2018'de TL'nin ciddi değer kaybetmesine yol açan kur şokunun ardından 2019'u faizlerde gerileme eğilimi ve kamu bankalarının kredi destek paketlerinin ivmesiyle toparlanma sürecinde geçiren reel sektör, 2020'ye büyük beklentiler ve iyimserlikle girmişti. Reel sektör 2020'ye girdiğinde rekorlara imza atmayı beklerken, Kovid-19 salgınından ciddi düzeyde olumsuz etki gördü.

Turizm sektörü yılın sonuna doğru kayıplarını sarmaya çalıştı

Turizm sektörü, 2019 yılını 51 milyon turist 34 milyar dolara yakın turizm geliriyle kapattıktan sonra 2020'ye 58 milyon turist, 40 milyar dolardan fazla turizm geliri hedefiyle başlamıştı. Mart ayında açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi'nde sunulan mali destek, finansman ve likidite imkanları içerisinde turizm sektörüne yönelik önlemler de yer almasına karşın, yabancı turistte hareketlenme olmayınca gerçekleşmeler, hedeflerin çok altında kaldı.

Perakende sektöründe gıda segmenti öne çıktı

Perakende sektöründe 2020'nin anahtarı online satışlar oldu. AVM ve cadde üstü mağazalarında fiziki alışverişten kaçış yaşanırken, 2020'de online satışlar öne çıktı. Perakende ciroları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24,3 artarken, gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 28,5, otomotiv yakıtı hariç gıda dışı satışlar yüzde 28,9, otomotiv yakıtı satışları ise yüzde 6 arttı.

2020 yılı Ekim ayında hizmet ciro endeksi yüzde 8,8 artmasına karşın inşaat, sanayi ve ticaret ciro endekslerindeki artışların gerisinde oldukça gerisinde kaldı. Nisan ayında perakende cirolar dip seviyeyi görürken, Mayıs ayından itibaren hızlı yükselişle Ekim ayında yılın en yüksek artış hızına ulaşıldı. İlk 6 ayda perakende cirosunda yüzde 20 büyüme yaşanırken, gıda kategorisinde bu oran yüzde 33'e ulaştı. Buna karşın gıda dışı perakendede aynı dönemde yüzde 34 küçülme yaşandı.

Gayrimenkul sektöründe faiz desteği

Gayrimenkul sektörü pandeminin damgasını vurduğu 2020 yılında Ağustos sonuna kadar devam eden faizlerdeki düşüş trendinin avantajını yaşadı. 2020 yılı Ağustos ayı başında yüzde 0,75 seviyesinde gerçekleşen konut kredisi faiz oranı, 2020 yılı Ekim ayında yüzde 1,17 seviyesine yükseldi. 2020 yılı Eylül ayı sonunda konut kredisi hacmi 277 Milyar TL'ye ulaşırken kamu bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payı 2019 yılı Eylül ayında yüzde 54,7 seviyesindeyken, 2020 yılı Eylül ayında yüzde 63,3’e çıktı. Bu koşulların etkisiyle gayrimenkul satışı ilk 11 ayda 456 milyar lirayla rekor kırdı. Ocak-Kasım döneminde ülke genelinde sıfır konutlar da dahil 2 milyon 464 bin adet gayrimenkul satışı gerçekleşti.

Otomotivde tedarik baskısı

Otomotiv sektörü de 2020’de oldukça sıradışı bir yıl geçirdi. Pandemi kararının ardından tedarik zincirinin aksamasıyla birlikte Nisan ve Mayıs aylarındaki kapanmalar dışında otomotiv pazarı neredeyse tüm yılı yükselişle geçirdi. Düşük faizle kredi imkanlarının da desteklediği otomobil ve hafif ticari araç pazarı 2020’nin ilk 11 ayında bir önceki yıla göre yüzde 72 artarak 668 bin seviyesine ulaştı. Aynı dönemde otomobil satışları da yüzde 67.3 artarak 529 binin üzerine çıktı. Yılın sektörde en ilgi çeken taraflarından biri sıfır araç bulunamayan dönemde ikinci el araç fiyatlarının astronomik oranlarda yükselmesiydi. Özellikle yaz aylarında talebin de artmasıyla ikinci el araç fiyatları yüzde 80, hatta bazı modellerde yüzde 100 oranında artarken, Aralık ayına gelindiğinde sıfır araç bulunurluğu artınca ikinci el fiyatları ilk kez az da olsa yüzde 10’luk düşüş gösterdi.

Enerjide yılın haberi Karadeniz’deki gaz keşfi oldu

2020 yılında gündemin en ön sırasında enerji sektörü yer aldı. Koronavirüs nedeniyle talep tarihi düşük seviyelere inip stoklar yetmeyince, küresel enerji piyasaları, 21 Nisan'da batı Teksas tipi ham petrol fiyatlarındaki tarihte görülmemiş eksi fiyatlı işlemlerin şokunu yaşadı. OPEC ve OPEC dışı bazı petrol üreticisi ülkeler, yıl boyuna petrol kesintisi anlaşmasının ne kadar uzatılacağı konusunda anlaşmazlığa düştü. Fatih sondaj gemisi Karadeniz'deki Sakarya gaz sahasında Türkiye tarihindeki en büyük doğalgaz keşfini gerçekleştirdi. 21 Ağustos ve 17 Ekim’de keşfi açıklanan gaz rezervi toplam 405 milyar metreküpe ulaştı. 2020’de ayrıca elektrik, doğalgaz ve madencilik alanında bürokrasinin azaltılıp üretimin artırılmasına yönelik yasa tasarısı Meclis’ten geçirildi.