Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, 20 Aralık’ta duyurulan kur korumalı Türk lirası vadeli mevduatlarıyla düşen kur ve azalan dolarizasyonun sürdürülebilir olduğu müddetçe Türk bankaları için pozitif olacağını fakat duyurulan programın kapsamının, etkisinin ve uygulamasının belirsiz olduğunu söyledi.

Negatif reel faiz, para politikası belirsizlikleri ve enflasyon baskısının 2022 yılında kurdaki oynaklığın ana sebepleri olacağını belirten Fitch, yüksek seviyedeki refinansman gereklilikleri ve dolar mevduatları dolayısıyla Türk bankalarının kurdaki oynaklığa karşı kırılgan olduğunu belirtti.

Türkiye’deki zorlu operasyonel ortamın, azalan güvenin ve Türk lirasının daha fazla zayıflama ihtimalinin makroekonomik ve finansal istikrar için risk oluşturacağını belirten Fitch, bunun Türk bankalarının kredi profili için negatif olacağını ifade etti.

EROL OYTUN ERCAN

Hafta başında açıklanan kur korumalı vadeli Türk lirası mevduatların detayları salı günü belli olurken yabancı stratejistler ve portföy yöneticileri yeni finansal enstrümanın piyasaları uzun vadede nasıl etkileyebileceğini değerlendirdi.

Aberdeen Standard Kıdemli Yatırım Yöneticisi James Athey, yeni uygulamanın kredibilite ve güvene dayandığını belirtek, “Eğer mudiler yeni uygulamanın güvenilir olduğuna inanmazlarsa dolara olan talep devam edecektir. Küresel yatırımcılar da güven duymazsa Türk lirası satmayı sürdürecektir” dedi.

Şu an için portföylerinde Türk lirası ve Türkiye hazine tahvillerinin ağırlığını ortalamanın altında tutmaya devam ettiğini belirten Athey, “Makroekonomik sorunlar şu an için sürüyor ve değişecek gibi görünmüyor. Çok fazla yanıtlanmamış ve yanıtlanamayacak soru var” diye ekledi.

"Türk lirası için geçici bir rahatlama sağlar fakat ekonomideki yapısal problemleri değiştirmez"

Medley Advisor Gelişen Piyasalar Direktörü Nick Stadtmiller, uygulamayla ilgili sorunun Türk lirası değer kaybettikçe hükümetin mevduat sahiplerinin zararlarını karşılamak için daha fazla Türk lirası basmak zorunda kalması olduğunu ifade etti.

“Bu Türk lirasındaki değer kaybını daha da artırır” diyen Stadtmiller, yeni finansal enstrümanın işe yaraması halinde planın da işe yaracağını ama enstrümanın işlememesi halinde Türk lirasının daha da fazla değer kaybedeceğini belirtti.

Bu uygulamanın Türk lirası için geçici bir rahatlama sağlayacağını fakat ekonomideki yapısal problemleri değiştiremeyeceğini vurgulayan Stadtmiller, politika yapıcıların ekonomik problemleri çözmek için faizleri artırmamakta kararlı olduğunu kesinleştirdiklerini söyledi.

"Yeni plan maliyetli”

TD Securities Portföy Strateji Müdürü Cristian Maggio de hükümetin dolar kurundaki oynaklıkları kompanse etme planının çok maliyetli ve sürdürülemez olabileceğini belirtti.

Kur 11 seviyesindeyken Türk lirası mevduat miktarının 241 milyar dolara karşılık geldiğini vurgulayan Maggio, “Kur 18 seviyesindeyken Türk lirası mevduat miktarı 148 milyar dolara karşılık geliyor, yani hükümet Pazartesi günkü gibi bir kur hareketini kompanse etmek istese bunun faturası 94 milyar dolar civarında olacaktır. Yeni uygulama sürdürülemeyebilir. ” diye ekledi.

Faiz artırımlarının gerekli ve aynı zamanda kaçınılmaz olduğunu vurgulayan Maggio, faizler yükselene kadar Türk lirasının hala yükselme riski bulunduğunu belirtti.

"En önemli soru mudilerin hükümete güvenip güvenmedikleri"

ITC Capital Kıdemli Kur Stratejisti Piotr Matys ise yeni uygulamayla ilgili sorulması gereken soruların başında Türkiye’deki mudilerin kurdaki değer kaybından kaynaklanan zararlarının hükümet tarafından karşılanacağına güvenip güvenmedikleri olduğunu söyledi.

Matys, hükümetin ortodoks olmayan politikalar izlemeye devam etmesi halinde dolar/TL’de kalıcı bir gerileme sağlanamayacağını dile getirdi.

Monex Europe Kıdemli Kur Stratejisti Simon Harvey de yeni kur korumalı mevduat uygulamasının Türk lirasındaki değer kayıplarının önüne geçeceğini, Türk ekonomisindeki makroekonomik temelleri değiştiremeyeceğini vurguladı.

