2020 yılını hangi sektör, nasıl geçirdi?
2019 yılını bir önceki yılın kur şokunun ardından toparlanarak geçiren reel sektör 2020 yılında baz etkisiyle toparlanmayı planlarken bu kez koronavirüse yakalandı. Özellikle turizm ve hizmet sektörü pandemiden daha çok darbe alırken perakende sektörü online kanallar, otomotiv ve konut sektörü ise düşük faizli kredi destekleriyle ayakta kalmayı başardı. 2020 enerji sektörü açısından da sıradışı bir yıl oldu.
2018'de TL'nin ciddi değer kaybetmesine yol açan kur şokunun ardından 2019'u faizlerde gerileme eğilimi ve kamu bankalarının kredi destek paketlerinin ivmesiyle toparlanma sürecinde geçiren reel sektör, 2020'ye büyük beklentiler ve iyimserlikle girmişti. Reel sektör 2020'ye girdiğinde rekorlara imza atmayı beklerken, Kovid-19 salgınından ciddi düzeyde olumsuz etki gördü.
Turizm sektörü yılın sonuna doğru kayıplarını sarmaya çalıştı
Turizm sektörü, 2019 yılını 51 milyon turist 34 milyar dolara yakın turizm geliriyle kapattıktan sonra 2020'ye 58 milyon turist, 40 milyar dolardan fazla turizm geliri hedefiyle başlamıştı. Mart ayında açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi'nde sunulan mali destek, finansman ve likidite imkanları içerisinde turizm sektörüne yönelik önlemler de yer almasına karşın, yabancı turistte hareketlenme olmayınca gerçekleşmeler, hedeflerin çok altında kaldı.
1 Temmuz'dan itibaren, konaklama tesislerine "güvenli turizm sertifikası" alma zorunluluğu getirilmesinin ardından Rusya, Ukrayna, Bulgaristan ve Almanya gibi ülkelerden gelenlerin katkısıyla sektör kayıplarını az da olsa geri aldı. Yılın son aylarında turizm hareketliliği tamamen dururken sektörün 2020'yi hedefin yaklaşık 4'te biri seviyesinde 10-12 milyar dolar turizm geliri ve 15 milyon yabancı ziyaretçiyle kapatması öngörülüyor. İlk 10 ayda yabancı ziyaretçi sayısı 13,6 milyonda kaldı.
Perakende sektöründe gıda segmenti öne çıktı
Perakende sektöründe 2020'nin anahtarı online satışlar oldu. AVM ve cadde üstü mağazalarında fiziki alışverişten kaçış yaşanırken, 2020'de online satışlar öne çıktı. Perakende ciroları Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24,3 artarken, gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 28,5, otomotiv yakıtı hariç gıda dışı satışlar yüzde 28,9, otomotiv yakıtı satışları ise yüzde 6 arttı.
2020 yılı Ekim ayında hizmet ciro endeksi yüzde 8,8 artmasına karşın inşaat, sanayi ve ticaret ciro endekslerindeki artışların gerisinde oldukça gerisinde kaldı. Nisan ayında perakende cirolar dip seviyeyi görürken, Mayıs ayından itibaren hızlı yükselişle Ekim ayında yılın en yüksek artış hızına ulaşıldı. İlk 6 ayda perakende cirosunda yüzde 20 büyüme yaşanırken, gıda kategorisinde bu oran yüzde 33'e ulaştı. Buna karşın gıda dışı perakendede aynı dönemde yüzde 34 küçülme yaşandı.
Gayrimenkul sektöründe faiz desteği
Gayrimenkul sektörü pandeminin damgasını vurduğu 2020 yılında Ağustos sonuna kadar devam eden faizlerdeki düşüş trendinin avantajını yaşadı. 2020 yılı Ağustos ayı başında yüzde 0,75 seviyesinde gerçekleşen konut kredisi faiz oranı, 2020 yılı Ekim ayında yüzde 1,17 seviyesine yükseldi. 2020 yılı Eylül ayı sonunda konut kredisi hacmi 277 Milyar TL'ye ulaşırken kamu bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payı 2019 yılı Eylül ayında yüzde 54,7 seviyesindeyken, 2020 yılı Eylül ayında yüzde 63,3’e çıktı. Bu koşulların etkisiyle gayrimenkul satışı ilk 11 ayda 456 milyar lirayla rekor kırdı. Ocak-Kasım döneminde ülke genelinde sıfır konutlar da dahil 2 milyon 464 bin adet gayrimenkul satışı gerçekleşti.
Otomotivde tedarik baskısı
Enerjide yılın haberi Karadeniz’deki gaz keşfi oldu
