemek zorunda kaldığından ciddi bir demuraj ve ardiye ücreti oluşuyor. Son 1 yıla bakıldığında ortalama olarak, navlun fiyatlarında ithalatta 3 kat, ihracatta 2 kat artış gerçekleşti. Türkiye gümrüklerinde denetime tabi tutulan konteyner miktarı son 1 yılda yüzde 9 artış gösterdi.” açıklamalarında bulundu.
"TSE gümrüklerde yeteri kadar personel çalıştırmıyor"
Türk Standartları Enstitüsü’nün gümrüklerde yeteri kadar personel çalıştırmadığından makinelerin gümrüklerde bekleme sürelerine arttığına vurgu yapan Varlık, “Gümrük denetimleri ülkemize kalitesiz ürünün girmesini engelliyor ancak, TSE’nin personel sayısının ve ürün çeşitliliği doğrultusunda uzmanlık düzeyinin yeterli olmaması nedeniyle bekleme süreleri çok uzuyor. Ayrıca, ürün güvenliği denetimlerinde TSE personeli başına düşen dosya sayısı 70 civarında, bu da personel üzerinde ağır bir iş yükü oluşturuyor. Bu olumsuzluklar doğrultusunda ortaya çıkan demuraj, ardiye ve navlun ücretlerinin toplamı malın değerini geçebiliyor, üstelik ödenen bu bedeller devletin kasasına vergi olarak girmiyor, konteynerlerin sahibi olan yabancı armatörlere ödeniyor.” açıklamalarında bulundu.