Dolar/TL, pazartesi günü kabine toplantısı öncesinde 18 seviyesini aşarak rekor kırdıktan sonra TL’yi özendirici önlemlerin açıklanmasıyla gerileyerek 12,27 seviyesine kadar düştü.

Dolar kuru salı günü sabah saatlerinde yüzde 14'ten fazla düşüşle 11,09 seviyesini test ettikten sonra yeniden yükselişe geçerek 14 seviyesinin üzerine çıktı. 14,37 ile salı günü gün içi zirvesini gören dolar/TL, çarşamba günü 12,6 civarında işlem görüyor.

Türkiye’nin CDS’i 603 baz puan seviyesinde bulunurken 10 yıl vadeli tahvil faizi yüzde 23,58 civarında seyrediyor.

Türk lirasının 1 aylık ima edilen oynaklığı salı günü 62,62’ye ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Gösterge en son 13 Ağustos 2018’de 61,47 seviyesine kadar tırmanmıştı.

Nebati: Kurda, köpüklerin gittiği bir noktaya doğru gidiyoruz

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Türk Lirası’na teşvik paketi hakkında yaptığı konuşmada, “Kurda köpüklerin gittiği, gerçek fiyatlamanın oluştuğu bir noktaya doğru gidiyoruz. Kur iyi bir yerlerde dengeye gelecektir. Türkiye tarihi fırsatı değerlendirecek. Makroekonomik istikrarı sağlayarak, üretimi, ihracatı artıracağız ve cari açığı çözeceğiz. Yüksek büyüme, düşük cari açık: Modelimizin temeli budur.” dedi.

Reel sektörün, ekonomik aktivitede bulunan aktörlerin önünü görebileceği çok önemli bir sürece girildiğini belirten Nebati, "Özellikle önümüzdeki yıl, bunun da semerelerini çok açık bir şekilde göreceğimiz bir yıl olacak." dedi.

TCMB'den ihracatçı ve ithalatçı firmalara TL uzlaşmalı vadeli döviz satımı açıklaması

TCMB tarafından yapılan açıklamada, ihracatçı ve ithalatçı firmalara kur riskini yönetebilmeleri amacıyla, Banka nezdinde ihale yoluyla ve Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında (VİOP) TL uzlaşmalı vadeli döviz satışı yapılacağı belirtildi.

1 ve 3 ay vadeli olarak gerçekleştirilecek TL uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalelerine ilişkin takvimin kamuoyu ile ayrıca paylaşılacağı, firmaların söz konusu ihalelere bankalar aracılığıyla katılım sağlayabileceği kaydedilen açıklamada, "Ayrıca, ihracatçı ve ithalatçı firmalar VİOP’ta gerçekleştirilecek vadeli döviz alım taleplerini bankalar aracılığıyla Döviz Piyasaları Müdürlüğüne iletebilecektir." ifadeleri kullanıldı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 1 Aralık'ta satım yönünde yapılan ilk döviz müdahalesinde 844 milyon dolar sattığını açıkladı.

Merkez Bankası ayrıca Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda da yaklaşık 340 milyon dolarlık işlem gerçekleştirmiş, böylelikle müdahale büyüklüğü 1 milyar doları aşmıştı.

Daha önce Bloomberg HT’ye konuşan kaynaklar, Merkez Bankası'nın doğrudan müdahale ile spot piyasaya yaklaşık 700 milyon dolarlık döviz satışı gerçekleştirdiğini belirtmişti. Öğlen yapılan ilk müdahale sırasında 500 milyon dolara yakın olan işlem büyüklüğü, öğleden sonra piyasanın sakinleşmesinin ardından yaklaşık 200 milyon dolar olarak devam etmişti.

TCMB aynı hafta 3 Aralık'ta döviz piyasasına ikinci müdahaleyi de gerçekleştirmişti. Bloomberg HT'ye konuşan kaynaklar ikinci müdahalede toplamda 300 milyon dolarlık, üçüncü müdahalede 500 milyon dolarlık, dördüncü müdahalede 2,5 milyar dolarlık ve beşinci müdahalede ise 2 milyar dolarlık satış yapıldığını belirtmişti.

Altın fiyatları yatırımcıların küresel piyasalarda yaşanan toparlanmaya odaklanması ve ABD Başkanı Joe Biden’ın ekonomi takvimine dair belirsizliklerle geriledi. Gram altın ise dolar/TL’deki düşüşle beraber 700 TL civarında bulunuyor.

ABD’de S&P 500 üç günlük düşüşün ardından salı günü toparlarken Japonya ve Avustralya’da borsalar yatay bir seyir izledi. Biden’ın ekonomik planını ABD Kongresi’nden geçirebilme ihtimaline dair beklentiler giderek artıyor.

