ABD'den bakış
Fed cilginligi ile baslayip, Apple-iphone5 cilginligi ile devam edip tekrar haftanin son gununu Fed'in yarattigi belirsizlikle bitirdigimiz bu haftanin en onemli gundem konusu Fed tutanaklari, ve Bernanke'nin ardinda yaptigi basin toplantisinda zikrettikleriydi.
Kisacasi Bernanke, piyasalari test edip, teorisinin tutmayacagini gorunce, geri adim atti, tahvil alim programini yavaslatma fikrini erteledigini acikladi. Michael McKee, Tom Keene gibi Bloomberg ABD televizyonunun Fed'I, Amerikan ekonomisini yakindan takip eden muhabirlerin bu yondeki tahminleri %5-10 arasinda degisirken, Carsamba gecesi Bernanke konusmaya baslamadan once TSI ile 22:00de canli yayinda roportaja aldigim Bloomberg bankacilik uzmani Yalman Onaran ise "dememis miydim, amaclari piyasalari yoklayip, konut sektoru, ve ekonomi buna dayaniyor mu, onu gormekti."seklinde yorum yapti.
Tum bu saskinlik, bahar sarhoslugu gecince Cuma gunu birden bire piyasalarin sert sekilde dustugunu , haftalik getirilerini birden geri vermek istercesine geri donus yaptigini gorduk. Sebep, peki Bernanke simdi azaltmazsa ne zaman azalticak sorularina, yakin bir tarih spekulasyonlarinin sagolsun hic durmadan yorum veren Fed uyeleri ile de alakasi var. Mesela, FOMC tutanaklarinda da tek oyla "tapering" yani tahvil alimi azaltma yanlisi oldugunu gosteren Kansas City Fed Baskani Esther George'un "piyasalar hazir. Merkez Bankasi eger sozunu tutupda tapering'e gitmezse Wall Street'de kredibilitesi azalir,' dedi.
Buna karsilik St. Louis Fed Baskani James Bullard ise "Kararimiz Fed'in kredibilitesini artirdi.' Yonunde zit yorumlarda bulundu. Bullard'in dedigine gore, Fed , hicbir zaman verdigi sozden donmemis. Ekonomik veri odakli bir politika gudecegiz dememis miydik. Ekonomik veriler bizi de size de tatmin etmezken , tapering yapamazdik mesajlarini verdi. Peki tapering ne zaman olur sorusuna ise kucuk bir tapering Ekim'de olabilir dedi. Ayni zamanda her Fed toplantisindan sonar da basin toplantisi olmali, cunku basin toplantisi Bernanke'ye piyasalarla duzenli bir sekilde iletisimde olmasi acisindan bir firsat.
Ekim toplatisi icin hicbir basin toplantisi planlanmis degil, ama bu degisebilirmis.Ekim demisken de Amerikalilarin cok merakli olduklari iki kelimeyi birlestirip yeni kelime uretme oyununa "Octaper" (October + Tapering; yani Ekim'de tahvil alim programinin yavaslatilmasi da dahil edilmis oldu.
Tabi piyasalar da boylece Pazartesi basladiklari yere geri donmus oldular. Yani belirsizlige geri donduk..Beklemedeyiz yine.
Beklemeleri yasarken de unlu yatirimci ve milyarder Warren Buffet, Fed'in basinda kalmasi gerekenlerin icinde en guclu ismin yine Bernanke oldugunu soyledi. Bernanke, 5 yil once, finansal panik yasanirken ,mukemmel is cikardi, kendisini dunyada satmazdim Obama'nin yerinde olsaydim dedi. Ama yorgun, ve artik yaptigi isten bikmis , akademiye geri donecegi gunleri heyecanla geri sayan Bernanke buna ne der? Janet Yellen hala en guclu aday olarak dururken, Main Street , yani Washington bir sekilde buna yanasmiyor. Bu sabah ABD saati ile 09:30da canli yayinda, Jefferies sirketinin basekonomisti Prof. Dr. Ward McCarthy ile yaptigim roportaj sirasinda kendisi de Yellen'in iyi, istikrar getirecek bir isim oldugunu soylemesinin yaninda, buyuk ihtimalle Bernanke 2014un ilk birkac ayinda da Fed'in basinda durur, belki 2014un ilk yarisini bile ona gecirtebilirler demesi ilgincti. Dr. McCarthy, eski Fed uyelerinden, ve bana soyledigine gore, onun "tapering" tahmini Kasim ortalari, Aralik basi gibiymis. Tabi hersey ekonomik verilere bagli, ama orada da onumuzdeki senenin ilk ceyreginde elle tutulur gozle gorulur bir iyilesme olmasi bekleniyor.
Apple iphone cilginligi demistim. O cilginlik bir pazarlama taktigingen baska bir sey degil. Sabah 05:00lerden itibaren sokaklarda kuyrukta bekleyen binlerce kisi, iphone5c, ve iphone5S I ellerine alinca hayalkirikligi yasayacaklar mi? Bu hafta, hisse %6 yukarida, ama hala gecen haftanin baslarindan %5 asagida.Talebe karsilik verememesi de ayri bir problem, veya pazarlama taktigi. En cok talebin iphone5S altin renkli urununde..Magazalar acilir acilmaz, ilk biten urunun Ekim'e kadar hazir olmayacagi duyurulmus. Apple satista cikmazlar yasarken, Blackberry de Cuma aksami , kapanistan yarim saat once 12,700 kisilik personelinden 4,500'ini isten cikaracagini duyurdu. Gittikce piyasa degeri azalan, $995 milyon operasyon zarari aciklayan Blackberry'nin de basi farkli ama uzun vadede benzer acidan dertte.
Yazinin basinda soyledigim Fed'e, Fed cilginligina geri donersek, "Octaper'in" sadece ekonomi degil, Kongreye de bagimli oldugunu soylemem lazim. Bugunden sonra bir sonraki Fed kararinin aciklanacagi 30 Ekim arasina kadar bu lafi benden cok duyacaksiniz. Yani Bullard'in dedigi gibi Octaper sadece ekonomik veriye bagimli degil.
Fed, eyaletler borc yuku ile ugrasir, borc sorunu yasarken, ve de federal hukumet iflas tehditi altindayken,nasil Octaper'e gider ki? Birakin Octaper'I eger bu sorun Kasim ortalarina kadar cozulmezse, dunyada "Octaper", Novtaper, Dectaper, veya 2014 taperingine bile yanasmazlar..
