Rusya’nın, Ukrayna işgali sonrası piyasaları istikrara kavuşturmak için uyguladığı sermaye kontrolünü adım adım azaltmayı değerlendirdiği belirtildi.
Bloomberg kaynaklarına göre bu haftaki tartışmaların odağında ihracatçıların kazançlarını zorunlu olarak rubleye dönüştürmeleri için son tarihin uzatılması ve şirketlerin piyasada satmak zorunda oldukları yabancı hasılat payını yüzde 80'in altına düşürmeyi içeren seçenekler vardı.
Kaynaklar Rusya Merkez Bankası’nın da katıldığı kapalı müzakereler yapıldığını fakat kesin bir kararın verilmediğini kaydetti.
Rusya Merkez Bankası, ihracatçıların Döviz cinsi sermayelerini dönüştürmeleri için gereken üç iş günü süresini uzatmayı değerlendirdiklerini doğruladığını bildirdi.
Bir aydan uzun süredir uygulanan kurallar, Rusya’nın Ukrayna işgali sonrası yürürlüğe giren yaptırımlara yanıt olarak bir dizi acil durum önlemini içeriyordu.
Rus varlıklarında yaşanan satış dalgası ve rublenin 1998’den bu yana yaşadığı en büyük değer kaybıyla karşı karşıya kalan para politikası yapıcıları, yabancılar tarafından tutulan menkul kıymetlerin satışının yasaklanmasını da içeren bir dizi adımın yanında rezerv paraların satışını da zorunlu kılan kararlar almıştı.
Rublenin sorumluluğu uzun süredir ihracat firmalarında
Rusya'nın uluslararası rezervlerinin yaklaşık yarısına el konması nedeniyle piyasaya müdahale edemeyen merkez bankası, para birimini koruma sorumluluğunu Rosneft ve Gazprom gibi enerji üreticileri başta olmak üzere ihracatçı firmalara kaydırdı.
Ancak uygulanan sıkı kontroller, döviz arzı ve talebi arasında bir uyumsuzluk yaratarak, rublenin yükselişinin beslenmesinde ve savaş başladıktan sonra kaybettiği tüm zemini geri kazanmasında etkili oldu.
Konuya yakın kaynaklara göre, emtia fiyatlarının artmasıyla birlikte, bazı Rus metal ve madencilik şirketleri artık bu kadar büyük hacimlerde dolar satmakta zorlanıyor.
Gaz, metaller ve tahılın da dahil olduğu rekor dereceye ulaşan emtia fiyatlarından büyük fayda gören Rusya, bu ürünlerin ihracatından ayda milyarlarca dolar gelir elde ediyor.
Rusya'nın 2022 enerji ihracat geliri 321 milyar dolara ulaşacak
Bloomberg Economics, Rusya'nın enerji ihracatından elde edeceği geliri, 2021'e göre üçte birinden fazla artırarak 321 milyar dolara çıkarmasını bekliyor.
ITI Capital’in verilerine göre ihracatçılar günlük 1,4 milyar dolar satıyor. Rusya Merkez Bankası savaşın başında rubleyi desteklemek için piyasaya günlük 1 milyar dolar sürüyordu.
“Rusya’ya devasa bir döviz girişi var ancak piyasa bu kadar büyük bir miktarı sindirmekte zorlanıyor” diyen ITI Capital Analisti Iskander Lutsko, “Ticari hacimler önemsiz boyutlarda çünkü şu anda yabancı yatırımcı, offshore piyasa, algotrading ya da büyük oyuncular yok yerel olanlar bile” değerlendirmesinde bulundu.
Lutsko ihracatçıların gelirlerinin en fazla yüzde 40’ını satabileceklerini öngördüğünü de ekledi. Rusya, savaştan önce, ham petrol belirli bir seviyenin üstüne çıktığında döviz satın alarak ve düştüğünde de satarak rublenin petrol fiyatlarına bağımlılığını azaltmayı hedeflemişti.
Merkez bankasından sermaye kontrolünde gevşeme sinyalleri
Merkez bankası hali hazırda bazı sermaye kontrolü uygulamalarını kaldırmış durumda. Önce yurtdışına para transferindeki kısıtlamaları hafifleten banka geçtiğimiz hafta ise simsarlar aracılığıyla döviz satın alanlara uygulanan komisyon uygulamasını kaldıracağını duyurdu. Banka kişilere döviz satışını yasaklayan uygulamayı da kaldırdığını açıkladı.
Kararlar bu hafta rublenin sert şekilde zayıflamasına neden olurken, ithalatın çökmesiyle birlikte yeni önlemlere zemin hazırlanmasına ve Rusya’nın mevcut dış ticaret fazlasının rekor seviyeye çıkmasına neden oldu.
“Rubledeki değerlenme baskısının azaltılması için atılması olası ilk adım ihracatçıların döviz gelirlerinin yüzde 80’inin satma zorunluluğu uygulamasında değişikliğe gidilmesi olacaktır” diyen Oxford Economics Başekonomisti Tatiana Orlova, “Örneğin bu rakamı yüzde 50’ye çekmek doğru mesajı verecektir” değerlendirmesinde bulundu.