Advertisement

BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA

Borsa İstanbul’da son dönemlerde TL ve dolar bazındaki endeksler arasında ciddi bir ayrışma görülüyor.

2021 yılına 1.495 puan seviyesinden başlayan endeks 26 Kasım kapanışı dikkate alındığında 1.776 puan ile yüzde 20,3 getiri sağladı.

Fakat endekse dolar bazında bakıldığında yıla 200 dolar civarında başlayan endeksin 26 Kasım kapanışında 143 dolarla yüzde 30 değer kaybettiği izlendi.

Mevcut tablo Borsa İstanbul tarihinde eşi görülmemiş bir TL-dolar bazlı ayrışmaya işaret ediyor.

Borsa İstanbul 2021 yılında yatırımcılarına oldukça zorlayıcı bir performans sunuyor. Yılı sonlandırmaya yaklaşırken; pandeminin seyri, TCMB başkan değişikliği, şirket kârlılıkları, halka arzlar, makroekonomik veriler, siyasi gelişmeler, yabancı yatırımcı ilgisi, sektör ayrışmaları ve küresel piyasalardaki gelişmeler fiyatlamalara etki yarattı.

Özellikle Eylül ayı sonunda bilanço dönemi ve faiz indirimleri ile başlayan Borsa İstanbul’daki TL bazlı ralliye karşın, dolar bazında tam tersi tablo gözlemlendi.

Endekste 6 Kasım tarihinde başlayan rallinin getiri boyutu yüzde 30’a ulaşırken, aynı dönemde dolar bazında yüzde 6 geri çekilme yaşandı. Son dönemde küresel tarafta dolar endeksinin güçlenmesi ve merkez bankasından gelen çekirdek enflasyon söylemi ve takip eden faiz indirimleri TL’nin zayıflamasına neden oldu.

Sadece 27 şirketin değeri 1 milyar dolar üzerinde

Bu gelişme ise TL bazında rekor kıran endekslerde dolar bazında ender ayrışmaya işaret etti. Son yükseliş ile birlikte BIST 100 endeksinin toplam piyasa değeri 1,43 trilyon TL’ye yükselirken, dolar bazında piyasa değeri 115,7 milyar dolara indi.

TL’deki değer kaybı ile birlikte endekste sadece 27 şirket 1 milyar dolar üzerinde piyasa değerine sahip iken, yılbaşında bu rakam 40 seviyesindeydi.

Emsal piyasalarla ayrışma sürüyor

Yıla küresel piyasalara paralel bir seyirle başlayan endekste, ilk çeyreğinin sonlarına doğru başlayan ayrışma hala sürüyor.

Öyle ki TCMB’de Mart ayındaki merkez bankası başkanı görev değişikliği en etkili gelişmeler arasında yer aldı. Görev değişikliği sonrasındaki ilk iki işlem gününde yaklaşık yüzde 20 değer kaybeden endeks ve benzer süre zarfında TL’deki değer kayıpları makasın açılmasına neden oldu. Mart ayında MSCI Gelişmekte olan Ülkeler endeksi yüzde 2,12 getiri elde ederken, MSCI Türkiye Endeksi yüzde 16,7 geriledi.

MSCI Türkiye endeksi Temmuz ve Ağustos aylarında kuvvetli gelen bilanço sezonunun da katkısıyla MSCI Gelişmekte olan Ülkeler endeksi ile arasındaki makasın bir kısmını kapatmıştı.

Fakat Eylül ayında merkez bankasından gelen güvercin tondaki mesajlar ve faiz indirimi beklentileri Eylül ve Kasım aylarında Türk borsalarını emsallerinden tekrar negatif ayrışmasına neden oldu. Benzer süre zarfı içerisinde gelişmekte olan ülke merkez bankalarının pandemi sonrası gevşek para politikalarından kademeli faiz artırımları ile uzaklaşıp olası ABD merkez bankası hamlesinden önce para birimlerini savunma altına almaları etkili oldu.

Bu dönemde Türk Lirası emsal para birimleri karşısında negatif reel faiz ile kısmı savunmasız kaldı. Son tarih itibarıyla MSCI Gelişmekte olan endeksi yılbaşından bu yana yüzde 5 götürü tarafında yer alırken, MSCI Türkiye endeksi yüzde 29 geriledi. Böylece 2013 yılında başlayan MSCI TR / MSCI EM oranı son geri çekilme ile birlikte tarihi dip seviyesini görüyor.

Dolar bazında en çok getiri sağlayan şirketler Yüzde
İskenderun Demir ve Çelik 22,63
AG Anadolu Grubu 12,51
Gübre Fabrikaları 12,28
Gözde Girişim 11,53
Enka 9,66
Tofaş 9,30

Dolar bazında öne çıkan hisseler

Özellikle 2021 yılı kasım ayı başında BIST 100 endeksindeki TL-Dolar bazlı ayrışmada hisse senetlerinde de etkileşimi yüksek oldu. Bazı sektörler bu dönemde TL’deki değer kaybından pozitif, bazı sektörler ise negatif etkilendi.

1 Ekim – 26 Kasım tarihleri arasında BIST 100 endeksi TL bazında yüzde 26 prim, dolar bazında ise yüzde 9 geri çekilme görüldü.

Bu dönemde özellikle Döviz yükümlülüğü yüksek olan enerji firmaları dolar bazında en fazla değer kaybeden hisseler olurken; ihracatı kuvvetli, kasasında net döviz bulunduran ve artan emtia fiyatlarından nemalanan sayılı şirket bu dönemde dolar bazında getiri sağladı.

Dolar bazında en çok değer kaybedenler Yüzde
Biotrend -50,85
Çan2 Termik -39,66
Yataş -35,87
Qua Granite -32,87
Esenboğa Elektrik -32,05
Aydem Yenilenebilir -31,52