11 sektörden yalnız birinde ücret artışı enflasyonu aştı
Hızlı enflasyon artışı, çalışanlarda yılın ikinci yarısına ilişkin zam beklentilerini artırdı. SGK bildirimlerine göre üç yıllık baz alındığında en çok çalışanın yer aldığı 11 sektörden yalnız birinde çalışanların ücretleri enflasyonun üstünde kaldı.
TAHSİN AKÇA
Enflasyondaki hızlı artış, Ocak ayında asgari ücrete yapılan yüzde 50'lik zam ve özel sektörde şubat ayındaki ücret artışlarına karşın, yılın ikinci yarısı için yeni ücret artışı beklentilerini artırdı.
Nisan itibariyle yıllık tüketici enflasyonu yüzde 70'e ulaşırken özel sektörden, emeklilere ve memurlara kadar sabit gelirlerinin tamamında fiyat artışları karşısında gelir artışı talepleri peş peşe gelmeye başladı.
Peki Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilen prime esas kazanç tutarları (yaklaşık brüt ücret) sektörel olarak değerlendirildiğinde pandemi dönemini de kapsayan son 3 yılda enflasyon karşısında görünüm nasıl?
500 binin üzerinde çalışanı olan istihdam yoğun 10 sektörle, son yıllarda e-ticaret ve dijitalleşmenin etkisiyle istihdamda atağa geçen kurye ve posta sektörlerinde ücret artışlarının 3 yıllık karşılaştırması yapıldığında bu dönemin enflasyonunun üzerinde reel artış görünen tek sektörün sağlık sektörü olduğu görünüyor.
Doktor, hemşire, sağlık teknisyeni ve sağlık memurlarını kapsayan SGK'ya kayıtlı 851 bin çalışan, 2019'dan yıl başında alınan zammı da yansıtan Şubat 2022'ye kadar karşılaştırıldığında yaklaşık yüzde 130 zam almış. 2019'da sağlık sektörünün ortalama prime esas kazancı 3.942 TL iken Şubat 2022 itibariyle kazanç 9.102 TL'ye çıktı. Ancak aynı dönemde Merkez Bankası kayıtlarında tüketici enflasyonu yüzde 100,6 gerçekleşmiş. Yani reel artış yüzde 30 seviyesinde görünüyor.
Sağlık sektörü dışında 3 yılda yüzde 100,6'lık tüketici enflasyonunu geçebilek istihdam yoğun sektör ise SGK kayıtlarına göre görünmüyor. Örneğin aynı dönemde 1.4 milyon çalışanla en çok istihdamın gerçekleştiği perakende ticarette ortalama kazanç tutarı aynı dönemde 3.330 TL'den 6.228 TL'ye yükselmiş. Ancak yüzde 87'lik ücret artışı üç yıllık tüketici enflasyonunun yüzde 13 altında kaldı.
İstihdamı 500 binin üzerindeki sektörlerde 3 yılda en düşük artış ise 505 bin çalışanı bulunan gıda imalat sektöründe SGK'ya bildirilmiş. Bu sektörde 3.693 TL'den 6.552 TL'ye çıkan ortalama kazançlar yüzde 77'lik artışa karşılık geliyor. Yani 3 yıllık enflasyonun yüzde 23 gerisinde.
Diğer sektörlerde de 3 yıllık ücret artışları yüzde 79 ile 95 arasında değişiyor.
76 bin çalışanı bulunan posta ve kurye sektöründe çalışanların bildirilen ücretleri 3 yılda 4.024 TL'den 7.218 TL'ye yükselmiş. Bu da yüzde 79'luk artışla yine 3 yıllık enflasyon karşısında alım gücünü kaybettiği anlamına geliyor.
Bu tablo karşısında yılın ikinci yarısına ilişkin ücret zammı talebinin Haziran ayında yoğunlaşarak devam etmesi bekleniyor.