Ukrayna'dan tahıl ihracatını temkinli artırma planı
Ukrayna'dan ilk tahıl gemisinin Pazartesi günü yola çıkmasının ardından Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov önümüzdeki iki hafta boyunca deneme süreci kapsamında 3 gemiyi aşmayacak şekilde sevkiyat yapılacağını ve her şeyin yolunda gitmesi halinde 4-6 hafta için bu rakamın aylık 3 milyon tona kadar çıkabileceğini belirtti.
Rus işgali sonrasında Ukrayna’dan ilk tahıl gemisinin sorunsuz yola çıkması piyasaları milyonlarca ekinin piyasaya sürülmesi ve gıda fiyatlarında gevşeme yaşanabileceğine dair umutlandırırken işgal altındaki ülke tahıl ihracatını temkinli bir şekilde artırma planlarını ortaya koydu.
Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov’un Bloomberg’e verdiği söyleşide ilk iki haftanın deneme süreci olarak kabul edileceğini ve Rusya, Türkiye ve Birleşmiş Milletler ile yapılan güvenlik koridoru anlaşması kapsamında günlük olarak üç gemiden fazla sevkiyat olmayacağını belirtti.
Bu sürecin başarılı olması halinde ise 4 ila 6 hafta içinde ihracat miktarı ayda 3 milyon tona kadar çıkarılabilecek.
Dünyanın en önemli tahıl ve yağlı tohum ihracatçılarından olan Ukrayna’nın Rusya tarafından işgali küresel tarım piyasalarını sarsmış, fiyatların yükselmesine ve önde gelen ülkelerin alternatif tedarik seçenekleri aramasına neden olmuştu.
Savaş öncesi seviyelere ulaşmak kolay olmayacak
İlk sevkiyatın başarılı olması cesaret verici olarak kabul edilse de ihracatın savaş öncesi seviyelere ulaşması için aşılması gereken çok fazla engel olduğu değerlendiriliyor.
Anlaşmanın imzalanmasının ardından ilk geminin yola çıkması bir hafta sürerken yatırımcılar ve lojistik uzmanları sürecin nasıl ilerleyeceği konusunda çok fazla belirsizlik olduğunu belirtiyorlar.
Anlaşmanın dahil edildiği üç limandan 2020-21 yılları arasında yapılan ihracat Ukrayna’nın toplam tahıl ihracatının yarısına karşılık geliyordu.
Ukrayna Başkanı Volodimir Zelenskiy Pazartesi günü yaptığı açıklamada sürecin nasıl ilerleyeceğine dair bir sonuca varmak için çok erken olduğunu fakat gerçekleştirilen ilk sevkiyatın “Yaşanan gıda krizini çözmek için bir şans olduğuna dair ilk pozitif sinyal” olarak görülebileceğini söyledi.
Depo yetersizliği önümüzdeki yıl ekimini olumsuz etkileyebilir
Gıda güvenliğini sağlamak ve açlığı önlemek için sevkiyatların hızının önemli olduğu tüm taraflarca kabul edilse de Ukraynalı çiftçiler depo alanlarının ekinleri saklamak için yetersiz kalmaya başladığını ve bu durumun önümüzdeki yıl ne kadar tahıl ekileceğini olumsuz şekilde etkileyebileceği uyarısında bulundular.
Çok sayıda gemi Karadeniz limanlarında mahsur kalmış halde dururken her şeyin yolunda gitmesi halinde kafileler halinde yola çıkması bekleniyor. Ancak operasyonun daha büyük ölçekte yürütülebilmesi için gemi ve personelin sigortalanması gibi sorunların çözülmesi gerekiyor.
Öte yandan bu gemilerin mayın döşenmiş bölgede güvenli seyrüseferin sağlanması ve Rusya’nın anlaşma kapsamında verdiği sözleri tutacağına dair şüpheler de önemli bir endişe kaynağı olarak öne çıkıyor.
Ukrayna Liman ve Denizcilik Otoritesi Facebook hesabından yaptığı açıklamada kafilelere katılmak isteyen gemi sahiplerinin başvurularını kabul ettiklerini ve sevkiyatları organize etmek için çalışmalara başladığını duyurdu.
Yapılan anlaşma kapsamın Pivdennyi, Odesa ve Chronomorsk limanlarında gemilere yüklü halde 480 bin ton tahıl bulunuyor. Birleşmiş Milletler’den Pazartesi yapılan açıklamada standart operasyon prosedürlerinin nihali şeklini almaya yakın olduğu ve üzerinde anlaşılması sonrası kamuoyuna duyurulacağını belirtti.