Geçtiğimiz hafta G-7 ülkeleri ABD Başkanı Joe Biden’ın önerisi üzerine Rus petrolüne tavan fiyat uygulaması başlatacaklarını duyurmuştu. Ancak CNBC’ye konuşan enerji analistleri bunun mümkün olmadığını düşünüyor.
ABD, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya ve Birleşik Krallık’tan oluşan G-7, geçtiğimiz hafta Almanya’nın ev sahipliğinde Bavyera eyaletinde bir araya geldi. Zirvede alınan kararlardan biri Rusya’nın petrol gelirini kesmek ve tüketicinin yükünü hafifletmek için Rus petrolüne tavan fiyat uygulamaktı.
Yaptırımlar öncesinde G-7 ülkeleri petrollerinin yüzde 25’ini Rusya’dan ithal ediyordu. Bu alımların kesilmesi Rusya’ya ekonomik açıdan zarar vermek için denenen bir yöntem fakat Rusya’nın fosil yakıtlarına bağlı olan AB ülkeleri için oldukça zor.
Enerji analistlerine göre kilit ülkeler plana dâhil olmazsa plan ters tepebilir ve bunun için zaman gittikçe azalıyor. Bağımsız petrol analisti Neil Atkinson, “Bu uygulama sadece tüm kilit üreticiler ve tüketiciler birlikte çalışıp planı uygulamanın bir yolunu bulursa çalışır.
Gerçek şu ki Rus petrolünün en büyük tüketicileri arasında Çin ve Hindistan var” dedi. Çin ve Hindistan’ın indirimli Rus ham petrol fiyatlarından fazlasıyla faydalandığını belirtti.
"Rusya petrol ve gaz arzıyla oynayabilir"
Atkinson, “Bir şey olursa Rusya oturup beklemez. Petrol ve hatta gaz arzıyla oynayıp G-7’yi zor duruma sokabilir. Bu yüzden planın umutsuz olduğunu düşünüyorum” dedi.
Energy Aspects kurucu ortağı ve araştırma direktörü Amrita Sen, tavan fiyat uygulaması için “Bunu detaylıca düşünmemişler, Hindistan ve Çin ile konuşmamışlar. Rusya’nın bunu kabul edip karşılık vermeyeceğini mi düşünüyoruz? Teoride çok iyi bir fikir ama pratikte çalışmaz.” dedi.
Enerji araştırma firması Rystad Kıdemli Başkan Yardımcısı Claudio Galimberti’ye göre tavan fiyat uygulamasının en direkt yolu sigorta.
"Ancak sigorta izni ile mümkün olabilir"
Londra’daki International Group of Protection & Indemnity Clubs’ın dünyadaki petrol nakliye gemilerinin yüzde 95’ini sigorta ettiğini söyleyen Galimberti, “Batılı ülkeler alıcıların fiyat tavanı altında satın alım yaptığı takdirde sigortayı tutmalarına izin vererek bir tavan fiyat uygulayabilir.” diye ekledi. Galimberti’ye göre Rusya’nın üretim fiyatına yakın bir fiyattan satmayı reddetmesi de bir olasılık.
Rusya bir tavan fiyat uygulanmaya çalışılmasının enerji piyasasına zarar verip emtia fiyatlarını daha da artırabileceği konusunda uyardı. Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak batılı liderlerin tavan fiyat uygulaması fikrini piyasayı dengesizleştirecek bir müdahale olarak gördüğünü söyledi. Novak, Rusya’nın Asya piyasalarına yönlendirilen ham petrol sayesinde yine yaptırım öncesi petrol üretim seviyelerine dönebileceklerine güvendiğini söyledi.