Prof. Acemoğlu: Türkiye'de kalkınmaya 3 büyük engel

Massachusetts Institute of Technology (MIT) İktisat B&ouml;l&uuml;m&uuml; &ouml;ğretim &uuml;yesi Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Uluslararası Şefkat Derneği ve İsve&ccedil; Konsolosluğu nun davetlisi olarak İstanbul daydı. Av. G&ouml;nen&ccedil; G&uuml;rkaynak ile birlikte Hukuk ve İktisat: &Ouml;zg&uuml;rl&uuml;ğ&uuml;n Toplumsal Refah Boyutu konulu konferansa katıldılar. BloombergHT.com a &ouml;zel a&ccedil;ıklamalarda bulunan Acemoğlu, T&uuml;rkiye de kalkınmanın &ouml;n&uuml;ndeki 3 b&uuml;y&uuml;k engeli; devlet, yetersiz insan kaynağı ve yenilik&ccedil;iliğe odaklanılmaması olarak &ouml;zetliyor. 1-&Uuml;retkenlik ve insan kaynakları Prof. Acemoğlu, &Uuml;retkenlik &ccedil;ok &ouml;nemli bir problem. Hi&ccedil;bir &uuml;lke &uuml;retkenliğini artırmadan kişi başına d&uuml;şen gayrisafi milli hasılayı artıramaz. &Uuml;retkenliğini de artırmanın yolu insan kaynaklarının doğru kullanılmasından ge&ccedil;iyor. &Ouml;rneğin T&uuml;rkiye de insan kaynakları hala doğru kullanılmıyor. Tarım sekt&ouml;r&uuml; &ccedil;ok verimsiz. Kadın işg&uuml;c&uuml;ne bakarsanız y&uuml;zde 30 u &ccedil;alışıyor. Bu durum ise verimlilikle bağdaşmayan bir şey. s&ouml;zleri ile &uuml;retkenlik ve fakt&ouml;rlerine dikkat &ccedil;ekiyor. 2-İnovasyon Verimliliği artırmanın en &ouml;nemli unsurlarından birinin de teknolojiyi iyileştirmek olduğunu s&ouml;yleyen Prof. Acemoğlu, Teknolojiyi iyileştirmenin yolu ise inovasyon. İnovasyon yani yeni teknolojileri getirmek, yeni teknolojileri yaratmak, yeni teknolojileri doğru şekilde kullanmak ve bunların da hepsinin temelinde Ulusların D&uuml;ş&uuml;ş&uuml; kitabında vurguladığımız gibi ekonomik ve siyasi kurumlar var. s&ouml;zleri ile yenilik&ccedil;iliğin &ouml;nemini vurguluyor. 3-Devlet Acemoğlu, T&uuml;rkiye de devletin ekonomide ve politikada oynadığı rol&uuml;n kurumları doğru bir şekilde ileriye itmediğini s&ouml;yl&uuml;yor. Acemoğlu konu ile ilgili ABD ve T&uuml;rkiye yi kıyaslayan şu &ouml;rneği veriyor: ABD ye bakarsanız Mark Zuckerberg olsun, Sergey Brin gibi insanlar olsun, ya da Jeff Bezos gibi insanlar bu b&uuml;y&uuml;k milyarlarca dolarlık şirketlerini yarattıkları zaman, hi&ccedil;bir zaman politikacılarla iş yapmadılar. &Ouml;nce şirketlerini yarattılar, yeni teknolojilerini getirdiler, onları genişlettiler, piyasalarını milyonlarca insan haline getirdiler. Belki ondan sonra politikacılarla ilişkiye ge&ccedil;tiler. T&uuml;rkiye ye bakarsanız herhangi bir iş adamının başarılı olabilmesi i&ccedil;in s&uuml;rekli b&uuml;rokratlarla, milletvekilleriyle, bakanlarla g&ouml;r&uuml;şmesi gerektiğini g&ouml;r&uuml;rs&uuml;n&uuml;z ve bence bu doğru teşvikleri vermiyor. Yani devletin doğru rol&uuml; oynaması lazım. Devletin doğru rol&uuml; oynamak i&ccedil;inse eğitimi iyileştirmesi, sağlığı iyileştirmesi lazım. T&uuml;rkiye de bu konuda bazı ilerlemeler oldu. Ama &ccedil;ok daha &ouml;nemlisi rekabet yaratması lazım ki bu olmadı. Doğru teşvikleri yaratması ve eşit fırsatlar yaratması... Bu konularda &ccedil;ok &ccedil;ok geriyiz. Bunların iyileşmesi lazım. S&ouml;m&uuml;r&uuml;c&uuml; kurumlar ve Rusya nın krizi Prof. Dr. Daron Acemoğlu kurumların kapsayıcı ve dışlayıcı/s&ouml;m&uuml;r&uuml;c&uuml; olarak kategorize edildiğini belirtiyor. Kurumdan ise &uuml;lkedeki ilişkileri tesis eden kural ve kuruluşların b&uuml;t&uuml;n&uuml;n&uuml; anlamak gerektiğini hatırlatan Acemoğlu, Rusya nın ve piyasalarının şu an i&ccedil;inde bulunduğu kriz durumunu ekonomi - politik a&ccedil;ısından şu s&ouml;zlerle değerlendiriyor: