Ekonomik büyüme yavaşlayıp dış açıklardaki artış eğilimi düşüyor mu? Politika yapıcılarının beklentileri bu yönde. O kadar ki, geçen yaz ekonomik büyümedeki azalmanın çok derin olabileceğine yönelik risklerin arttığı gerekçesiyle para politikasının gevşetildiği dahi söylendi. Eylül ayına yönelik veriler ne ekonomik büyümenin doğru dürüst yavaşladığını ne de dış açıklardaki artışların ekonomik riskleri azaltacak kadar düşme eğiliminde olduğunu gösterdi.
Eylül ayında imalat sanayi üretimi endeksi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12.8 arttı. Yıllık artışlar bazında, imalat sanayi üretimindeki artış mart ayından bu yana ilk kez yeniden çift haneli oldu. Aynı ayda dış ticaret açığı 10.4 milyar doları aştı. Dış açıktaki artış geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 55 oldu. Bu rakamlar ekonominin sanıldığı ya da beklendiği gibi soğumadığını gösteriyor. Uçak söylendiği gibi yumuşak da olsa şimdilik inmiyor, havada takılmış görünüyor.

ÜRETİM ARTIŞI DÜŞMÜYOR
Yılın üçüncü üç ayında (temmuz-ağustos-eylül) mevsim ve takvimden arındırılmış imalat sanayi üretimi endeksi yılın ikinci üç ayına göre (nisan-mayıs-haziran) ortalama yüzde 0.2 artmış görünüyor. Bir yıl öncesinin aynı dönemine göre de, bu yılın üçüncü üç aydaki imalat sanayi üretimi endeksi yüzde 8.3 artmış. Geçen yıla göre, bu yılın ikinci üç aydaki imalat sanayi üretimi endeksindeki artış yüzde 8.5 olmuştu.
İmalat sanayiinde temmuz ve ağustos ayı verileri büyümede bir yavaşlama sinyali veriyordu. Ama, eylül ayı verileri imalat sanayi üretimi artışının yeniden hızlandığına işaret ediyor.
Son beş aydır yıllık ortalama yüzde 5-6 artan ara malları üretimi eylül ayında yüzde 15 arttı. Eylül ayında yıllık yüzde 15.2 olan dayanıklı tüketim malları üretimindeki artış son iki aydır tek hanedeyken, bu yılın ocak ayında gerçekleşen yüzde 15.3'lük artışa çok yaklaştı. Aynı şekilde, şubat ayından bu yana yıllık ortalama 3-4 olan artan dayanıksız tüketim malları üretimi eylül ayında yüzde 10'a yakın artarak ocak ayındaki rekora yaklaştı. Enerji üretimi mart ayından bu yana yıllık yüzde 5 civarında artıyordu, eylül ayında yüzde 7'nin üzerinde arttı.
Çeşitli yollarla ekonomide yaratılan belirsizliğin faturası yatırım malları talebi ve üretimine çıkmış görünüyor. Yılın üçüncü üç ayında üretim ortamı bozulmamış, ama yatırım ortamı biraz bozulmuş. Temmuz ayına kadar yıllık yüzde 20'nin üzerinde artan yatırım malları üretimi ağustos ayında tek hanede artarken, eylül ayında yüzde 12 artmış. Yatırım malları ithalatı da temmuz ayına kadar yıllık ortalama yüzde 60 civarında artarken, eylül ayındaki artışı yüzde 30'lara geriledi.

BÜYÜME DE DÜŞMEYEBİLİR
Yılın üçüncü üç ayına yönelik ekonominin büyüme performansını şöyle özetleyebiliriz:
1. İkinci üç ayda yüzde 8.8 olan ekonomik büyüme tarım kesiminden bir sürpriz gelmezse, yılın üçüncü üç ayında da yüzde 7-8 kadar büyümeye devam etti.
2. Dış ticaret açığı yılın ikinci üç ayında 29.5 milyar dolarken, üçüncü üç ayda 28 milyar dolara geriledi. Dış ticaret açığındaki artış yıllık yüzde 82'den yüzde 39'a geriledi.
3. Eylül ayı verilerini bilmesek de, yılın üçüncü üç ayında cari işlemler açığı 15 milyar dolar civarında gerçekleştiğini geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 50 arttığını tahmin edebiliriz.
4. Ekonomik büyüme yılın üçüncü üç ayında da iç talep büyümesinden kaynaklandı, net dış talebin büyümeye katkısı yine negatif oldu. Geçmişe göre, iç talep büyümesinin olumlu katkısı ile net dış talebin olumsuz katkısı göreli olarak azaldı.