2023 yılında uygulanacak net asgari ücret yüzde 54,7 artışla 8 bin 506,8 TL oldu. Açıklamayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaptı. Erdoğan, gerekmesi halinde 2023'te de ara bir düzenleme yapılabileceğini ifade etti. Masada işçi kesimi yer almadı. Daha önce Türk-İş resmi tekliflerinin 9 bin TL olduğunu açıklamış, bu rakamın altında bir ücret belirlenirse masada olmayacaklarını söylemişti.
01
2023 yılı için uygulanacak net asgari ücret yüzde 54,7 artışla brüt 10 bin 8 TL, net ise 8 bin 506,8 TL oldu.
Yeni rakamın işverene aylık maliyeti 11 bin 759 lira 40 kuruş oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2023 yılında uygulanacak asgari ücreti açıklamak için basın mensuplarının karşısına geçti. Erdoğan'ın yanında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ve TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol yer aldı. İşçi kesimini temsil eden Türk-İş'in ise masada yer almaması dikkat çekti.
Erdoğan açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
"Yapılan bir dizi toplantı sonucunda çalışan ve işveren tarafları maalesef ortak bir noktada anlaşamamışlardır. Taraflar arasında makul bir noktada uzlaşma sağlanması için samimi bir gayret sarf ettik. Aramızda çalışan kesiminin de olmasını isterdim. Beklenmedik bir tablo ile karşılaşırsak bu yıl olduğu gibi ara bir düzenleme yapmaktan kaçınmayız. Net asgari ücret yüzde 54 artışla 8 bin 500 TL oldu. Bu açıklanan rakam maliyetleri itibariyle nihai bir rakam değil. Daha önce dediğim gibi bizim sırtımızda bir küfe var."
Bu yıl süreç yüksek enflasyon ve artan yaşam maliyetleri dolayısıyla kamuoyunun gündeminde önceki senelere göre daha fazla öne çıktı.
Asgari ücretin kamuoyunda daha fazla gündeme gelmesinin temel nedenlerinden biri de asgari ücretlilerin çalışanlar arasındaki payının yüksek olması oldu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve DİSK-AR verilerine göre Türkiye'de asgari ücret civarında çalışanların oranı yüzde 50 seviyesinde oldu.
Asgari ücret sürecinin başlarında işçi kesimini temsil eden Türk-İş cephesinden gelen kırmızı çizginin 7 bin 785 TL olduğu açıklaması tartışmalara yol açarken, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun üçüncü toplantısının ardından Türk-İş Başkanı Ergün Atalay'ın resmi tekliflerinin 9 bin TL olduğunu söylemesi de sürecin önemli gelişmelerinden biri oldu.
2023 yılına ilişkin asgari ücret maratonunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın TBMM kulisinde gazetecilere yaptığı sürecin işveren kesimiyle görüşülüp tamamlanacağına ilişkin açıklamalar da öne çıktı.
02
“Asgari ücret işçilerin beklentisini karşılamadı”
TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, Komisyonda işçi kesimini temsil eden üyelerle birlikte yapılan toplantıdan sonra aşağıdaki gibi konuştu:
"Asgari Ücret Tespit Komisyonu 2023 yılında uygulanacak asgari ücreti oy çokluğuyla, işveren ve hükümet temsilcileri tarafından belirlenmiştir. Komisyonda görev yapan işçi kesimi karar toplantısına katılmamıştır.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda işçi kesimi adına görev yapan Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) temsilcileri, bugünkü mevcut sosyal ve ekonomik şartlarda,2023 yılı için belirlenen asgari ücretin, çalışanların aileleriyle birlikte geçim şartlarını karşılamadığı görüşündedir. Kamuoyunun beklentisi de giderilmemiştir. Asgari ücretin yürürlükte kalacağı dönem boyunca meydana gelecek fiyat artışlarının gerisinde kalması söz konusudur. Ücretli çalışanların satın alma gücü bu nedenle azalmaktadır. Çalışanların satın alma gücünü koruyacak tedbirler uygulanmalıdır.
Asgari ücret çalışmalarında işçi kesimi öncelikle“çalışanların kendileri ve aileleri için insana yakışır bir gelir” elde etmeleri için çaba göstermiştir. Ancak bu talebimiz dikkate alınmamıştır. Yaklaşımımız işveren ve hükümet temsilcileri tarafından dikkate alınmış olsaydı, işçi kesiminin de onayıyla asgari ücretin oybirliğiyle tespit edilmesi ihtimali ortaya çıkabilirdi.
