Temmuz ayında yıllık enflasyon yüzde 18,95 oldu.
Böylelikle 2003 yılında kaydedilen yüzde 23,59'luk enflasyonun ardından en yüksek Temmuz enflasyonu gerçekleşti.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre Temmuz'da tüketici fiyat endeksi bir önceki aya göre ise yüzde 1,80 artış gösterdi.
Temmuz'da yıllık çekirdek enflasyon yüzde 17,22 oldu.
Üretici fiyatlarındaki yukarı yönlü ivme de etkisini korudu. Verilere göre üretici fiyat endeksi Temmuz'da bir önceki aya göre yüzde 2,46 arttı. Yıllık bazda bakıldığında ise üretici enflasyonunun yüzde 44,92 olduğu izlendi.
ÜFE-TÜFE makası rekor tazeledi
Bu verilerin ardından Temmuz ayında üretici fiyat endeksindeki yıllık artışla tüketici fiyat endeksi arasındaki yıllık artış arasındaki makas da yaklaşık 26 puanla rekor tazeledi.
Aylık en yüksek artış konut grubunda
2021 yılı Temmuz ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 5,07 ile konut, yüzde 2,77 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve yüzde 2,72 ile lokanta ve oteller oldu.
Ana harcama grupları itibarıyla 2021 yılı Temmuz ayında en az artış gösteren diğer ana gruplar yüzde 0,02 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 0,12 ile haberleşme, yüzde 0,13 ile çeşitli mal ve hizmetler ve yüzde 0,41 ile sağlık oldu.
Aylık düşüş gösteren ana gruplar yüzde 2,13 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 0,06 ile ev eşyası oldu.
Yıllık en yüksek artış gıdada
Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 24,92 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 24,62 ile ulaştırma ve yüzde 22,70 ile ev eşyası oldu.
Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 4,41 ile haberleşme, yüzde 8,54 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 10,61 ile eğitim oldu.
Yıllık en düşük artış yüzde 1,80 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 4,41 ile haberleşme, yüzde 8,54 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 10,61 ile eğitim oldu.
En çok yurtiçi turların fiyatı arttı
Enflasyon sepetinde yer alan maddelere bakıldığında bir önceki aya göre en yüksek artış yüzde 29,42 ile yurtiçi turlarda kaydedildi.
Yurtiçi turları yüzde 19,63 ile salatalık, yüzde 18,33 ile kuru soğan takip etti.
Enflasyon faize dayandı, reel faiz sıfıra yaklaştı
Tüketici enflasyonu temmuz ayında beklentilerin üzerinde yüzde 18,95 seviyesinde açıklanırken, reel faiz de sıfıra yaklaştı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, geçen haftaki Enflasyon Raporu sunumunda politika faizinin, enflasyon oranının üzerinde belirlenmeye devam edeceğini yinelemişti. Aradaki fark bu veri ile belirgin şekilde azaldı ve Türkiye’nin gerçekleşen enflasyona göre reel faizi yüzde 1,47’den yüzde 0,05’e geriledi.
Ekonomistler gıda grubunun katkısına dikkat çekti
Enflasyon verilerini değerlendiren ekonomistler yıllık enflasyona 6 puan katkı yapan gıda grubuna dikkat çekti. Ekonomist Haluk Bürümcekçi Temmuz enflasyonuyla ilgili şu yorumları yaptı: Geçen yıl Temmuz ayında yüzde 0,58 artış olurken, 2003 yılı bazlı endeksin Temmuz ayları tarihsel ortalaması ise yüzde 0,26 artışla bu yıl için baz etkisinin lehte olduğuna işaret ediyordu.
Enflasyonun geçen yıla göre yükselmiş olmasında, gıda ve gıda dışı gruplardan konut ve lokanta-otellerde görülen fiyat artışları etkili oldu. Gıda grubunda yüzde 2,77 artış ile geçen yıl gözlenen %1,28 fiyat düşüşünün tersi yönde bir gerçekleşme izlendi.
