10 günde yabancıya 250 milyon TL'lik konut satışı iptal edildi
Gayrimenkul sektörü temsilcilerinin verdiği bilgiye göre Türk vatandaşlığı için gayrimenkul almak isteyen yabancı, eksper raporundan çıkan değerlemenin vatandaşlık için gereken 250 bin dolarlık sınırın altında kalması durumunda işlemi iptal ediyor. Sektör temsilcilerine göre 10 günde bu şekilde 250 milyon TL'lik gayrimenkul alımı iptal edildi.
CEMRE NUR KARACA
Gayrimenkul sektörüne gelen değerleme düzenlemesi yabancı konut satışlarında 10 gün içerisinde yaklaşık 250 milyon TL’lik satışı iptal ettirdi.
Yabancı alıcıların gayrimenkul alımlarında, eksper raporlarında yer alan değerlemelerin, satıcıyla anlaşılan değerlemenin altında kalması durumunda, alımdan vazgeçtikleri belirtiliyor.
Bu durum satışlarda iptaller yaşanmasına neden oluyor.
10 günde yaklaşık 250 milyon TL'lik konut satışının yanlış değerlemeler yüzünden iptal edildiğini dile getiren gayrimenkul sektör temsilcileri sistemin acilen durdurulması gerektiğini belirtti.
Geçtiğimiz dönemde yabancı yatırımcıya vatandaşlık hakkı getiren kanuna göre, minimum 250 bin dolarlık gayrimenkul satın alan kişiye Türk vatandaşlığı edinme hakkı veriliyordu. Ancak sektör temsilcileri değerleme aşamasını SPK lisanslı değerleme firmaları yapmadığından “hileli vatandaşlığa” kapı aralandığı şikayetlerinde bulunuyordu.
Ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Taşınmaz Değerleme Dairesi Başkanlığı tarafından “Yabancıların Taraf Olduğu İşlemlerde Düzenlenecek Değerleme Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar" başlıklı genelgeye yenilikler getirildi. Yeniliklere göre değerleme şirketlerini 20 Eylül 2021 itibariyle yapay zekanın ataması öngörüldü.
Ancak gayrimenkul sektörü, denetleme firmalarının yüzde 80’ninin bankalarla çalıştığını ve teminat mantığıyla bir değerleme verdiklerini ve bunun doğru olmadığını dile getiriyor.
"Emsal dairelerin örnek alınması yanlış"
Konutder Yönetim Kurulu başkanı Altan Elmas, ekspertiz sisteminin yabancıya olan konut satışında her zaman yapıldığına dikkat çekerek, “Ekspertizleri zaten yaptırıyoruz. İster vatandaşlık ister normal satış olsun. Değerleme firmalarının 80’i bankalara ekspertiz yapan kurumlar. Örneğin denetleme şirketi bankalar için teminat amaçlı aynı semtte, muhitte veya çevre binalarda bir emsal ekspertizi yapmışsa bu, zaten piyasa değerinin yüzde 40’ı oluyor.
Dolayısıyla malın gerçek değerini yazmıyorlar. Aynı daireye emsal dairelere yüzde 40’nı düşürdüğü zaman başka bir amaçla da olsa öncesinde olan değeri yazıyor. Her iki tarafı mağdur ediyor ve rapor geldiğinde satış iptalleri yaşanıyor.” açıklamalarında bulundu.
"Satışlar olumsuz etkileniyor"
Mars Investment İcra Kurulu Başkanı Hakan Bucak, uygulamanın hileli vatandaşlığın önüne geçmesi adına olumlu olduğunu ancak sistemdeki bazı sorunlar nedeniyle satışları olumsuz etkilediğini söyledi.
Bucak, sistemin durdurulup sektör temsilcilerinden görüş alınarak devam edilmesi gerektiğini ve hatta çalıştay kurulması gerektiğini ifade etti.
Altan Elmas ise, “Konut üretiminin zorlaştığı, maliyetlerin artığı, konut fiyatlarının, kiraların arttığı ve konuta erişimin düştüğü bu günlerde konut sektörünü zora sokacak işler yapılması hiç doğru bir adım değil. Bu şekilde yürüyen sistemle beraber satışların yüzde 80’ninde sorun çıkacak. Yabancılara konut satışı yaparken banka teminatı yapan değerleme şirketleriyle bu sistem yürümez." diye konuştu.
Elmas yapılan düzenlemeye şiddetle karşı çıktıklarını ve kararın iptal edilmesi gerektiğini söyledi. Elmas “Sistemi iptal edip bize 6 ay müddet verseler konu üzerinde çalışsak sorunlar çözülecek. Bizler zamanında bu hataları yapan firmaların cezalandırılmasını istedik. 3-5 firma yüzünden tüm sektör mağduruz” açıklamalarında bulundu.
Eksperler ne diyor?
Eva Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı ise konu hakkında şu açıklamaları yaptı: Değerleme uzmanlarının özellikle yabancıya satışta konutların fiyatını düşük gösterme gibi bir durumu söz konusu olamaz. Bizler piyasa fiyatı neyse onu göstermekle yükümlüyüz. Sistemde zaman zaman ufak hatalar yaşanmış olabilir. Yeni gelen uygulama ile zaman içerisinde her şey yerine oturacaktır. Uygulamanın vatandaşlık alımındaki sıkıntıların ve hileleri önüne geçmesi açısından önemli ve faydalı bir adım olduğunu düşünüyorum.