Asgari ücreti belirleme çalışmaları sadece ücretli kesimi değil toplumun tümünü yakından ve doğrudan ilgilendirmektedir. Kamuoyunun beklentisi maalesef karşılanmamıştır. Özelikle sendikasız işçilerin önemli bir bölümünün temel meselesi olan asgari ücretin işçi kesiminin savunduğu ilkeler çerçevesinde karara bağlanması, ülkemiz çalışma hayatı açısından önemli bir açılım sağlayacaktı.
Anayasada asgari ücretin tespitinde “çalışanların geçim şartları” göz önünde bulundurulması hükmü yer almaktadır. Ancak TÜİK bu konuda bir çalışma yapmaktan kaçınmıştır.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda görev yapan işçi temsilcileri, bu görüş ve düşüncelerle çalışmalara katkı yapmış ve asgari ücretin bu çerçevede belirlenmesi için çaba göstermiştir. Ancak, bilimsel, objektif yöntemler ve güvenilir verilerle tespit edilen taban ücret olması gereken asgari ücret -bir kez daha- pazarlık konusu edilmiş ve karar oy çokluğuyla, işveren ve hükümet temsilcileri tarafından belirlenmiştir. İşçi kesimi alınan karara katılmamıştır.”
03
Açlık sınırının 713 TL üzerinde
Rakam Türk-İş'in araştırma sonuçları dikkate alındığında açlık sınırının 713 TL üzerinde, yoksulluk sınırının ise 16 bin 864 TL altında kaldı.
04
Dolar cinsinden 395 dolar oldu
Açıklanan net asgari ücret rakamı Orta Vadeli Program'da yer alan dolar kuru tahmini dikkate alındığında 395 dolara karşılık geldi.
05
Erdoğan, Bilgin ile bir araya geldi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çarşamba akşamı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ile asgari ücret konusundaki gelinen son gelişmeleri ele aldı.
06
Erdoğan, 9 bin TL'lik teklife kapıyı kapattı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Çarşamba günü grup toplantısında ve toplantı sonrasında TBMM kulisinde asgari ücrete ilişkin kritik açıklamalar yaptı.
Grup toplantısında Erdoğan, "Asgari ücretten emeklilik düzenlemesine kadar gündemimizdeki diğer başlıkları da kısa sürede yoluna koyacağız" ifadelerini kullandı.
Asıl kritik açıklamalar ise TBMM kulisinde geldi. Erdoğan, "İşçi tarafının asgari ücretin 9 bin lira olması talebini nasıl değerlendiriyorsunuz?" sorusuna karşılık şunları söyledi:
Bakanımla, İşveren Sendikası Başkanıyla otururuz, konuşuruz, değerlendirmemizi yaparız. İnşallah hayırlı bir adım atarız, neticeye varırız. Herkesin her söylediğiyle adım atacak halimiz yok. Çünkü bizim sırtımızda küfe var. Sırtında küfe olmayanlar rahat konuşuyor ama bizim sırtımızdaki küfe 85 milyonun taşındığı bir küfe. Bunların hepsini düşüneceğiz; eğitimden sağlığa, adaletten emniyete, ulaşımdan bütün altyapı üstyapı sorunlarına kadar bunlar bir şeyle yapılacak değil mi? Tabii sırtında küfe olmayanlar bol bol atıp tutuyor.
07
Türk-İş'in resmi teklifi 9 bin TL olmuştu
İşçi, işveren ve hükümet tarafından ortak karar ile 2023 yılı asgari ücretinin belirlenmesi hedeflenen Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun üçüncü toplantısı 20 Aralık'ta yapılmıştı.
Toplantının ardından Türk-İş Başkanı Ergün Atalay basın mensuplarına açıklamalarda bulundu. Ergün Atalay resmi tekliflerinin 9 bin lira olduğunu belirtti. Ergün Atalay bu rakamın kabul edilmesi durumunda imzayı atacaklarını, aksi halde masaya oturmayacaklarını söyledi.
