Advertisement

Rusya'nın Türkiye üzerindeki etkilerini uzun süredir tartışıyoruz. Rusya için savaş tamtamları yazılıyor çiziliyor, fakat benim gözümde işin gittiği nokta çok daha farklı.

Rusya, küresel piyasalar için çok önemli. Verilere bakıyoruz..

1 - Rusya'ya son 4 yıl içinde tahvil ve bono piyasasına 320 milyar dolar girmiş.

2 - Rus bankalarına açılan kredi miktarı aynı zamanda 230 milyar dolar.

Yani 500 milyar dolara yakın bir para son 4 yıl içerisinde 5'te 3'ü tahvil bono ve hisseye; 5'te 2'si ise kredi olarak işte banakalara ya da şirketlere verilmiş. İlk çeyrekte Rusya'dan 70 milyar dolar sermaye çıkışı yaşanmış. Geçen sene toplamında çıkan para 60 milyar dolar.

3 - Rusya'nın 40 milyar doların üzerinde rezerve harcadığından bahsediyoruz, daha da harcayacak yeri var. Ama kan kaybınıazaltmak için para harcamaya devam ediyor.

4 - Rusya, tahvil bonosuyla, hissesiyle gelişmekte olan ülkeler liginde öyle büyük bir yer kaplıyor ki şu an adlarını sayamacağım ama bize de yatırım yapan birçok hisse senedi fonunun toplantı halinde olduğu kesin. Çüknü Rusya paylarını ne yapacaklarını düşünüyorlar. Örneğin Pimco... Pimco dünyanın en büyük fonlarından biri. 300 milyar dolarlık EM fonunda sadece Rusya'nın aldığı pay yüzde 30 ve bu dunya ortalamasındaki fonların üç katı kadarına tekabül ediyor. Yani yaklaşık yüzde 7 ile 10'lar arasında Rusya taşınır; Pimco'da 300 milyar dolarlık fonun içerisinde yüzde 30'luk pay var. 

İşin kötüsü Pimco'nun şöyle de bir prospektüsü var: "Ben, Dünya Bankası'ndan, Birleşmiş Milletler'den yaptırım uygulanmaya başlanılan, yolsuzluk şeffaflık sıralamalamalarında en alt sıralara düşen, hakkında dünya kamuoyunda çok ciddi eleştirilerin bulunduğu ülkelere yatırım yapmam"

Şşimdi bundan üç ay öncesine kadar Rusya buralarda değildi. Tamam, şeffaflık sıralamasında çok yukarlarılarda olmayabilir ama şimdi Pimco'yu iki türlü rahatsız ediyor mevzu.

A- Putin'in bundan sonra ne yapacağı belli değil. İzole edilmiş bir Rusya acaba Pimco'yu hala cezedebilecek mi?

B - Rusya'ya hala para yatırmaya devam edebilecek mi?

JP  Morgan'ın bir bono endeksi vardır ve o bono endeksinde her ülkenin bir ağırlığı vardır. Mesela Türkiye'nin ağırlığı 3 - 4'ler civarında gider gelir. Burada Rusya'nın tahvil fonunun büyüklüğü yüzde 7'lerde. Bir de Morgan Stanley'in bir hisse senedi endeksi var. Orada da Rus hisselerinin payı yüzde 4.9'lar.da

Yani Rusya, hem hissede hem tahvilde gelişmekte olan ülkeler sepeti taşıyorum, diyen her yatırımcının ciddi miktarda para koyduğu bir yer. Dolayısıyla izolasyonun, yaptırımların çok geniş çerçevelere ulaşması ya da hiçbir şey olmasa bile herhangi bir fonun "Rusya'da ben bir miktar hisse satıyorum  fon satıyorum dediği an EM sepeti hakikaten sonra toparlaması çok sert ve çok hızlı adımlar atılmasına sebep olabilir.


Rusya geçtiğimiz yıl hem portföy yatırımlarını hem doğrudan yatırımları cebzedebilmek için Goldman Sachs ile bir danışmanlık anlaşması imzaladı. Bakıldığında ABD'den ilk tepki Goldman Sachs'a gitti. HSBC Rusya için 2014 yılı büyüme tahminini yüzde 2.6'dan yüzde 0.6'ya çekti. Morgan Stanley ise yüzde 2.8'den yüzde 0.8'e indirdi. Bütün fonların Rusya büyümesini 4'te 1'ine dek çektiğini düşünüyoruz.

Aslında bir şekilde yatırımcıya da biraz mustahak. 2000'de aynı süreçten yine geçmişsin. Tahvilini çıkartamamışsın, gönüllü değil zorunlu bir yapılandırmaya maruz kalmışşsın. Morotoryumu görmüşsün. Sene olmuş 2014, yine Brezilya'dan Hindistan'dan Çin'den çok daha fazla yer veriyorsun Rus şirketlerine, tahvillerine. Tamam senin risk iştahın, senin büyüklüğün ve senin risk analizin burada hesaplanmış. Ama şimdi çıkan sonuç ortada. 

Şöyle bir hikaye olsa... Bizde seçimlerden sonra siyeset risk primi azalsa tekrar piyasayla çok hızlı komünikasyon halinde olunan bir döneme girilse ve Rusya'ya alternatif olarak Türkiye tahvillerinin; Rus Borsasına alternatif olarak da BIST'in pazarlaması yapılabilse, buradan bir parça pay alınabilse... Fakat çok kolay görünmüyor.