Tehlikenin farkında mısınız?
ABD son 50 yıldan fazlasının en kötü kuraklığını yaşıyor. Talebi asla durmayacak olan tarım emtiası ve dolayısı ile gıda fiyatları da durumdan nasibini ne yazık ki fazlası ile alıyor. "E, kuraklık Amerika'nın kuraklığı, bize ne ki acaba!" deyip geçmeyin ülke, dünyanın yarısının mısır ambarı, yaklaşık bir o kadar da buğday ve soya fasülyesi kaynağı. Rakamlar konuşacak olursa eğer...
Mısır
Ülke Yıllık üretim (metrik ton)
ABD 329,000,000 Çin 195,000,000 Brezilya 67,000,000
Soya fasülyesi
Ülke Yıllık üretim (metrik ton)
ABD 83,000,000 Brezilya 78,000,000 Arjantin 55,000,000
Buğday
Ülke Yıllık üretim (metrik ton)
Euro Bölgesi 133,000,000 Çin 118,000,000 Hindistan 91,000,000 ABD 60,000,000
Her ne kadar ABD Tarım Bakanlığı yetkilileri "endişelenecek pek bir şey yok, durum 2008 krizindeki kadar kötü değil." deseler de mısır ve soya fasülyesi fiyatları perşembe günü rekor kırarken 2007 - 2008 yılındaki kriz nedeniyle 30 ülkeden fazlasında yaşanan "gıda isyanları"ndaki fiyatları da aşmış oldu. Chicago Board of Trade'de işlem gören aralık vadeli mısırın kilesi 785 sentten alıcı buluyor.
Özellikle İslam dünyası* için en büyük nimetin hammaddelerinden biri olan buğday ise henüz rekor kırmadı, ama son beş haftada yüzde 50 değer kazandı. Buğdayın buşeli 2011 Mayıs ayında 941 sent ile rekor kırdıktan sonra 600 sente kadar geriledi. Fakat dünyanın en büyük dördüncü buğday üreticisindeki arz sıkıntısı sebebi ile buğdayın kilesi CBT'de TSİ 14.37'de eylül vadeli buğday kontratı 925 sentten alıcı buldu.
-Türkiye gıda krizinde hangi noktada?
Bizim coğrafya da kavruluyor, fakat Türkiye'de hasadın iyi gelmesinden dolayı yakın vadede bir sıkıntı söz konusu değil. Üstelik kendi kendimize yetiyoruz, ama nispeten yetiyoruz. Fakat bizi bekleyen tehlike çok daha geniş...
Kuraklık çeken ülkelerin müşterilerinden biri de biziz ve bilin bakalım ne alıyoruz? Bingo! Hayvan yemi ve bilin bakalım ne yaklaşıyor? Evet, Kurban Bayramı. Yemde çok fazla dışa bağımlıyız ve söz konusu ülkelerde durum öyle bir noktada ki "Para konuşur" sözü bile yetmeyebilir. Bu sebeple hayvancılık ve süt ürünlerinde de yakın vadede bir çıkış kimseyi şaşırtmamalı ve önlem buna göre alınmalı.
* Yeri gelmişken, bu vesile ile BloombergHT.com ailesi olarak tüm İslam aleminin Ramazan ayını kutlar, bolluk, bereket ve kazanç getirmesini dileriz:-)
syilmaz@bloomberght.com