Rusya nın şu anki ekonomisi dışlayıcılık/s&ouml;m&uuml;r&uuml;c&uuml;l&uuml;k konusunda sosyalistlerle &ccedil;ok net karşılaştırılır. Yani Putin zamanında Rusya &ccedil;ok daha merkezi, &ccedil;ok daha yolsuz, &ccedil;ok daha birka&ccedil; kişinin t&uuml;m ekonomik kaynakları kontrol ettiği bir hale geldi. Bu problemler şu ana kadar y&uuml;zeye &ccedil;ıkmadı, &ccedil;&uuml;nk&uuml; petrol fiyatlarının y&uuml;ksek olmasından dolayı Rusya da ekonomik b&uuml;y&uuml;me devam etti. Bu b&uuml;y&uuml;menin bir b&ouml;l&uuml;m&uuml; de halka, &ouml;zellikle orta sınıfa yansıtıldı. B&ouml;ylece insanlar sustu, fazla konuşmadı. Ama hem petrol fiyatlarındaki d&uuml;ş&uuml;ş hem bu sistemin verimsizliğinin giderek ortaya &ccedil;ıkması hem de dışişlerindeki problemlerden dolayı. Rusya sisteminin ve ekonomisinin problemleri artık &ccedil;ok daha a&ccedil;ık. Rusya krizi T&uuml;rkiye yi etkiler mi? Bu kriz d&uuml;nya kirizi değil, daha &ccedil;ok Rusya krizi. diyen Acemoğlu, Ama nereye gidecek bu belli değil. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; Putin ve &ccedil;evresindeki eski KGB den gelen kısım hala devleti &ccedil;ok iyi kontrol ediyor. Devlet de ekonomide &ccedil;ok &ouml;nemli bir rol oynuyor, &ouml;nemeli petrol şirketlerine gaz şirketlerine bakarsanız her şey devletin elinde. Yani kolay bir s&uuml;re&ccedil; olmayacak. Ama orada tabii ki &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k belirsizlikler var. T&uuml;rkiye nin de &ouml;nemli bir ticaret ortağı ve bunun da T&uuml;rkiye ye negatif etkileri olacak. Nasıl ki diğer bir partner Avrupa nın krizinin negatif etkileri oldu, Rusya nın krizinin de negatif etkileri olacak. yorumunda bulunuyor. Gelirler b&uuml;y&uuml;d&uuml;k&ccedil;e emlak piyasaları da b&uuml;y&uuml;r Prof. Dr. Daron Acemoğlu, T&uuml;rkiye deki kentsel d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m ile Yapısal D&ouml;n&uuml;ş&uuml;m Programı ndaki gayrimenkul rantlarından kamunun pay alması i&ccedil;in hazırlanacak olan &ccedil;alışmayı ve gelirler b&uuml;y&uuml;d&uuml;k&ccedil;e emlak piyasaları da b&uuml;y&uuml;r s&ouml;z&uuml;ne ş&ouml;yle a&ccedil;ıklık getiriyor: Devlet hali hazırda pay alıyor vergilerden. Bunun &uuml;zerine &ccedil;ok daha fazla pay almaya kalkarsa burada yolsuzluğa ya da &ouml;zel m&uuml;lk haklarındaki belirsizliklere yol a&ccedil;abilir. Yani &ouml;zellikle insanlar yatırım yaptıktan sonra Hayır ben payımı artıracağım demek bence belirsizlik yaratabilir. Ama daha da &ouml;nemlisi bence, şeffaflık &ccedil;ok &ouml;nemli. &Ouml;zellikle T&uuml;rkiye doğru bir şekilde imara &ccedil;ok &ouml;nem verdi. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; altyapısında belirli eksiklikler vardı. Ama imar geliştiği s&uuml;rece yolsuzluk da bazen oluyor, bazen &ccedil;ok oluyor. Ve bunlara &ccedil;ok daha iyi bir denetleme sistemi getirmesi, şeffaflık getirmesi &ccedil;ok &ouml;nemli. Yapısal reform &ouml;nemli Prof. Dr. Daron Acemoğlu, T&uuml;rkiye i&ccedil;in yapısal reformun &ouml;nemli olduğunu s&ouml;yl&uuml;yor. Yapısal reforma yeterince gitmediğimizi belirten Acemoğlu, &Ouml;rneğin yolsuzluklarla ilgilenmek lazım, hukuk sistemini iyileştirmek lazım, rekabeti iyileştirmek lazım. Bunları yapmadığımız s&uuml;rece yapısal reforma &ccedil;ok gerek var. ifadesini kullanıyor. BloombergHT.com Haber Şefi S&uuml;heyla Yılmaz syilmaz@bloomberght.com

Prof. Acemoğlu: Türkiye'de kalkınmaya 3 büyük engel

Dünyanın en önemli 10 ekonomistinden bir olarak gösterilen Prof. Dr. Daron Acemoğlu, BloombergHT.com Haber Şefi Süheyla Yılmaz'ın sorularını yanıtladı.

Öne Çıkanlar