Atalay şunları söyledi: 20 gündür süren bir süreç, arkadaşlar üçüncü toplantıyı yaptılar. Beni de buraya çağırdılar. Türk-İş 40 senedir bir araştırma yapıyor. Ayın birinde Türk-İş'in açlık sınırı 7 bin 785 TL, yoksulluk sınırı 10 bin TL. Böyle bir ifade kullanmıştık, bu ifade üzerinden 20 gündür Türk-İş'in teklifi 7 bin 785 TL dendi. Bizim bu zamana kadar hiçbir teklifimiz olmadı. Şimdi teklifi yukarıda Bakan Bey'e, Komisyon'a söyledim. Türk-İş'in resmi teklifi 9 bin TL'dir. Verirlerse masaya oturur, görüşür imzalarız, vermezlerse bu meselenin içinde olmayız.
08
İkinci toplantıda rakam konuşulmadı
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun yeni yılda geçerli olacak asgari ücret rakamını belirleme çalışmaları kapsamında ikinci toplantısı 14 Aralık'ta yapıldı.
Toplantıda Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıkları ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) temsilcileri ekonomik verilere dair sunum yaptı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ev sahipliğinde, Çalışma Genel Müdürü Sadettin Akyıl başkanlığında toplanan komisyonda, işveren heyetine TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, işçi heyetine TÜRK-İŞ Genel Sekreteri Pevrul Kavlak başkanlık yaptı.
Basına kapalı yapılan toplantı yaklaşık 2,5 saat sürdü.
Toplantı sonrası açıklama yapan Pevrul Kavlak toplantıda rakam konuşulmadığını söyledi. TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç da toplantıda işveren desteği için taleplerini bir kez daha yinelediklerini ifade etti.
09
Bakanlığın anketinde beklentinin 7 bin 845 TL olduğu açıklandı
Komisyonun ilk toplantısında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yaptırdığı asgari ücret anketini taraflarla paylaştı, ankette işçi ya da işveren olmayan çeşitli mesleklerdekilerin 2023 yılı asgari ücreti için ortak beklentisinin net 7 bin 845 lira olduğuna yer verildi.
İşçi, işveren ve farklı mesleklerden oluşan vatandaşların oluşturduğu kamuoyuna 2023 yılı asgari ücret beklentisinin sorulması üzerine, işçilerin asgari ücret beklentisi 7 bin 500 TL’nin üzerindeyken, işverenlerin asgari ücret beklentisi 7 bin TL oldu. İşçi ya da işveren olmayan çeşitli mesleklerden oluşan vatandaşların oluşturduğu kamuoyunun ortak beklentisi ise 7 bin 845 TL oldu. Asgari ücretle çalıştığını belirten işçilerin asgari ücretten beklentisi de ortalama 7 bin 630 TL olarak hesaplandı.
10
'Kırmızı çizgi' açıklaması tartışma yaratmıştı
Komisyonda işçileri temsil eden Türk-İş'in Başkanı Ergün Atalay, görüşmeler başlamadan önce kırmızı çizgilerinin 7 bin 785 TL olduğunu söyledi. Bunun üzerine pazarlık gücünü düşürdüğü eleştirisiyle kamuoyu Atalay'ın sözlerine sert tepki verdi. Atalay sözlerinin kamuoyunda tepki çekmesi sonrasında yaptığı yeni açıklamada bu seviyenin pazarlığa başlama seviyesi olacağını belirtti.
11
Diğer sendikaların talebi ne olmuştu?
DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, tartışmalı ve eksik hesaplanan TÜİK verilerinde dahi enflasyonun yüksek 85,5 olduğunu, emekçilerin enflasyonun yüzde 125 ile yüzde 140 arasında gerçekleştiğini aktararak, “İnsanca bir asgari ücretin net 13 bin 200 lira olması gerekir“ dedi.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda yer almayan iki işçi konfederasyonundan Hak-İş dört kişilik bir ailenin insanca yaşayacağı ücretin belirlenmesi gerektiğine dikkat çekti.
12
İş dünyası enflasyon kadar artışı uygun görüyordu
İşveren tarafına bakıldığında ise kamuoyuna yansıyan görüşler enflasyon oranında bir artış beklendiğini ortaya koymuştu.
Bloomberg HT'ye konuşan TÜSİAD Başkanı Orhan Turan asgari ücretin enflasyon üzerine refah payı koyularak bir artış yapılması gerektiğine işaret etmişti. Benzer açıklamalar diğer iş örgütü temsilcilerinden de gelmişti.