Alt gruplardan, konut ve lokanta-oteller gruplarında değişimler geçen yılın üzerinde olurken, giyim fiyatlarının mevsimsel eğiliminden sınırlı gerilemesi de etkili oldu. Kura hassas gruplarda ise görünüm karışıktı; mobilya ve araç satın alımı gibi gruplar geçen yılın altında, ev aletleri
ve görsel-işitsel sistemler ise yukarısında gerçekleşti.
“Enflasyon Merkez Bankası'ndan ilave sıkılaşma getirebilir”
Bloomberg HT’ye konuk olan Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, Temmuz ayı enflasyon oranı hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Erkan, politika faiziyle neredeyse eşleşmiş bir enflasyon oranının söz konusu olduğuna dikkat çekerek, enflasyonda mevcut dönemde görülebilecek dalgalanmaların beklentilerden daha yüksek oranda gerçekleşebileceğini belirtti.
Enflasyonun, politika faiz oranının üzerine çıkma riskini artırdığını söyleyen Erkan, Merkez Bankası’nın ilave sıkılaşma getirebileceğinin altını çizdi. Tüketici maliyetlerinin enflasyon oranı üzerindeki etkisine değinen Erkan sözlerine şöyle devam etti:
“Elektrik ve doğalgaz fiyatlarındaki artışın, Temmuz ayına özel dönemsel bir etkisiden daha çok birçok mal grubunda girdi olarak genel bir yayılım etkisi olacak. Bunun en önemli etkisi üretici maliyetleri tarafında. Orada ise makas son derece açık bir şekilde olmaya devam ediyor.”
Piyasanın beklentisi yüzde 18,7 seviyesindeydi
Bloomberg HT anketine katılan ekonomistlerin beklentisi yıllık yüzde 18,7 olurken aylık yüzde 1,6 olarak kaydedilmişti.
Ankete katılan 21 kurumdan en düşük beklentiyi paylaşan kurum Temmuz'da aylık enflasyonun yüzde 1,1 olmasını beklerken yıllık enflasyonun yüzde 18,1 olarak gerçekleşmesini bekliyordu. En yüksek beklentiyi paylaşan kurum ise enflasyonun Temmuz'da aylık yüzde 2 olarak gerçekleşmesini beklerken yıllık yüzde 19,2 olmasını öngörmüştü.
Öncü göstergelerde artış kaydedilmişti
Enflasyon verileri için öncü göstergelerden biri olarak İstanbul Ticaret Odası (İTO) verilerine göre İstanbul'da perakende fiyatlardaki yıllık enflasyon Temmuz'da yüzde 17'nin üzerine çıkmıştı.
İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) 1995 bazlı verilerine göre, Temmuz 2021 itibarıyla İstanbul'da perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme indeksi aylık yüzde 1,52 artış kaydetti. Bu dönemde toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise yüzde 3,12 yükseldi.
Söz konusu verilere yıllık bazda bakıldığında ise artış oranı perakende fiyatlarda yüzde 17,38, toptan fiyatlarda yüzde 27,63 düzeyinde gerçekleşti.
Kavcıoğlu: Şirketler fiyatlarına yüzde 30 zam yaptı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 3. Enflasyon Raporu'nda 2021 yıl sonu için yüzde 12,2 olan enflasyon tahminini yüzde 14,1 olarak yukarı yönlü güncellemişti. 2022 yıl sonu için yüzde 7,5 olan enflasyon tahmini yüzde 7,8 olarak revize eden TCMB, 2023 enflasyon tahminini ise yüzde 5 olarak korumuştu.
TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, bilgilendirme toplantısında yaptığı konuşmada, emtia fiyatları, kur ve artan talebin enflasyonu yukarı yönlü etkilediğini ifade etti. Kavcıoğlu, politika duruşunun enflasyon üzerinde belirlenmeye devam edeceğini söyledi. Kavcıoğlu şirketlerin fiyatlarına yüzde 30 seviyesinde artış yaptığını da belirtmişti.
Kavcıoğlu, enflasyonla mücadelenin toplumsal mutabakatla yapılması gerektiğini söylediği konuşmasında, “Enflasyon davranışları bozuldu, TCMB yalnız kaldı, eşgüdüm gerekli. Enflasyonla mücadeleyi vatandaştan, firmalara odalardan kurumlara herkesin içselleştirmesi gerek.” dedi.