İstihdama katkısı ve ciro büyüklüğü ile ekonominin en dinamik sektörlerinden biri perakende sektöründe kira/ciro oranlarında tehlike çanları çalmaya başladı.
İş Dünyası’nda ağırladığımız Birleşmiş Markalar Derneği’nin Yönetim Kurulu Başkanı Sami Kariyo, kira/ciro oranı bozulan markalara AVM yöneticilerinin yardım sözünde bulunduğunu ancak bugüne geldiğimizde konu ile ilgili henüz bir gelişme olmadığını söyledi.
Yurtdışında 3bin mağaza ile Türkiye’yi temsil eden, yurtiçinde ise 65bin mağazaya ulaşan Birleşmiş Markalar Derneği perakende sektörünün en büyük çatı örgütlerinden biri. Türkiye Gayri Safi Milli Hasıla’nın yüzde12’sini oluşturan perakende sektörü alışveriş merkezlerinin gelişimi ile birlikte hızlı bir büyüme sağlayan sektör haline gelse de 2016 sektör açısından pek de kolay bir yıl olmadı.
Bakın konuyla ilgili BMD Başkanı Sami Kariyo neler anlattı?
‘’2004 yılından sonra enflasyondaki iyileşme ve orta sınıfın kuvvetlenmesiyle birlikte iyi bir büyüme yakaladık. Böyle bir ortam içerisinde 2014’lere geldik. 2014 yılında hergün ortalama 15 mağaza açabilen bir tempoya ulaştık. Ancak sonrasında kişi başına düşen gelirdeki duraklama, sektörde çarkların yavaşlamasına neden oldu. 2016 ise bizim için zor yıl oldu. Bütün bunların sonucunda perakende sektörü kira/ciro oranları bizim sektörün karnesi niteliğinde en önemli kriterlerden birisi. 2016'dan itibaren perakendecilerin bir bölümü kira/ciro oranlarının bozulmakta olduğunu gördü. Ve bunu federasyonumuz aracılığı ile yani AVM'ler ile birlikte olduğumuz federasyonumuz ile kira/ciro oranı bozulmakta olan markalarımıza AVM'lerin yardım etmesi talebinde bulunduk. Her seferinde de AVM'lerin söylemi kira/ciro oranı bozulmuş mağazalara yardım etmek bizim görevimizdir ve işimizdir şeklinde oldu. Bazen bunu yaptılar realize ettiler, bazen realize etmediler. Şimdi benim BMD Başkanı olarak düşüncem yeterince yardımcı olmadıkları yönünde. Normalde sağlıklı bir kira/ciro oranı yüzde13'lerden başlar maksimum yüzde16'lara kadar gider. Ama bu yüzde 16'ların üzerine çıkmaya başladığı zaman bir marka için tehlike çanları çalmaya başlamıştır demektir. Sadece BMD üyesi 30 ile 40 tane arkadaşımız kira/ciro oranının bozulduğunu oranların düzeltilmesi konusunda AVM'lerden çok somut bir yardım talep ediyor. Bunu AVM yöneticileri ile perakendeciler karşı karşıya geldi şeklinde yorumlamak yanlış olur. Perakendeciler haklarını talep ediyor, sonuçta kazan kazan formülü olan bir döngünün içerisindeyiz. Doğal bir halk arama durumudur’’ der.
Perakende sektörü her yıl Türkiye büyümesinin yaklaşık 3 ile 4 katı kadar büyümeyi sağlayabiliyor. Bu yıl yüzde15 büyüme hedefi ile yola çıkan sektör bir dizi olumsuz olay neticesinde hedefin yüzde10 gerisinde yılı kapamayı bekliyor. Perakende sektöründe ki yavaşlama başta işgücü piyasası olmak üzere beraberinde birçok sektörü de dolaylı etkiliyor.
Peki markalarımız yurtdışında neler yapıyor?
BMD markalarının bugün yurtdışında 3bine yakın mağazası var. Yakın coğrafyalarda mağazalaşmanın güçlü olduğunu görüyoruz. Rusya öncelikli pazar. BMD Başkanı Kariyo ‘’En fazla yatırım yaptığımız ülkelerden bir tanesi Rusya çünkü büyük bir pazar ve gerçekten Türkiye ile Rusya birbirini tamamlayan iki ülke. Yani Rusya'da ne varsa Türkiye'de yok, Türkiye'de ne varsa Rusya'da yok. Böyle bir durum. İkisi bir araya geldiğinde birbirini çok iyi tamamlayan iki ülke. Bu açıdan baktığımız zaman markalarımızın doğal olarak zenginleşmekte olan Rusya'ya gitmesi çok mantıklı. Bugün 35 Türk markasının 600'e yakın mağazası var, satış noktalarını da sayarsak yaklaşık 3bin satış noktasına yaklaştık. Bu anlamda Rusya ile normalleşme süreci bizim için çok önemliydi. Bu dönem İran pazarına da odaklandık ve BMD olarak bir dizi görüşmelerimiz oldu.İran pazarında Türklerin AVM yatırımları var ve franchise anlaşması yaptığımız firmalar da oldu’’ sözleriyle Rusya ve İran pazarının önemine dikkat çekiyor.
Bu noktada Türk ürünlerinin yurtdışında markalaşmasında önemli rol oynayan Turquality desteğini de unutmamak gerek. Bu yıl 50milyar doların üzerinde ciro hedefleyen perakende de artık gözler alışveriş merkezleriyle sağlanacak uzlaşıda.
Sözün özü perakendecilerle aynı gemide olan AVM’lerin orta noktada buluşması perakende sektörünün eski günlerine dönmesini sağlayacağı gibi büyük iller dışında tıkanan AVM yatırımlarına da can suyu olacaktır…
Hep birlikte izleyip göreceğiz…
hberktan@bloomberght.com
