İRFAN DONAT

FAO Gıda Fiyat Endeksi, Mart ayında yüzde 2.1 artarak 118.5 seviyesine yükseldi. Yıllık bazda artış yüzde 24.6 olarak gerçekleşti. Mart 2020'de Endeks 91.0 seviyesindeydi.

Aralıksız 10 aydır yükselişini sürdüren Endeks, Haziran 2014'ten bu yana son 6.5 yılın en yüksek seviyesini korudu.

Endeks, son 10 ayda yüzde 30.2 yükseldi.

Şubat ayında 116.1 olan Endeksin Mart ayındaki yükselişini tetikleyen alt endeks grupları arasında bitkisel yağlar ile et ve süt ürünleri öne çıktı. Tahıl grubu ve şeker fiyatlarındaki gerileme, endeksin artış hızını kısmen frenledi.

TAHIL FİYATLARINDA 8 AYLIK YÜKSELİŞ EĞİLİMİ SONA ERDİ

FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Mart ayında ortalama 123,6 puanla Şubat ayına göre 2,2 puan (yüzde 1,7) düşüşle sekiz aylık yükseliş eğilimini sona erdirdi. Ancak yine de Mart 2020 seviyesinin 25,9 puan (yüzde 26,5) üzerinde seyretti.

Başlıca tahıllar arasında buğday ihracat fiyatları Mart ayında yüzde 2,4 düşüşle en çok gerileyen tarım emtiası oldu. Ancak geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19,5 daha yüksek kaldı. Buğday fiyatlarındaki aylık düşüş, çoğunlukla genel olarak tedarik zincirindeki olumlu gelişme ve 2021 mahsulleri için elverişli üretim beklentilerini yansıtıyor. Uluslararası mısır ve arpa fiyatları da Mart ayında geriledi ancak Çin'den gelen güçlü ithalat talebi, düşüşü frenledi. Sorgum fiyatları ise yükseldi. Üç aylık istikrarlı artışların ardından, yeni hasat edilen mahsullerin pazara ulaşmaya başlaması ve Japonya dışı pirince yönelik ihracat talebinin Hindistan hariç tüm ana menşelerde yavaş seyretmesi nedeniyle Mart ayında uluslararası pirinç fiyatları düştü.

BİTKİSEL YAĞ FİYATLARI 10 YILIN ZİRVESİNDE

FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, Mart ayında ortalama 159,2 puan ile Şubat ayına göre 11,8 puan (yüzde 8) arttı ve Haziran 2011'den bu yana son 10 yılın en yüksek seviyesini gördü. Endeksi yukarı çeken ana ürünler ise palm, soya, kolza ve ayçiçek yağı fiyatlarındaki artışlar oldu. Başlıca ihracatçı ülkelerdeki sıkı stok seviyelerine ilişkin endişelerin küresel ithalat talebindeki kademeli toparlanma ile aynı zamana denk gelmesi nedeniyle uluslararası palm yağı fiyatları art arda onuncu aylık artış kaydetti.

Öte yandan, soya yağı fiyatları, büyük ölçüde özellikle biyodizel sektöründen gelen güçlü talep beklentileriyle desteklenerek keskin bir artış gösterdi. Kolza ve ayçiçeği yağı fiyatları tarafında ise sırasıyla Kanada ve Karadeniz bölgesinde tedariğin uzun süreli sıkılaşması devam etti.

SÜT ÜRÜNLERİ FİYATLARI 10 AYDIR ARALIKSIZ YÜKSELİYOR

FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, Mart ayında ortalama 117,4 puan ile Şubat ayına göre 4,4 puan (yüzde 3,9) arttı, art arda onuncu ayda yükselişini sürdürdü ve endeksi geçen yıl aynı aydaki değerinin yaklaşık yüzde 16 üzerine çıkardı.

Mart ayında, uluslararası tereyağı fiyatları yükselirken, bunun temelini Avrupa'da süt üretim sezonunun yavaş başlaması ve gıda hizmetleri sektöründeki iyileşme beklentisiyle artan iç talep nedeniyle bir miktar kısıtlı arz destekledi.

