AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Brüksel'de düzenlediği basın toplantısında, Avrupa'nın net sıfır emisyon alanındaki sanayisinin rekabet gücünü artırmak ve iklim dostu dönüşümü desteklemek için hazırladıkları Avrupa Yeşil Mutabakat Sanayi Planı'nı tanıttı.

Planın, AB kamu destek kurallarının gevşetilmesi, mevcut AB fonlarının yeniden yönlendirilmesi, yeşil projelere onayların hızlandırılması, çalışanların becerilerinin bu alanlara yönlendirilmesi ve kritik ham maddelerde arz güvenliğini sağlamak amacıyla yeni ticaret anlaşmaları yapılmasını içerdiği anlatan von der Leyen, ner sıfır ekonominin nerede yer alacağının çok önemli olduğunu ve net sıfır sanayinin önemli bir parçası olmak istediklerini belirtti.

Rusya'ya fosil yakıtlardaki bağımlılığı azaltmak ve yenilenebilir yatırımları artırmak üzere geçen yılın mayıs ayında " RepowerEU" planı hazırladıklarını anımsatan von der Leyen, 2022'de Avrupa'da yenilenebilir enerji kurulumunu iki kat artırdıklarını ve ilk defa yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektriğin doğal gazı geride bıraktığını vurguladı.

Von der Leyen, ABD, Çin, Japonya, Hindistan, İngiltere ve Kanada gibi büyük ekonomilerin net sıfır sanayi yatırımlarını hızlandırdıklarını anımsatarak, AB'nin net sıfır sanayide hem küresel hem de kendi içerisinde eşit şartlar altında rekabet edebilmesi gerektiğini söyledi.

Sanayi planlarının dört ana unsuru olduğuna işaret eden von der Leyen, bunların net sıfır sanayiye yönelik elverişli düzenleyici ortam kurulması, ulusal ve AB finansmanı sağlanması, yeşil dönüşüme uygun becerilerin geliştirilmesi ve ticaret anlaşmaları olduğunu ifade etti.

Net sıfır sanayi yasası hazırlanıyor

Von der Leyen, "Net sıfır sanayimizin büyümesi için doğru çerçeveye ihtiyaç duyduğunu biliyoruz. Bu nedenle net sıfır sanayi yasası teklif edeceğiz." dedi.

Yasanın net sıfıra geçişe yönelik anahtar teknolojilere odaklanacağını belirten von der Leyen, yatırımların izin süreçlerinin hızlandırılacağını ve bürokrasinin azaltılacağını vurgularken bu yatırımlar için yeterli miktarda ham madde tedarikinin önemine işaret etti ve kritik ham madde yasası teklif edeceklerini hatırlattı.

Elektrik piyasası tasarımı değişecek

"Elektrik sanayimizin rekabet edebilmesi için ihtiyaç duyduğu diğer temel unsur. Bu nedenle elektrik piyasası tasarımı teklifimizi mart ayında açıklayacağız." diyen von der Leyen, amaçlarının elektrik kullanıcılarının yenilenebilir enerji kaynaklarının düşük maliyetlerinden faydalanabilmesi olduğunu anlattı.

Von der Leyen, planın ikinci unsurunun finansman olduğuna işaret ederek, kamu desteklerinin stratejik sektörlerde yatırımı teşvik eden önemli bir araç olduğuna dikkati çekti.

Kamu destek kurallarını uyarlayacaklarını anlatan von der Leyen, "Net sıfır sanayi gereksinimlerine daha fazla uyum sağlayacağız." yorumunu yaptı.

Von der Leyen, kamu desteklemelerinde AB iç pazarının parçalara ayrılmasına izin vermemeleri gerektiğini belirterek, AB düzeyinde finansman sağlanmasının önemine işaret etti.

Finansmana acilen ihtiyaç duyulduğunu vurgulayan von der Leyen, "Diğer finansman araçlarına köprü olacak bir çözüme ihtiyacımız var. Şu anda elimizdeki finansmanla çalışmamız ve temiz teknoloji sanayisine odaklanmamız gerekiyor." değerlendirmesinde bulundu.

Von der Leyen, bu aşamada "RepowerEU" ve inovasyon gibi çeşitli AB fonlarının imkanlarından faydalanmak istediklerini belirtti.

AB'yi enerjide bağımsız hale getirmek üzere kurulan "RepowerEU" fonundaki kaynakların kullanılmadığını hatırlatan von der Leyen, "Bu nedenle, RepowerEU'nun yaklaşık 250 milyar euroluk ek finansmanını net sıfır sektörlerimize yeniden yönlendirme imkanımız var." dedi. Von der Leyen, bu kaynağa ilave 100 milyar euroluk uyum fonu da bulunduğunu belirterek, üye ülkelerin bu kaynakları net sıfır sanayiye vergi indirimleri ve teşviklerde kullanabileceklerini vurguladı.

Yeni bir "Huzur fonu" kurularak kilit teknolojilere ortak Avrupa finansmanı sağlanması fikrinin de bulunduğunu anımsatan von der Leyen, bunun karar alınmadan önce üye ülkelerle görüşülmesi gereken bir konu olduğunu ifade etti.

Enflasyonu düşürme yasası

ABD'de enflasyonun düşürülmesine yönelik kapsamlı sağlık, iklim ve vergi düzenlemeleri ile çeşitli yatırımların desteklenmesini içeren yasa, Avrupa'da tartışma konusu. Yasa, ABD'de stratejik ve temiz enerji sektörlerine yaklaşık 400 milyar dolarlık yatırım planı içeriyor.

Vergi indirimleriyle elektrikli otomobil satın almayı teşvik etmeyi de öngören yasa kapsamında, Kuzey Amerika'da üretilen bataryaların kullanıldığı ve bu bölgedeki madenlerden çıkan mineralleri içeren elektrikli araçlara 7 bin 500 dolara kadar vergi indirimi verilmesi gibi düzenlemeler yer alıyor.

AB, vergi indirimlerini ABD'de üretilen içeriğe bağlı hale getiren yeni düzenlemenin Avrupa'daki otomobil şirketlerini ve batarya ile yenilenebilir enerji ekipmanları dahil yeşil ekonomi alanındaki üreticileri dezavantajlı hale getireceğinden endişe duyuyor.

Kanada ve Meksika, ABD'deki yasa kapsamından muaf. AB de ABD'den bu yasa kapsamında kendi şirketlerine muafiyet talep ediyor. Bu konuda AB ve ABD tarafı görüşmeleri sürdürüyor.

Bazı AB ülkeleri birliğin ortak biçimde borçlanarak yeni bir fon kurmasını ve bununla ülkelerin temiz sanayilerinin desteklemesini istiyor.

Ancak aralarında Almanya'nın da yer aldığı 10 ülke, AB'nin mevcut fonlarının yeşil sanayi alanına aktarılması ve yeni bir fonlanma mekanizması kurulmaması gerektiğini düşünüyor.

AB üyesi 27 ülkenin lideri 9-10 Şubat'ta Brüksel'de bu konunun da ele alınacağı bir zirve düzenleyecek.