Tarım Makinaları İmalatçı Birlikleri Küresel İttifakı’nın 2018 Sonbahar Dönemi için gerçekleştirdiği “Agrievolution İş Barometresi Anketi" sonuçları açıklandı.

Tarım sektöründeki durumu net şekilde ortaya koymak adına önemli göstergeler barındıran ankette Türkiye açısından çok çarpıcı sonuçlar var.

Türk Tarım Alet ve Makineleri İmalatçıları Birliği’nin (TARMAKBİR) kurucu üyesi olduğu Agrievolution’ın anketi eş zamanlı olarak Hindistan, Japonya, Çin, Güney Kore, Brezilya, Rusya, Batı Avrupa ve ABD’den toplam 195 katılımcı ile gerçekleşti.

Anket sonuçlarına bakıldığında tarım makineleri endüstrisi için küresel iş ortamı görünümünün geçmiş döneme göre bozulmasına rağmen yine de iyi bir seviyede seyrettiği söylenebilir.

Küresel anlamda sektör temsilcilerinin çoğunluğu önümüzdeki altı ay içinde ciro artışı bekliyor. Söz konusu durum özellikle Rus ve ABD’li sanayiciler için çok daha belirgin.

Ama Türkiye’de tam tersi bir durum söz konusu.

Sanayicilerin neredeyse tamamı, gelecek 6 ayın kayıp olacağını vurguluyor.

Ankete göre Türk sanayiciler için tek teselli, geçmiş döneme göre ihracat siparişlerinin artması.

EN DÜŞÜK MEMNUNİYET TÜRK ÇİFTÇİSİNDE

Anketin bir diğer önemli göstergesi çiftçiler nezdinde göze çarpıyor.

Başta Brezilyalı ve Rus çiftçiler olmak üzere temel olarak çiftçiliğin karlılığına dayalı olarak genel ruh ve memnuniyet halinin oldukça iyi göründüğü ankette yine Türk çiftçiler açısından tam tersi bir durum söz konusu.

Gelin isterseniz ankette Türk tarımı açısından öne çıkan soru ve cevaplara bir göz atalım.

İŞLER KÖTÜYE GİDİYOR

“Mevcut işinizi/durumunuzu nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna anket genelinde verilen cevaplar yüzde 8 çok iyi, yüzde 31 iyi, yüzde 41 tatmin edici, yüzde 20 kötü şeklinde.

Aynı soruya Türkiye’de verilen cevaplar ise yüzde 7 iyi, yüzde 21 tatmin edici, yüzde 64 kötü, yüzde 7 çok kötü şeklinde cevap vermiş durumda.

CİROLAR DÜŞÜYOR

Ankette yer alan bir başka soru ise “Toplam cironuzun önümüzdeki 6 ay içinde nasıl olmasını bekliyorsunuz?” şeklinde.

Dünya ortalamasına baktığımızda yüzde 37’lik kesim cirolarının artmasını, yüzde 43’ü aynı kalmasını ve yüzde 20’si ise düşmesini bekliyor.

Türkiye’de ise ankete katılanların yüzde 8’i gelecek 6 aylık dönemde cirolarının aynı kalmasını beklerken, yüzde 92’si cirolarının düşmesini bekliyor.

Peki cirolarda ne kadarlık bir düşüş öngörülüyor?

Onun cevabını bulmak için de ankete katılanlara, geçen yılın aynı dönemine göre yurt içi pazarda gelecek 6 aydaki ciro beklentileri soruluyor.

Sanayici ve ithalatçıların yüzde 21’i cirolarının yüzde 5-20 arasında düşmesini beklerken, yüzde 64’ü cirolarının yüzde 21-40 arasında düşeceğini öngörüyor.

Yüzde 14’lük bir kesim ise cirolarında yüzde 40’tan fazla bir düşüş bekliyor.

SANAYİCİNİN %57’Sİ İŞÇİ ÇIKARMAYI PLANLIYOR

Anketin bir diğer önemli sorusu da üretim-istihdam ilişkisine ışık tutuyor.

Düzenli çalışanları kapsayan işgücüne ilişkin planların sorulduğu ankette, Türkiye’deki tarım makineleri sanayicilerinin yüzde 43’ü istihdamı aynı şekilde korumaya çalışacağını belirtirken, yüzde 57’si ise işgücünü düşürmeyi planladığını belirtiyor.

Geçici çalışanlarla ilgili işgücü planına dair ise sanayicilerin yüzde 14’ü istihdamı aynı şekilde korumaya çalışacağını belirtirken, yüzde 86’sı ise işgücünü düşürmeyi planladığını belirtiyor.

KREDİYE ULAŞIM DAHA ZOR HALE GELDİ

Peki krediye ulaşımda durum nedir?

Geçmiş 3 aylık dönemde Türkiye hariç diğer ülkelerde çiftçilerin krediye ulaşma koşulları yüzde 69 oranında stabil kalırken, bunun Rusya’da belirgin bir biçimde kolaylaştığı görülüyor.

Türkiye'de ise krediye ulaşımın ağır bir şekilde kötüleştiği belirtiliyor.

Ankete göre, ‘Son 3 ay içinde nihai müşteri kategorisinde yer alan çiftçi için kredi almak’ yüzde 100 oranında daha zor hale gelmiş durumda.

Son 3 ayda kredi alan orijinal ekipman üreticilerinin yüzde 93’ü kredi almanın daha zor hale geldiğini belirtirken, yüzde 7’si şartların değişmediğini belirtiyor.

Bayilerin yüzde 100’ü ise son 3 ayda kredi almanın daha zor hale geldiğini ifade ediyor.

Ankette, “Tarım makineleri sektöründe talebi artıracak şekilde altı aylık dönemde hükümet programında bir değişiklik oldu mu?” sorusuna yüzde 100 oranında “Evet, talep üzerine olumsuz sonuçlar oldu” cevabı verildi.

CEVAPLAR NEGATİF

Devlet desteklerinin çiftçi ve nihai müşteriye etkilerinin sorulduğu soruya ise yüzde 93 oranında “negatif/olumsuz”, yüzde 7 oranında ise “nötr/etkisiz” cevabı verildi.

Görünüm ve rekabetçiliğin çiftçi ve nihai müşteriye etkilerinin sorulduğu soruya ise yüzde 79 oranında “negatif/olumsuz”, yüzde 21 oranında ise “nötr/etkisiz” cevabı verildi.

Ankette Türkiye’deki çiftçilerin genel durumunun sorulduğu soruya yüzde 100 oranında “negatif/olumsuz” cevabı verilirken, mevcut şartlarda çiftçiliğin karlılık durumu için de yine yüzde 100 oranında “negatif/olumsuz” cevabı verildi.

Agrievolution'ın, dünya çapında gerçekleştirdiği “Tarım Makinaları Endüstrisi İş Barometresi Sonuçları” sektörün bugünü ve geleceği açısından çok önemli ipuçları veriyor.

Biz de Türkiye açısından öne çıkan anket sonuçlarını sizlerle paylaşmak istedik.

Umarız tarım adına çok geç olmadan sektörün tüm paydaşlarının beklediği yapısal reform adımları atılır.

Özellikle finansman tarafındaki sorunlar sektörün tamamı üzerinde ciddi bir baskı yaratıyor.

Mevcut şartlarda, stratejik önemdeki tarımın geleceği çok da sağlıklı şekilde sürdürülebilir ve rekabetçi görünmüyor.

İrfan Donat

Bloomberg HT Tarım Editörü

idonat@bloomberght.com