BARBAROS GÖRGÜ - EROL OYTUN ERCAN

Temsilci atamayan sosyal medya uygulamaları için reklam yasakları dönemi başladı. Twitter, Periscope ve Pinterest için 19 Ocak’tan itibaren reklam yasağı uygulanmaya başlanacak.

Eğer bu şirketler 3 ay içinde temsilci atamazlarsa bant genişliğinin daraltılması cezasıyla karşı karşıya kalacaklar.

Kamuoyunda "Sosyal Medya Yasası" olarak bilinen 7253 sayılı "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" 1 Ekim itibarıyla yürürlüğe girmişti.

2 Kasım itibariyle temsilci atamayan, Facebook, YouTube, Instagram, Twitter, Linkedin, TikTok, Dailymotion, Periscope gibi şirketlere önce 10’ar milyon lira, sonrasındaysa 11 Aralık’ta 30’ar milyon lira ceza kesilmişti.

Sosyal medya devlerinden son dakika adımları

Kesilen cezalar sonrasında 16 Aralık’ta Youtube, VK’dan sonra Türkiye’ye temsilci atayacağını açıklayan ilk büyük sosyal medya platformu oldu. Temsilcilik açmayan platformlara reklam yasağının uygulanmaya başlanacağı tarih olan 19 Ocak’a doğru ise TikTok, Dailymotion, LinkedIn, Facebook ve Instagram gibi sosyal medya devleri peşi sıra Türkiye’ye temsilcilik açacaklarını duyurdular.

Sosyal medya platformlarının yanında Netflix, Spotify ve Prime Video gibi dijital yayıncılık şirketleri de bu süreçte Türkiye’ye temsilci atama kararı aldı.

Temsilci atamalarının en çok ticari reklam verenleri, dijital ajans ve dijital reklamcılık sektörünü rahatlattığını söyleyen Kadir Has Öğretim Görevlisi İsmail Hakkı Polat, “Eğer bu şirketler temsilcilik açmasaydı reklam verenlerin yeniden geri döneceği geleneksel medyaların pastadaki payı artacaktı.” diye ekledi.,

"Twitter’a sağlanan bant genişliği daraltılarak Twitter’a erişim bir nevi engellenmiş olacak"

Temsilci atamalarını değerlendiren Avukat Gökhan Ahi ise “Kanuna göre temsilci atamaları şu anlama geliyor: Şirketlerin verilerini Türkiye’de tutmaları gerekiyor, Türkiye’den herhangi bir kullanıcının talebine 48 saat içerisinde cevap vermeleri gerekiyor ve temsilcilerini sitelerinde açık olarak belirtmeleri gerekiyor.” dedi.

Twitter, Periscope ve Pinterest gibi şirketlere reklam yasaklarının 19 Ocak’ta başlayacağını vurgulayan Ahi, “Beşinci aşama olarak trafik daraltması yapılacak. Twitter’a sağlanan bant genişliği daraltılarak Twitter’a erişim bir nevi engellenmiş olacak. Bu daraltmanın yüzde 50-90 arasında bir seviyede olmasının kararı da sulh ceza hâkimliğinde olacak.” diye ekledi.

Eğer bu şirketler reklam yasağı kararının verildiği tarihten sonraki 3 ayda gerekli yükümlülükleri yerine getirmezlerse Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı, ilgili sosyal ağ sağlayıcılarının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 ile yüzde 90 arasında daraltılması için sulh ceza hâkimliğine başvurabilecek.

"Twitter’ın verilen reklamlardaki payı yaklaşık 300 milyon TL civarında"

“Facebook’un temsilcilik açması şirketlerin görünürlüğü açısından önemli.” diyen Ussal Danışmanlık Kurucusu Ussal Şahbaz ise Türkiye’den sosyal medyaya verilen reklam miktarının tahminen 10 milyar TL civarında olduğunu belirtiyor.

“Türkiye’de ofis açmayan Twitter’ın verilen reklamlardaki payı ise yaklaşık 300 milyon TL civarında.” diyen Şahbaz, reklamların çoğunun e-ticaretle ilgili, sektörel olarak bakılacak olursa da moda, mobilya, yeme-içme ve turizm sektörüyle ilgili olduğuna değiniyor.

Vergi matrahları dikkate alındığında Twitter, Facebook, Instagram ve Youtube’un yaklaşık 6,5 Milyar TL civarında bir gelirleri bulunduğunu belirten Şahbaz, “Ancak kullanıcı başına şirketlerin elde ettiği gelir çok az. Bu bizim satın alma gücümüzle ilgili ABD’nin tahmini 15’de biri kadar gelir elde ediyorlar. Dolayısı ile bunların kısıtlanması şirketlerin karar alma sistemlerini çok fazla etkilemeyecek.” diye ekledi.

