Türkiye İstatistik Kurumu, Tüketici Fiyat Endeksi’ni (TÜFE) 2014 yılı için yüzde 8.17, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi’ni (ÜFE) ise yüzde 6.36 olarak açıkladı.
2014 başından itibaren kuraklık, don, dolu ve yaşanan sel felaketlerinin etkisiyle zor bir yıl geçiren tarım sektöründe yaşanan rekolte kayıpları hem üretici hem de tüketiciyi zor durumda bıraktı.
Üretici, olumsuz iklim koşullarının etkisiyle zarar ederken, tüketicinin daha pahalıya gıda ürünlerini tükettiği 2014’te ekonomi yönetiminin gündeminden de gıda enflasyonu hiç düşmedi.
Enflasyonda gıdanın olumsuz etkilerini konuştuğumuz 2014’e yönelik Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı son rakamlar bir yılı çok daha net şekilde özetliyor.
Yüzde 8.17’yi bulan 2014 yılı enflasyonunda gıdanın payı 3,11 puan oldu. Bir başka ifadeyle gıda, yıllık enflasyonun yaklaşık yüzde 40’ını oluşturdu.
2014 yılında gıda enflasyonu yüzde 12.73 olarak gerçekleşti.
Bilindiği üzere TÜFE hesaplarında gıda ve alkolsüz içeceklerin harcama grubundaki ağırlığı yüzde 24,25 oranında.
2014 yılı enflasyonunda bir diğer önemli etki de konut fiyatlarında yaşandı. TÜİK verilerine göre yüzde 8.17’lik enflasyonda konut sektörünün payı yüzde 1.12 oldu.
Kısacası 2014 yılında yüzde 8.17’lik enflasyonun yaklaşık yüzde 50’si gıda (3.11) ve konuttan (1.12) geldi.
Dönelim tekrar tarımdaki gelişmelerin 2014 yılı makro ekonomik verilere yansımasına.
Hatırlanacağı üzere tarım sektörüne yönelik olumsuz gelişmeler Türkiye ekonomisininin büyüme verilerini de negatif etkiledi.
Türkiye ekonomisi, 2014’ün üçüncü çeyreğinde yüzde 1,7 büyüyerek 2012 son çeyreğinden bu yana en düşük büyüme oranını gördü.
Büyüme kompozisyonunun bozulmasında sektörel bazda en önemli etki, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,9 daralan tarımdan geldi. Tarım sektörü 2014’ün ilk 9 ayında yüzde 3 daraldı. Böylece tarım sektörünün 2014’ün ilk 9 aylık büyümeye katkısı %-0.78 olarak negatif yansıdı. Son çeyrekte de benzer trend sürdü.
Yani 2014’te makro verilerinde tarım, enflasyon tarafındaki olumsuz etkisine paralel olarak büyümeye de negatif katkı sağladı.
Türkiye’nin makro ekonomik dengeleri açısından tarım sektörü 2015 yılında da yakın planda olacağa benziyor.
Özellikle olumsuz iklim koşullarına yönelik artan riskler, arz-talep dengesizliği ve üreticiden tüketiciye kadar uzayan zincirdeki aracılar sorununun da etkisiyle bir türlü sağlanamayan fiyat istikrarı gibi konularla birlikte tarım sektörü enflasyon, büyüme ve ihracat tarafında ekonomi yönetimi tarafından yakından izlenecek.
Bloomberg HT Editörü
İrfan Donat
idonat@bloomberght.com