Brezilya'nın "temel gelir" programı piyasaları rahatsız etti
Başkan Jair Bolsonaro'nun açıkladığı, ihtiyacı olanlara temel yaşam geliri dağıtılmasını öngören yeni sosyal yardım programının mali disiplin ile ilgili endişeleri artırmasıyla piyasalar düştü, kur değer kaybetti
Erol Oytun Ercan
Brezilya Başkanı Jair Bolsonaro, Pazartesi günü “Renda Cidada” isimli yeni “temel gelir” programını açıkladı ve program için gerekli paranın mahkeme kararıyla sınırlanacak ödemeler ve Fundeb eğitim fonundaki kaynakların yönlendirilmesiyle sağlanacağını söyledi.
Renda Cidada, Bolsonaro’nun bu ayın başlarında açıkladığı ve medya tepkilerinden sonra iptal ettiği, emekli aylıklarını ve engelli ödemelerini 2 yıllığına dondurmayı planlayan, Renda Brasil’in yeni bir versiyonu olarak düşünülebilir.
Renda Cidada’nın ihtiyacı olan kaynağın karşılanabilmesi için, gelecek borç ödemelerinde kullanılmak üzere tahsis edilmiş, bütçedeki 9.7 milyar dolara erişimin yolunu açacak mali manevraların da yapılması gerekiyor.
Bakanlar ve meclis üyeleriyle yaptığı bir toplantı sonrasında, “Mali disiplin ve harcama limitleri çerçevesinde kaynak arayışındayız” diyen Bolsonaro, “Topluma ve yatırımcılara Brezilya’nın dürüst ve güvenilir bir ülke olduğunu göstermek istiyoruz” diye ekledi.
Brezilya piyasaları habere negatif tepki verdi. Brezilya reali dolara karşı %1.79 değer kaybederek 5.66 dolar seviyesinde kapandı ve hisse piyasaları %2.41 düştü.
Bloomberg HT’ye Renda Cidada’ya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Monex Europe FX piyasaları analisti Olivia Alvarez Mendez, “Bu yardımlar pandeminin ekonomik ve sosyal etkilerini bir miktar yumuşatsa da piyasaları disiplinli bir mali duruş konusunda ikna etmesi çok zor” dedi ve Brezilya gibi yoksulluğun ve eşitsizliğin yapısal olarak yüksek olduğu bir ülkede mali teşviklerin etkilerinin sınırlı olacağının altını çizdi.
Piyasaların pakete tepkisi konusunda ise, “Piyasalar mali üst sınırın aşılıp aşılmadığı konusunda hükümeti çok yakından takip ediyor” diyen Mendez, mali teşviklerin yatırımcı güvenine dayandığını ve Brezilya’da şu anda yatırımcıların tolerans seviyelerinin sınırında olduğunu belirtti.
Mendez kur seviyesi konusunda ise, "Hükümetin bütçe açığını istikrarlı sınırlar dahilinde yöneteceğine güvenilmediğinin işaretleriyle Brezilya reali son dört ayın en düşük seviyesinde işlem görüyor" dedi ve endişe verici mali görünümün Brezilya'nın zayıf performans gösteren finansal piyasalarının ardındaki en büyük neden olduğunu belirtti.
Brezilya reali, sene başından bu yana %28.93 düşüşle en kötü performans gösteren gelişen ülke para birimi durumunda. Hükümet ayrıca 2020 yılındaki istisnai harcamaları kapsayan anayasal harcama limitlerini de kaldırdı.
Mendez’in paylaştığı bir değerlendirme notuna göre, ihtiyacı olan hanelere gelir yardımı, çalışma yardımı, vergi indirimleri ve bazı ilaçlar ve medikal malzemeler için ithalat sübvansiyonları da düşünüldüğünde orta vadede mali görünüm pek iyi bir tablo çizmiyor.
Eğer yatırımcıların korktuğu gibi sosyal refah programları zorlu pandemi koşullarının da ötesine uzanırsa, harcama üst sınırlarından 2021 yılı ve sonrasında da taviz verilebilir. Bu da yatırımcılar nezdinde mali disiplin ve bütçe yönetimi ile ilgili endişeleri artırıyor.