“Önümüzdeki dönem bu yasanın nasıl işleyeceğini hep beraber göreceğimiz bir dönem olacak”

Hukuki olarak temsilciklerin statüsü ve ileride temsilciler ile devlet arasındaki ilişkilerin nasıl olacağı ise hala belirsizliğini koruyor.

Konuyla ilgili “Temsilcilerin hak ve yükümlülüklerinin belirlenmesi lazım. En azından bir yönetmelikle düzenlemesi lazım fakat böyle bir düzenleme yok.” diyen Ahi şirketlerin temsilciliklerini geri çekmesi ya da kapatması halinde ne olacağının hala belli olmadığını söyledi.

Bant genişletme cezasının kanunda zorunlu olarak konmadığını yani ihtiyari bir madde olarak göründüğünü belirten Şahbaz ise “Bu noktada hem şirketleri sıkıntıya sokmayacak hem de haber alma özgürlüğünü kısıtlamayacak ortak bir nokta bulunması gerektiğini düşünüyorum.” dedi.

“Önümüzdeki dönem bu yasanın nasıl işleyeceğini hep beraber göreceğimiz bir dönem olacak.” diyen Kadir Has Öğretim Görevlisi İsmail Hakkı Polat şirketlerin birbirini kontrol etme amacında olduğunu ve buna göre hareket ettiklerine değindi.

Sosyal ağ sağlayıcıları, yaklaşık 5 ay sonra dahi Türkiye'de temsilcilik açmayı kabul ederlerse o güne kadar kendilerine kesilen cezaların yüzde 75'i affedilecek. Yani şirketler kesilen cezaların yalnızca dörtte birini ödeyecekler.

Sosyal medya şirketlerinin Türkiye'ye temsilci atama kararlarını kronolojik olarak sıralaması ise şöyle:

16 Aralık: Youtube Türkiye'de temsilcilik açacağını duyurdu

VK’nın 3 Kasım’da temsilci atayacağını açıklamasından bir ay sonra, 16 Aralık’ta Türkiye’ye temsilci atayacağını duyuran Youtube, Türkiye'deki kullanıcılar, içerik üreticileri ve iş ortaklarına karşı bağlılığının devam ettiğini belirterek platformun heyecanını ve açıklığını koruyacağını vurguladı.

Blog sayfasında yayımladığı açıklamada, “Youtube, ifade özgürlüğü, bilgiye erişim ve şeffaflığa olan bağlılığını devam ettirirken bulunduğu ülkelerin yasalarına ve düzenlemelerine de saygı duymaktadır.” diyen Youtube, yasalara ve politikalarına uygun olmayan içerikleri daha önceki süreçler doğrultusunda değerlendirmeye devam edeceklerini vurguladı.

8-9 Ocak TikTok ve Dailymotion art arda Türkiye'de temsilcilik açma kararı aldı

Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı, Ömer Fatih Sayan Twitter'dan yaptığı açıklamayla TikTok’un Türkiye’ye temsilci atadığını duyurmuştu.

"VK ve YouTube’un ardından bugün yaptığımız görüşmeler neticesinde TikTok da temsilci atayacağını açıkladı.” diyen Sayan, “Temennimiz diğer sosyal ağ sağlayıcıların da bir an önce temsilcilerini bildirmeleri ve yükümlülüklerini yerine getirmeleri.” demişti.

Hemen ertesi gün 9 Ocak’ta ise Sayan Dailymotion’ın da Türkiye’ye temsilci atadığını Twitter’dan yaptığı bir paylaşımla açıklamıştı.

16 Ocak: LinkedIn de Türkiye'ye temsilci atıyor

Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan, sosyal iş ağı ve paylaşım platformu olarak faaliyet gösteren "LinkedIn'in de Türkiye'ye temsilci atayacağını açıklamıştı.

Bu süreçte sırasıyla VK, Google (YouTube) Tiktok, Dailymotion'un temsilci atadığını belirten Sayan, "Konuya ilişkin reklam yasağı uygulamasının Resmî Gazete'de yayımlanmasına günler kala LinkedIn de ülkemize temsilci atayacağını açıkladı. Sosyal ağ sağlayıcılarının temsilci bildirimleri bizi mutlu ediyor. Diğer sağlayıcılardan da aynı hassasiyeti bekliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

18 Ocak: Facebook'tan son dakika kararı

Facebook reklam yasağının uygulanmasına bir gün kala Türkiye'ye temsilci atama kararı almış, yaptığı açıklamada ise "Yasadan etkilenen diğer bazı şirketler gibi, yeni düzenlemeler doğrultusunda Türkiye'de temsilci olarak bir tüzel kişilik atama sürecini başlatmaya karar verdik." demişti.

“Bu kararı alırken, platformumuzun kullanıcıların ifade özgürlüğü haklarını kullanabilecekleri bir yer olmasının bizim için taşıdığı önemin tekrar altını çizmek isteriz.” diyen Facebook, ilkelerine aykırı bir istek geldiği takdirde temsilcisini geri çekebileceğini belirtti.