Hafta sonunda yılbaşı telaşı yaşanırken, Resmi Gazete’de tarım ve gıda sektörünü yakından ilgilendiren önemli kararlar ve tebliğler yayımlandı.
Hem hafta sonu hem de yılbaşı tatili nedeniyle bu gelişmeler gözden kaçmış olabilir.
Biz de Aralık ayının son günlerinde yayımlanan kararları 2018’deki beklentileri dikkate alarak özetleme gereği duyduk.
Önce, Resmi Gazete'nin 31 Aralık tarihli mükerrer sayısında Bakanlar Kurulu'nun ithalat rejimine yönelik yayımlanan kararı ile başlayalım.
Karara göre, gümrük tarife istatistik pozisyonu listesinde, büyükbaş hayvan eti sıralamasında karkas, yarım karkas, çeyrek karkas, karkasın ön ve arka çeyrekleri ile diğerleri olarak tanımlanan grupta yüzde 100 oranındaki gümrük vergisi üst sınırı yüzde 40'a düşürüldü.
Kemiksiz büyükbaş etinde ise üst sınır yüzde 225 olarak bırakıldı.
Yemlik arpada yüzde 35 olan gümrük vergisi 1 Nisan 2018 tarihine kadar sıfırlandı. Hayvan yemi olarak kullanılan mısır kepeğinde yüzde 4, diğer kepeklerde yüzde 5 olan gümrük vergisi oranları ise sıfırlandı.
Makarnalık buğday, adi buğday, mahlut ve kızıl buğdayda uygulanan gümrük vergisi üst sınırı ise yüzde 130 seviyesinden yüzde 45'e çekildi.
Beyaz arpa, maltlık arpa ve diğerleri için gümrük vergisi üst sınırı ise yüzde 130’dan sıfıra indirildi. Ancak söz konusu ürün gruplarında 1 Nisan 2018 tarihinden itibaren vergi oranları yüzde 35 olarak uygulanacak.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre tohumluk, yuvarlak ve orta taneli pirincin gümrük vergisi 1 Temmuz’a kadar yüzde 13'ten yüzde 5’e indirildi.
Pamuk, keten, ayçiçeği ve kolza tohumu küspelerinde yüzde 11 ila yüzde 13.5 arasındaki vergi oranı ise yüzde 6.5'e düşürüldü.
Kahverengi pirinç ithalatında yüzde 36 olan gümrük vergisi, 1 Temmuz 2018’e kadar sıfırlandı. Yarı veya tam olarak değirmenden geçirilmiş pirinç için yüzde 45 olan gümrük vergisi ise 1 Temmuz 2018’e kadar yüzde 15’e indirildi.
Tohumluk yer fıstığında yüzde 20 olan gümrük vergisi, ithal ön lisans izni düzenlenmiş ürünler için yüzde 1 olarak belirlendi.
İNDİRİMLİ GÜMRÜK VERGİSİ UYGULANACAK TARIM ÜRÜNLERİ
"İthalat Rejimi Kararına Ek Karar"ın yürürlüğe konulmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararı da 31 Aralık 2017’de mükerrer Resmi Gazete'de yayımlandı.
Nihai kullanım mevzuatı kapsamında indirimli gümrük vergisi uygulanacak tarım ürünleri listesi güncellendi.
Aroma üretiminde kullanılacak soğanlar, ahududu, böğürtlen, dut, yenibahar, hindistan cevizi yağı ve gıda sanayisinde kullanılacak tropikal meyvelerden gümrük vergisi alınmayacak.
Teknik ve sınai amaçlı ürünler için kullanılacak palm yağı, palm çekirdeği yağı için vergi oranı yüzde 35 olarak belirlendi.
Gıda sanayisinde kullanılacak beyaz kristal toz halindeki glikoz için gümrük vergisi oranı yüzde 20 olarak belirlendi. Kimya sanayisindeki kullanım için bu oran sıfır olacak.
İlaç sanayisinde kullanılacak ambalajlı etil alkolden de gümrük vergisi alınmayacak.
TOHUMLARDA GÜMRÜK KIYMET BEDELLERİ BELİRLENDİ
Ekonomi Bakanlığının, ithalat gözetim uygulamaları ile haksız rekabetin önlenmesine ilişkin tebliği ise 30 Aralık 2017’de Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.
Tebliğe göre, aspir tohumu ithalatında birim gümrük kıymet bedeli ton başına 600 dolar olarak uygulanacak.
Ayçiçeği tohumu unu ve kaba un ithalatında birim gümrük kıymet bedeli ton başına 850 dolar, ayçiçeği tohumu yağında ton başına 1000 dolar olarak belirlendi.
COĞRAFİ İŞARETE AMBLEM ZORUNLULUĞU
Türk Patent ve Marka Kurumunun "Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Amblem Yönetmeliği" 29 Aralık 2017’de Resmi Gazete'de yayımlandı.
Coğrafi işaretler ve geleneksel ürün adlarına ilişkin amblem kullanımına yönelik usul ve esasları düzenleyen yönetmeliğe göre, amblem, tescilli coğrafi işaretli ve geleneksel ürün adları tescil belgesinde belirtilen şartlara uygun olan ürünlerin üretimi veya pazarlamasında faaliyet gösterenler tarafından kullanılacak.
Tescilli coğrafi işaretle birlikte amblemin kullanımı zorunlu olacak.
Taraf olunan ikili veya çok taraflı anlaşmalar kapsamında Türkiye'de korunması öngörülen yabancı ülkelere ait coğrafi işaretler için ise amblem şartı aranmayacak.
