Cumhur Örnek - Bloomberg HT Araştırma

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), sermaye hareketlerindeki aşırı oynaklığın makroekonomik ve finansal istikrar üzerindeki olumsuz etkilerini sınırlamak amacıyla Ekim 2011’de rezerv opsiyonu mekanizmasını (ROM) devreye aldı. Bankalar da Türk Lirası (TL) zorunlu karşılık için Döviz kullanılmasının yolunu açan ROM’a maliyet avantajı yaratmasıyla yoğun ilgi gösterdiler.

Ancak dövizin hem fiyatındaki hem de likiditesinindeki hareketliliğe paralel bankaların bu imkana gösterdikleri ilgi yaz aylarında kademe kademe azalmaya başladı.

TCMB en son Mayıs 2019’da bankaların TL zorunlu karşılıkları için tutabilecekleri döviz imkanının en yüksek oranını yüzde 40’tan yüzde 30’a indirmişti. Bankaların Mayıs 2019 – Haziran 2020 arasındaki dönemde ortalama olarak döviz imkanından kullanma oranı yüzde 29,2 iken son üç zorunlu karşılık döneminde yüzde 21,7’ye geriledi.

Benzer durum standart altın kaleminde de görüldü. Bankalar yüzde 20 oranında yararlanabilecekleri standart altın imkanından son iki zorunlu karşılık döneminde yüzde 10,7 olarak kullanım yaptılar.

Bloomberg HT’ye bilgi veren bankacılar ROM’daki maliyet avantajının geçmiş döneme göre azalsa da devam ettiğini söylediler. Azalışın nedeni olarak ise döviz likiditesininin TL yaratmak için ya da artan zorunlu karşılık oranları için TCMB nezdinde farklı amaç için kullanabilineceğine işaret ettiler.

Bu arada TCMB 2020 yılı para ve kur politikası metninde ROM imkânının 2020 yılında kademeli olarak azaltılmasına devam edilebilecektir ifadesini kullanmış; ancak bu konuda herhangi bir adım atmamıştı.