Genelde altın fiyatları ile negatif bir ilişki içerisinde bulunan 10 yıl vadeli ABD Hazine tahvil faizi yüzde 1,46 seviyesinde bulunurken Bloomberg Dolar Spot Endeksiyüzde 0,1 yükselişle 1.185 civarında seyrediyor.

Ons altın fiyatı

Ons altın, Fed toplantısının yarattığı belirsizliğin kalkmasıyla geçen haftaki kayıplarını silerek haftayı 1.800 doların üzerinde kapatmıştı. 4 haftanın ardından ilk defa haftayı kazançla kapatan ons altın, yeni haftaya düşüşle başlamıştı. Salı günü 1.800 dolar sınırına kadar tırmanan ons altın, perşembe günü 1.788 dolar civarında işlem görüyor.

Gram altın fiyatı

Gram altın, küresel altın fiyatlarının 1.800 dolara çıkması ve dolar/TL’deki yükselişe geçen haftayı 950 TL civarında kapatmıştı. Haftaya dolar/TL’deki yükselişten destek bularak 1.000 TL'nin üzerinde başlayan gram altın, salı günü dolar/TL’deki dalgalı seyri takip etmişti. Gram altın çarşamba günü sabah saatlerinde 707 TL civarında bulunuyor.

Borsada ard arda devre kesici uygulanan işlem günü dörde yükseldi.

BIST 100 endeksi güne yüzde 3,14 düşüşle 1.832 puandan başladı.

Endekste açılış bölümünde düşüşlere sanayi hisseleri öncülük etti. Açılışta sanayi endeksi yüzde 3,4; bankacılık endeksi yüzde 1,1 geriledi.

Seans içinde dalgalanan endekste günlük kaybın yüzde 5'e ulaşmasıyla 14:39 itibariyle endeks bazlı devre kesici uygulandı.

BIST 50 paylarında açığa satışa yukarı adım kuralı

BIST 50 Endeksinde yer alan paylara hafta başında getirilen açığa satış işlemlerinde yukarı adım kuralının bugünkü seansta da uygulanmasına karar verildi.

Buna göre, açığa satış işlemi yapılabilen paylarda açığa satış işlemi, açığa satışa konu olacak sermaye piyasası aracının en son gerçekleşen işlem fiyatından daha yüksek bir fiyat üzerinden gerçekleştirilebilecek.

Ancak, açığa satışa konu olan sermaye piyasası aracının en son gerçekleşen fiyatının bir önceki fiyattan daha yüksek olması hâlinde açığa satış işlemi en son gerçekleşen fiyat düzeyinden de yapılabilecek.

Avrupa’da doğalgaz fiyatları havaların soğumasından dolayı artan tüketim ve Rusya’dan gelen doğalgaz miktarının azalmasıyla yükselişini sürdürdü. Hollanda 1 ay vadeli TZT doğalgazın fiyatı salı günü megavatsaat başına 151,6 euroya tırmandıktan sonra çarşamba günü 180 euro ile rekor tazeledi.

Doğalgaz fiyatları son 10 günün 8’inde yükseliş kaydederken salı günü son bir buçuk yılın en hızlı günlük yükselişini gerçekleştirdi. Salı günü yüzde 22 artan doğalgaz fiyatları, en son 28 Ağustos 2020’de bu kadar hızlı yükselmişti.

Rusya’nın Yamal üzerinden Almanya’nın Mallnow kompresörüne aktardığı doğalgaz miktarı pazar gününden beri yarıya indi. Avrupa’da bu hafta havaların soğuması ve doğalgaz aktarımının azalmasıyla enerji piyasasındaki kriz giderek derinleşiyor.

Almanya’da yer alan ve Yamal-Avrupa boru hattının son bulduğu Mallnow kompresörünün yüzde 30 kapasitesi geçen hafta seri olarak yapılan ihalelerle Gazprom tarafından ayırtılmıştı. Fakat Gazprom pazar gününden beri Yamal üzerinden aktardığı gaz miktarını yarıya indirerek 35 milyon metreküpten 17 milyon metrekübe düşürdü.

Rusya’nın Yamal üzerinden aktardığı doğalgazın miktarı en son Ekim ayı sonu ve Kasım başında bu seviyelere gerilemişti. Bu süreçte doğalgaz fiyatları megavatsaat başına 64 eurodan 76 euroya çıkmıştı.

Avrupa’da doğalgaz fiyatları sene başından bu yana yüzde 800’den fazla yükseliş kaydederken ABD’de doğalgaz fiyatları yüzde 50 yükseliş kaydetti. Avrupa ve ABD arasındaki doğalgaz fiyat farkı da İngiliz termal birimi başına 55 dolara kadar tırmandı.