2023'te yatırımcı-girişimci dengesinde ibre ne yöne evrilecek?
Belirsizliklerin zirve yaptığı yeni bir yılı karşılayan girişimci-yatırımcı cephesindeki beklenti ve isteklerde bir değişim söz konusu. Yeni yıla ilişkin yatırımcıların daha temkinli davranacağına dikkat çeken uzmanlar, yatırımlarda artık sadece finansal geri dönüşe göre karar verilmediğini belirtiyor. 2023'te sosyal girişimlere yatırım miktarında önemli bir sıçrama yaşanması beklenirken, yüksek enflasyon döneminde potansiyel satın alma fırsatlarının olabileceği de öne çıkan başlıklar arasında.
BEGÜM NUR ALKIŞ
Dünya yeni yılı, 2022’den sarkan riskler ve belirsizliklerle karşıladı. IMF, Dünya Bankası, OECD ve Dünya Ticaret Örgütü küresel ekonomik görünümdeki kötüleşmeye ilişkin endişelerini paylaşarak 2022’yi geride bırakırken, Fitch Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirmesinde enflasyonun hızlı şekilde gerilemeyeceğini ve büyümenin yavaşlayacağını öngörmüştü.
Uzmanlara göre gri bir yıl olarak gözüken 2023, girişimci-yatırımcı cephesinde de bazı değişiklikleri beraberinde getiriyor. Startup Wise Guys Partneri Günce Önür, yeni yıla ilişkin değerlendirmesinde, “Startup yatırımı ve startup’lara yatırım yapmak üzere kurulmuş olan Venture Capital fonları açısından 2023 yılına baktığımızda, bu sene geçen 2 seneye kıyasla daha temkinli ve yatırım hacimleri anlamında düşüşlerin olacağı bir sene olacak” dedi.
Önür, “Yıl özelinde hem yatırımcıların yatırım kararlarını alırken daha dikkatli olacaklarını, hem de girişimlerin daha detaylı ve uzun yatırım süreçlerinden geçeceklerini çok net şekilde gözlemleyebiliyoruz” dedi. Önür ayrıca 2023 senesinin hem girişimcilerin, hem de yatırımcıların kendi stratejilerini defalarca sorguladıkları bir sene olacağının altını çizdi.
Impact Hub İstanbul/Boyacı: Kamu sektörü ile yakın çalışması gereken girişimler riskli durumda kalabilir
Belirsizliklerin artışının bazı yatırımcı profillerine etkisinin negatif olacağına dikkat çeken Impact Hub İstanbul Kurucu Ortağı Semih Boyacı ise “Özellikle kamu sektörü ile yakın çalışması gereken girişimler, bu dönemde yaklaşan seçimlerin de etkisiyle daha riskli bir durumda olabilir” dedi. Boyacı, geleneksel iş modellerinin aksine yenilikçi iş modellerine odaklanan risk sermayesinin bu durumdan çok fazla etkilenmeyeceğini de sözlerine ekledi.
2023 yılında sosyal girişimlere yatırım miktarında önemli bir sıçrama yaşanacağına da değinen Boyacı, “Sosyal girişimlere sağlanan finansman halen kısıtlı olsa da etki yatırımına odaklanan fonların artması mutluluk verici. Örneğin erken aşama etki girişimlerine yatırım yapan Founder One bu yıl kuruldu ve birçok yatırımını yakında duyurmaya başlayacak. Bunun gibi erken aşamaya odaklanan fonlara daha çok ihtiyaç var” değerlendirmesine yer verdi.
212 Kurucu Ortağı Ali Karabey: Yatırım ekosistemi yapısı değişse de devam ediyor
Dünya genelinde pek çok ülke ekonomisinde bir daralmaya gidildiğini söyleyen 212 Kurucu Ortağı Ali Karabey, “Global ölçekte pandemi sonrasında artan likiditenin tüm bu gelişmelere paralel olarak uygulanan parasal sıkılaştırma politikaları çerçevesinde azalmaya başladığını biliyoruz ancak yatırım ekosistemi yapısı değişse de devam ediyor” dedi.
Karabey, “Önümüzdeki senelerde gelişme alanı olarak gördüğümüz en önemli dikeylerden birinin etki girişimleri olacağını söyleyebiliriz. Özellikle eğitim teknolojileri, sürdürülebilir şehirler, iklim, temiz enerji ve sosyal etki yaratmayı hedefleyen girişim alanlarında da önemli gelişmeler olacağına inanıyorum” açıklamasında bulundu.
Figopara/Bahar: Yatırımcılar karlılık seviyesini yakalayacak şirketlere odaklanacak
Yatırımcıların bu dönemde daha karlı şirketlere odaklanmaya başladığını gözlemlediklerini söyleyen Figopara Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Koray Bahar, “Fakat bu durum erken aşama girişimler için aynı gözükmüyor. Karlı olmasa bile potansiyeli ve büyüme fırsatı olan erken aşama girişimler hala piyasadan fonlanabiliyorlar. O nedenle özellikle erken aşamaya yatırım yapacak olan fonlar piyasada hala aktif bir şekilde devam ediyor. Diğer taraftan özellikle büyük yatırım fonları, risk sermayeleri, özel girişim sermayesi fonlarına baktığımızda da bu tarz yatırım fonları belli bir yatırım süreleri olduğu için durma şansları yok ancak değerlemeler bir önceki seneye göre düşmüş durumda. Bence yatırımcılar daha kontrollü, potansiyel karlılığı olan ya da karlılık seviyesini yakalayacak olan şirketlere odaklanacaklar diye düşünüyorum” dedi.
Bahar, “Açıkçası girişimciler ve yatırımcılar için yüksek enflasyonist ortam çok zorlu bir dönem. Özellikle maliyetlerin beklenin üzerinde artması iki taraf için de oldukça riskli. Fakat yatırımcılar bunu bir fırsat olarak da görüyor. Yüksek enflasyon döneminde özellikle potansiyel satın alma fırsatlarını bence daha fazla göreceğiz diye düşünüyorum. Bunun da ekosistem için ciddi bir avantajı var” dedi.
Startup Wise Guys/Önür: Girişimciler ‘az parayla çok geri dönüş alma’ metoduna yönelecek
Yatırımcıların daha hızlı ölçeklenebilir ve tamamen dijitalde ilerleyen girişimlere yönünü çevirdiğini söyleyen Önür, “Yatırımcılar ilk günden kârlı olamasa da güçlü nakit akışına sahip girişimlere ya da müşterisinin desteğiyle büyüyen girişimlere yatırım yapma kararına daha sıcak bakacaklar. Öte yandan girişimciler ise günümüzde işlerini yönetirken artık enflasyon, duraklama, yetenek yönetimi gibi birden fazla zorlukla karşı karşıya kalıyor. Bu süreçte girişimlerinde mevcut giderlerini düşürmeye ve "growth hacking” olarak adlandırdığımız “az parayla çok geri dönüş almaya” yönelik metotları aktif olarak kullanacaklardır” dedi.
Yatırımcıların yatırım stratejilerinde dünyadaki trendler, sorunlar, inovasyon ve teknoloji tarafındaki gelişmeler de öne çıkıyor. Dünyanın içinden geçtiği mevcut konjonktür de dikkate alındığında, yatırımcıların ajandalarına sosyal etki gibi konuların da dahil olmaya başladığı görülüyor. Öte yandan girişimcilerin yatırımcılardan beklentileri de değişiyor ve girişimler yatırımcıdan mentorluk, network gibi konularda daha fazla destek talep ediyor.