Kasım ayı itibariyle 11 aylık enflasyonunun yüzde 62 seviyelerinde olduğu görülüyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) beklentisi de yıl sonunda enflasyonun yüzde 65,2 olması yönünde. Bu rakamlar dikkate alındığında iş dünyasının 2023'te uygulanacak asgari ücrete ilişkin genel beklentisinin 9 bin TL civarında olduğu görülmüştü.
13
Türk-İş ile TİM arasında 'köle' tartışması
Asgari ücretteki artışta maliyetlere dikkat çeken iş örgütü temsilcileri de oldu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe üretici ve ihracatçının rekabetçiliğini kaybetmemesi için asgari ücretin 500-600 dolar seviyelerini görmemesi gerektiğini ifade etti.
Komisyon toplantılarında işçileri temsil eden Türk-İş Genel Sekreteri Pevrul Kavlak ise Gültepe'nin sözlerine sert tepki göstererek "Kendilerine işçi değil, köle arıyorlar" ifadelerini kullandı.
14
Erdoğan: Herkes enflasyonda hesabını yüzde 20'lere göre yapsın
12 Aralık'taki Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısı'nın ardından halka sesleniş konuşması yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan "Yıllık enflasyonun birkaç ay içinde yüzde 40'lı rakamlara ineceği ortada iken hala etiketlerin başka hesaplarla belirlenmesi doğru değildir. Herkes hesabını 2023'te yüzde 20'ler seviyesine göre yapsın" dedi.
15
Asgari ücret belirleme süreci
Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten 5'er temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında 4 kez toplanıyor.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp, oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor. Görüşmeler aralık ayında başlıyor.
16
Brüt asgari ücretin ücretlere oranı artıyor
Asgari ücret tespit sürecinde gündeme gelen verilerden biri brüt asgari ücretin ortalama ücrete oranı oldu. 2012 yılında Türkiye'de asgari ücretin ortalama ücrete oranı yüzde 44 seviyesindeyken, 2020'de bu oran yüzde 73'lere yükseldi.
17
10 yılda euro bazında sadece Türkiye'de geriledi
Euro bazında karşılaştırmalar da sürecin en çok konuşulan verilerinden oldu. Son 10 yılda AB ülkeleri arasında brüt asgari ücrette yıllık ortalama değişimi negatif olan tek ülke Türkiye oldu. Fransa dünyadaki asgari ücret sıralamasında ilk 25 ülke arasında 6. sırada yer alıyor. Bu 10 yıllık dönemde brüt asgari ücrette yıllık ortalama değişim yüzde 1,4 oldu.
Arnavutluk dünyadaki asgari ücret sıralamasında ilk 25 ülke arasında son sırada yer alıyor. Arnavutluk’ta brüt asgari ücret Temmuz 2022 itibariyle 268 euro oldu.
Bu 10 yıllık dönemde brüt asgari ücrette yıllık ortalama değişim yüzde 5,8 oldu.
18
Gıda enflasyonu gündemi
Asgari ücretin belirlenmesi görüşmelerinde Türkiye'deki yüksek gıda enflasyonu da çok konuşuldu.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı son verilere göre Kasım ayı itibariyle gıda enflasyonu yüzde 102 ile üç haneli seviyelere ulaştı.
Türkiye'de gıda enflasyonu yüksek gelirken, dünyadaki gıda fiyatlarındaki yatay seyir ise dikkat çekti.
19
En çok konuşulan araştırma
Süreçte gündeme gelen, Ergün Atalay'ın açıklamalarıyla en çok konuşulan araştırma ise Türk-İş'in açlık ve yoksulluk sınırı araştırması oldu.
Araştırmanın son versiyonuna göre Ankara'da dört kişilik bir ailenin yapması gereken gıda harcaması Kasım'da bir önceki aya göre yüzde 4,87 arttı; açlık sınırı ise 7 bin 785 TL oldu.
Türk-İş verilerine göre dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı ise Kasım 2022'de 25 bin 365 TL'ye yükseldi.
Verilere göre gıda kalemindeki artış bir önceki aya göre yüzde 4,87, yılbaşına göre yüzde 90,02 ve son 12 ayda yüzde 137,38 oldu.
İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.