Tescilli geleneksel ürün adının amblemsiz kullanımı 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu hükümlerine tabi sayılmayacak.
Yönetmelik, 10 Ocak 2018'de yürürlüğe girecek.
ETİL ALKOL ETİKETİNE DÜZENLEME
Piyasaya arz edilen etil alkol etiketinde "gıda amaçlı kullanılması uygun değildir" ifadesi yer alması zorunluluğu getirildi.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, Etil Alkol ve Metanolün Üretimi ile İç ve Dış Ticaretine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği, 30 Aralık 2017’de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Buna göre, evsel kullanım amaçlı etil alkoller, sadece etil alkol üretim tesisinde veya uygun distile alkollü içki üretim tesisinde 70 santilitre (cl) veya 1 litrelik cam şişelerde mutlak alkol miktarı üzerinden 100 litresine 1,2 gram denatonyum benzoat katılarak ambalajlanacak veya ambalajlı ithal edilecek.
Piyasaya arz edilen etil alkol etiketinde "Gıda amaçlı kullanılması uygun değildir" ifadesi yer alması zorunluluğu getirildi.
Söz konusu ifadenin yer almadığı ve daha önce satışı yapılmış etil alkol ürünleri 31 Mart 2018'e kadar piyasada bulunabilecek.
DOĞAL ÇİÇEK SOĞANLARI TEBLİĞİ
Doğal çiçek soğanlarının 2018'de ihracat kontenjanları ile ihracatı yasak olan türleri belirlendi.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, Doğal Çiçek Soğanlarının 2018 yılı İhracat Listesi Hakkında Tebliği, 30 Aralık 2017’de Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, yabani soğan türlerinin hepsi, yoğurt çiçeği türleri, çiğdem türleri, fritillaria türleri, zambak türleri, muscari türleri, karaçiğdem türleri, lale türleri, eminium türleri, biarum türleri, devetabanı, yılan bıçağı, nilüfer türleri, salep türleri, yılan yastığı türleri, kum zambağı, şark sümbülü, censiyan, sıklamen türleri, kardelen türleri, süsen türleri, şakayık türleri ile diğer yumrulu ve soğanlı türleri, doğadan toplanarak ihraç edilemeyecek.
Tebliğde, bazı sıklamen türleri, Toros kardeleni ve Karadeniz kardeleni, sarı kar çiçeği ile göl soğanı ihracatı ise sınırlandırıldı.
Miszambağı ve Türk zambağı, süsen, kalla, sümbülteber, Adıyaman lalesi ve ters lale, yoğurt çiçeği, deve tabanı, kara çiğdem, yılan bıçağı, yılan yastığı, arum dioscorides ile adasoğanının ihracatı üretimden serbest olan çiçek soğanları olarak belirlendi.
Giresun il sınırları içerisinde Karadeniz kardeleni türü, Konya'nın Derebucak ilçesi ile Antalya'nın Akseki ve Alanya ilçelerinde Toros kardeleni türü toplanmayacak.
Tebliğ, 1 Ocak 2018'te yürürlüğe girecek.
HAZİNEYE AİT TARIM ARAZİLERİNİN SATIŞI
Yılbaşına hazırlanırken hazineye ait tarım arazilerinin satışına yönelik de önemli bir karar alındı.
Türkiye'de 26 Nisan 2012 tarihi itibarıyla belediye ve mücavir alan sınırları içinde yer alan, imar planı bulunmayan veya imar planında tarımsal amaca ayrılan Hazineye ait tarım arazilerinin satışına ilişkin usul ve esaslar belirlendi.
Maliye Bakanlığının Milli Emlak Genel Tebliği, 31 Aralık 2017’de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Tebliğ, 26 Nisan 2012 itibarıyla belediye ve mücavir alan sınırları içinde yer alan ve imar planı bulunmayan veya imar planında tarımsal amaca ayrılan, kamu hizmetine tahsis edilmeyen, deniz kıyı kenar çizgisine 5 bin metre mesafenin dışında bulunan, tabii ve suni göllerin kıyı kenar çizgisine 500 metre mesafenin dışında olan, içme suyu amaçlı barajların koruma alanları dışında kalan, satış tarihi itibarıyla arazi toplulaştırılması yapılmayacak, özel kanunlar kapsamında olmayan, kadastrosu yapılan hazine arazileri satışa konu edilebilecek.
Öte yandan tarımsal amaçlı yapı bulunan taşınmazlar ile esaslı unsuru tarımsal faaliyet olması koşuluyla üzerinde sürekli ikamet edilen konutların bulunduğu taşınmazların da satışı yapılabilecek.
Ayrıca, esaslı unsuru tarımsal faaliyet olmakla birlikte bağ evi gibi sürekli ikamet amaçlı olmayan ve tarımsal üretimi destekleyici nitelikteki yapıların bulunduğu taşınmazlar satışa konu edilecek.
ÇİĞ SÜTTE UYUM SÜRESİ UZATILDI
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca, süt işletmeleri için daha önce belirlenen çiğ sütün işlenmesine yönelik bazı özel hijyen kurallarına uyum süresi de uzatıldı.
Bakanlığın "Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliği" 31 Aralık 2017’de Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, süt işletmeleri için çiğ süt işlenmesinde daha önce belirlenen bazı özel hijyen kurallarına uyum süresi 2019 yılı sonuna kadar uzatıldı.
Söz konusu kararların tarım ve gıda sektörüne yansımalarını yıl içerisinde birlikte izleyip değerlendireceğiz.
İrfan Donat
Bloomberg HT Tarım Editörü
