Yılın başından beri özlemle beklediğimiz ekim ayı enflasyonu açıklandı. On aydır yıllık enflasyonun ekim ayında sert bir biçimde düşeceğinin hesapları yapılıyordu. Yapılan hesaplar
tutmadı. Önlenemeyen bütçe açıklarındaki artışlar dolaylı vergi oranlarının artırılmasıyla önlenmeye çalışılınca, tüketici fiyatları eylül ve ekim aylarında fırladı. Aylık bazda, enflasyon eylül ayında yüzde 1.03, ekim ayında yüzde 1.96 oldu.
Yıllık enflasyon eylül ayında yüzde 9.2'den ekim ayında yüzde 7.8'e geriledi. Vergi oranlarındaki artışlar ve kamunun yaptığı fiyat artışları olmasaydı, yıllık enflasyon bu aylarda yüzde 7'nin altına düşebilecekti. Büyük bir olasılıkla da, 2012 yılını yüzde 7'nin altında bir enflasyonla bitirebilecektik. Her zaman olduğu gibi yine düşük enflasyon feda edildi. Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyonunun yüzde 6.5 düzeyinde olacağına yönelik verdiği "güçlü taahhüt" havada kaldı.
KUR ETKİSİ OLMAYINCA
Mevsimsel olarak giyim fiyatlarının arttığı bir dönemdeyiz. Yalnızca ekim ayında giyim ve ayakkabı grubundaki fiyat artışı yüzde 6.8 oldu. Geçen yılın aynı ayında fiyat artışı daha düşük olduğundan bu gruptaki yıllık fiyat artışı ekim ayında geriledi. Benzer bir gelişme gıda ve alkolsüz içecekler grubunda da yaşandı. Bu yılın ekim ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki fiyat artışı yüzde 1.7 oldu. Geçen yılın aynı ayında ise fiyat artışı yüzde 4'ü geçtiğinden, gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki yıllık fiyat artışı düştü.
Mevsimsel olarak bazı harcama gruplarındaki aylık fiyat artışı ekim ayında yıllık ortalamanın üzerinde gerçekleşiyor. Ama, geçen yılın aynı ayı ile karşılaştırıldığında, mutlak artışlar bu yıl daha düşük. Geçen yıl yaşanıp da, bu yıl olmayan döviz kurlarındaki oynaklıklar geçen yılın enflasyonuna olumsuz katkı yaparken, bu yılki enflasyonu geçen yıla göre daha olumlu bir hale sokuyor.
Enflasyonda oyunu bozan bazı dolaylı vergi oranlarındaki artışlarla kamunun yönettiği bazı fiyatlardaki artışlar oldu. Enerji, alkol, tütün mamulleri ve dolaylı vergileri dışarıda bırakan tüketici fiyatlarındaki (G) artış ekim ayında yüzde 1.3 oldu. Geçen yıl aynı endeksteki aylık artış yüzde 1.7 olmuştu. Kısacası, geçen yıl ekim ayında döviz kurlarındaki fırlamanın enflasyon üzerindeki olumsuz etkisini bu yıl devletin dolaylı vergi oranlarını artırması ve bazı zamlar yaptı. Ekim ayında yıllık enflasyonda beklenen düşüş beklendiği kadar fazla olmadı.
DIŞSAL ETKENLER BELİRLEYİCİ
Devlet kısa dönemde yeni vergi artışları ya da zamlar planlamıyorsa, genel eğilim yıllık enflasyonun gelecek yılın ilk üç ayı sonuna kadar sınırlı bir düşüş göstereceği yönünde. Bu yıl sonunda yıllık enflasyon ekim ayındaki düzeyinde (yüzde 7.8), belki biraz daha yüksek olabilir. Ama, daha sonra yıllık enflasyonda yüzde 7'nin altını görmemiz şaşırtıcı olamaz.
Yıllık enflasyonda yüzde 5 leri görmek büyük ölçüde devletin gelecek yılın sonbahar aylarında yeniden dolaylı vergi oranlarını kullanıp kullanmayacağına bağlı. Enflasyondaki dışsal etkenler son dönemde gerçekleşen enflasyon üzerinde göreli olarak daha baskın görünüyor. Ekonomide bir şeyleri düzeltme çabasında en çabuk feda edilen hep düşük enflasyon oluyor.
