Tüketici fiyat endeksi Ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19,89 artış gösterdi.

TÜİK verilerine göre Ekim'de aylık enflasyon yüzde 2,39 oldu.

Ekim'de yıllık çekirdek enflasyon yüzde 16,82'ye gerilerken, politika faizi üzerinde gerçekleşti.

Ekim'de üretici fiyatlarında ise sert artış izlendi. Buna göre üretici fiyat endeksi Ekim'de bir önceki aya göre yüzde 5,24 arttı. Üretici fiyatlarındaki yıllık artış ise yüzde 46,31 olarak kaydedildi.

Bu rakam 2002 Haziran ayından bu yana kaydedilen en yüksek yıllık üretici enflasyonu oldu.

Rakamlar üretici fiyat endeksindeki yıllık artışla tüketici fiyat endeksindeki artış arasındaki makasın rekor seviyeye yükseldiğini de gösterdi.

Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup yüzde 27,41 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.

Bu grubu yüzde 25,23 ile lokanta ve oteller ve yüzde 23,03 ile ev eşyası takip etti.

Yıllık en düşük artış ise yüzde 5,29 ile haberleşme grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 7,88 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 8,08 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 13,12 ile eğlence ve kültür oldu.

Aylıkta en yüksek artış giyim-ayakkabı grubunda

Ana harcama grupları itibarıyla 2021 yılı Ekim ayında en az artış gösteren ana gruplar yüzde 0,17 ile eğitim, yüzde 0,51 ile eğlence ve kültür ile haberleşme oldu.

Buna karşılık, 2021 yılı Ekim ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 7,56 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 5,97 ile alkollü içecekler ve tütün ve yüzde 2,43 ile ulaştırma oldu.

Sepetteki 415 maddeden 331'inin fiyatı arttı

Ekim'de, endekste kapsanan 415 maddeden, 46 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 38 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı.

331 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

Böylelikle enflasyonda sepet içinde fiyatı artan ürünlerin sayısı endeks tarihinin rekorunu kırdı.

Üretici fiyatlarında enerji öne çıktı

Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 32,25, imalatta yüzde 45,94, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 53,37, su temininde yüzde 32,40 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde 53,20, dayanıklı tüketim malında yüzde 29,13, dayanıksız tüketim malında yüzde 31,47, enerjide yüzde 72,63, sermaye malında yüzde 26,72 artış olarak gerçekleşti.

Yeniden değerleme oranı yüzde 36,2

Ekim ayı enflasyon verileriyle birçok fiyat düzenlemesi için dikkate alınan yeniden değerleme oranı da belirlendi. Buna göre 2022 için uygulanacak yeniden değerleme oranı yüzde 36,2 oldu. 2021 için geçerli olan yeniden değerleme oranı yüzde 9,11'di.

Ekonomistlere göre enflasyonda yükseliş trendi kırılmadı

Bloomberg HT yayınına bağlanan Ekonomist Dr. Veyis Fertekligil, Türkiye'nin yüksek bir enflasyonla karşı karşıya oldığını söyledi. Fertekligil, açıklanan rakamlarla ilgili şu yorumları yaptı:

Biraz beklentilerden düşük geldi. Manşet enflasyonu yüzde 2,5 dolayında bekliyordum ama 2,39 geldi. Aslında çok bir şey fark etmiyor çünkü yüzde 20’ye dayanıyor. Çekirdek enflasyon piyasa beklentilerini çok etkileyecek bir rakam değil. Yüksek bir enflasyonla karşı karşıyayız. Yüksek enflasyon Kasım- Aralık'ta da devam edecek. Yüzde 20’nin biraz altında olması, bizi çok mutlu etmemeli. Çünkü bundan sonra artışlara devam edilecek. Doğalgaza yüksek bir zam yapıldı. Hane halkına zam gelmemiş olsa da elektriğe ve çeşitli mallara yansıyacaktır.

Coface Ekonomisti Seltem İyigün de enflasyonda yükseliş trendinin kırılmadığına dikkat çekti. İyigün verilere ilişkin olarak, "Beklentilerin altında kaldı ama gene de yükseliş trendinin kırıldığını söylemek mümkün değil. Öte taraftan ÜFE’nin de beklentilerin üzerinde gelmiş olması da önümüzdeki dönem TL’nin değer kaybı ve yurtdışında dolarla belirlenen hammadde fiyatlarının artmaya devam etmesi ile birlikte yurtiçi tüketici fiyatları üzerinde baskı yaratabileceğine işaret ediyor. Enerji fiyatlarındaki artışın ciddi anlamda ÜFE’yi yukarı çıkarttığını görüyoruz. Bu gibi faktörleri dışarıda bırakan çekirdek göstergelere baktığımızda aylık artışın oldukça altında kaldığını görebiliyoruz.

Piyasa enflasyonun yüzde 20'yi aşmasını bekliyordu

Bloomberg HT anketine katılan ekonomistlerin beklentisi enflasyonun yüzde 20'yi aşması yönündeydi.

Ankete katılan 23 kurumun yıllık enflasyon için medyan beklentisi yüzde 20,25 olurken aylık enflasyon beklentisi yüzde 2,70 olarak kaydedildi.

Ankete katılan kurumlar arasında Ekim ayı için en düşük yıllık enflasyon beklentisi yüzde 18,9 olurken en yüksek beklenti yüzde 21 oldu.

Öncü göstergelerde yükseliş sürdü

Enflasyon için öncü göstergeler de yükselişe işaret etmişti.

İTO'nun yayımladığı verilere göre perakende fiyatlar Ekim'de bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 20,76 arttı. Böylelikle 2003'ten bu yana endekste en yüksek yıllık artı2012'ye kadar giden veri setinin en yüksek yıllık enflasyonu kaydedildi. Aylık bazda bakıldığında ise fiyatların yüzde 3,29 arttığı izlendi.

Ekim'de perakende fiyatlarda gıda yüzde 4,22, kültür, eğitim ve eğlence yüzde 3,55, konut harcamalarında yüzde 3,25 aylık fiyat artışı yaşandı.

Üretici fiyatları için gösterge olarak okunan toptan eşya fiyat endeksinde de artış Ekim'de devam etti.

Buna göre toptan eşya fiyat endeksi aylık yüzde 2,76 yıllık yüzde 29,12 arttı. Eylül'de bu endeks aylık yüzde 2,90, yıllık ise yüzde 28,72 olarak gerçekleşmişti.

Benzer şekilde TÜRK-İŞ'in gıda enflasyonu göstergelerinin de yukarı yönlü hareketine devam ettiği görüldü.

Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 1,45 oranında artış gösterdi.

Yılın ilk on ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 19,43 oranında gerçekleşti.

Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 24,61oldu. Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 19,95 olarak hesaplandı.