Okyanusya'da mevsimsel olarak azalan süt üretiminin ortasında, olası kısa vadeli tedarik zorluklarına ilişkin endişeler nedeniyle, Asya başta olmak üzere Çin'deki ithalat artışıyla ve Avrupa ve Kuzey Amerika'da sınırlı nakliye konteyneri mevcudiyeti ile desteklenen süt tozu fiyatları da yükseldi. Buna karşın, spot tedariklere yönelik sınırlı talep nedeniyle peynir fiyatları arka arkaya üçüncü bir ay boyunca hafif düştü.

ET FİYATLARINDAKİ YÜKSELİŞ 6'NCI AYINDA

FAO Et Fiyat Endeksi, Şubat ayına göre 2,2 puan (yüzde 2,3) artışla Mart ayında ortalama 98,9 puan oldu ve art arda altıncı aydaki yükseliş eğilimini sürdürdü ancak yine de bir yıl önceki değerinin (yüzde 0,5) biraz altında kaldı. Kümes hayvanları ve domuz eti fiyartları, başta Çin olmak üzere Asya ülkelerinin hızlı ithalatıyla desteklendi. Bu gelişmelere ek olarak Paskalya kutlamalarına hazırlık olarak Avrupa'da iç satışlardaki artış da domuz eti fiyatlarını destekledi.

Brezilya ve Amerika Birleşik Devletleri tekliflerindeki artışların Avustralya'dan yapılan ihracat fiyatlarındaki düşüşü telafi etmesiyle, sığır eti fiyatları Şubat ayına yakın seviyelerde sabit kaldı. Buna karşılık, küçükbaş hayvan eti fiyatları Yeni Zelanda'da artan arz nedeniyle düştü.

ŞEKER FİYATLARI DÜŞTÜ

FAO Şeker Fiyat Endeksi, Mart ayında ortalama 96,2 puanla Şubat ayına göre 4 puan (yüzde 4) düşüşle geçtiğimiz iki ayda kaydedilen keskin artışların ardından ilk düşüşe işaret etti. Bununla birlikte, şeker fiyatları geçen yılın aynı dönemindeki seviyelerinin yüzde 30'u aşkın üzerinde kaldı ve 2020/21'deki kısıtlı küresel arzla ilgili endişelerle desteklendi.

Uluslararası şeker fiyat tekliflerindeki son aylık düşüşte ise devam eden lojistik kısıtlamalara rağmen Hindistan'dan büyük ihracat beklentileri etkili oldu. Özellikle Çin'den gelen güçlü ithalat talebi nedeniyle fiyatlar üzerindeki yukarı yönlü baskı ve ham petrol fiyatlarındaki artışlar, geçtiğimiz haftalarda fiyatların daha fazla düşmesini engelledi.

2021 YILI TAHIL ARZ VE TALEBİNE YÖNELİK TAHMİN VE BEKLENTİLER

FAO, 2021'de dünya tahıl üretiminde arka arkaya üçüncü kez artış bekliyor.

Ayrıca, FAO birkaç ülkede daha önce beklenenden daha iyi mahsul koşullarına yönelik ön küresel buğday üretim tahminini yükseltti.

Küresel buğday üretiminin, 2020'ye göre yüzde 1.4 artarak, 2021'de 785 milyon ton ile yeni bir zirveye ulaşacağı tahmin ediliyor. Bunun nedeni, Avrupa'nın büyük bir kısmında olası güçlü toparlanma ve Hindistan'da rekor hasat beklentisi.

FAO Tahıl Arz ve Talep Özeti'ne göre, Brezilya'da beklenen rekor hasat ve Güney Afrika'da da birkaç yılın en yüksek seviyesi ile mısır için de ortalamanın üzerinde üretim bekleniyor.

Mevcut 2020/21 pazarlama sezonu için, Çin’deki hayvancılık sektörünün büyük ölçüde Afrika domuz ateşinden toparlanmakta olmasından ve daha çok buğday ve arpanın yem olarak kullanılacağı ihtimaliyle, küresel tahıl kullanımı bir önceki yıla göre yüzde 2.4 daha yükseldi. Üretimin 2 777 milyon ton olacağı tahmin ediliyor.

2021 sonunda dünya tahıl stoklarının açılış seviyelerinden yüzde 1.7 düşüşle 808 milyon tona düşeceği tahmin ediliyor. Kullanım tahminleri ile birleştirildiğinde, 2020/21 için küresel tahıl stok-kullanım oranının yüzde 28.4 ile 7 yılın en düşük seviyesine gerileyeceği öngörülüyor.