Gelişen piyasalarda 'dolar fonlama' stresi
Gelişmiş ülkelerin beklenenden hızlı parasal sıkılaşma kararı almasıyla beraber gelişen piyasaların dolar fonlama stresini ölçen Morgan Stanley endeksi 13 ayın zirvesine tırmandı.
Morgan Stanley’in endeksine göre, gelişmiş ülkelerde beklenenden hızlı gelen parasal sıkılaşma gelişen piyasaların dolar fonlama stresini artırıyor. Piyasalar ise çoktan bir önceki varlık alımı azaltımında neler yaşandığını gözden geçirerek faiz artırımlarını nasıl fiyatlayacaklarına odaklandı.
Avustralya Merkez Bankası toplantısının geride kalmasıyla piyasalar Fed ve İngiltere Merkez Bankası toplantılarına odaklandı. Avustralya Merkez Bankası, salı günü gerçekleştirdiği toplantıda politika faizinde herhangi bir değişikliğe gitmezken Nisan 2024 tarihli varlıklar için yüzde 0,1’lik tahvil getirisi hedefini kaldırdı.
2013'te ne olmuştu?
2008 finansal krizi tüm dünyada etkisini hissettirirken merkez bankalarının, ağır resesyondan kaçınmak ve finans piyasalarını yeniden normal işleyişine kavuşturmak amacıyla, krize ilk tepkileri politika faizlerini sıfır seviyesine çekmek ya da yaklaştırmak olmuştu. Bazı faizler ilerleyen dönemlerde eksiye bile geçmişti.
Bunun da sorunu çözemediği görülünce, olağan dışı yöntemler gündeme gelmişti. Başta ABD ve İngiltere olmak üzere, Japonya ve Avrupa merkez bankaları varlık alımları yoluyla ekonomiyi canlandırmaya ve deflasyon sarmalından kaçınmaya çalışmışlardı.
Olağan dışı tedbirlere en iyi örnek, bilançosunun yaklaşık dört kat büyümesine neden olan Fed'in tahvil alım programlarıydı.
Krizi önlemek için alınan tedbirler sonucu, özellikle 2010 yılından sonra, fonlar, güçlü büyüme gösteren ve daha iyi getiri imkanları sağlayan gelişen piyasalara akmaya başlamıştı.
Gelişen piyasalara yönelen bu fonlar bazı ülkeler üzerinde konsantre oldu ve net sermaye akışının yüzde 90'ı Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Meksika, Peru, Polonya ve Türkiye'ye yönelmişti.
2013 yılının ilkbaharında ABD ekonomisinin güçlendiğine ilişkin işaretler gelmesi, dönemin Fed Başkanı Ben S. Bernanke'nin 22 Mayıs 2013'te Kongre'de yaptığı konuşmada, yılın ilerleyen dönemlerinde, varlık alımlarının hızında yavaşlamaya gidilebileceğini söylemeye yöneltmişti.
Bernanke'nin bu açıklamasını 19 Haziran'daki basın toplantısında da tekrarlaması ile birlikte, uzun vadeli ABD tahvil faizleri hızlı bir yükseliş gösterirken, dolar diğer para birimleri ve özellikle gelişen ülke paraları karşısında güçlenmişti. 2013 yılının yaz dönemindeki bu sert hareketlere, varlık alımlarının azaltılmasının yarattığı öfke anlamına gelen "taper tantrum" dendi.