İMKB Yönetmeliği'ndeki değişiklik ile işlem yasağı olmayan ancak Borsanın şüphelendiği işlemleri yapanlar 6 ay hisse alıp satamayacak. Aracı kurumlar bu kişilerin işlemlerini kabul etmeyecek

İMKB Yönetmeliğinde bir değişiklik yapıldı. Kasım ayında yapılan olağanüstü genel kurul toplantısında kabul edilen ve ardından SPK tarafından onaylanan bu yönetmelik değişikliğiyle birlikte İMKB yatırımcılar hakkında 6 aya kadar işlem yasağı getirme yetkisine sahip oluyor. SPK'nın verdiği işlem yasakları yetmiyormuş gibi, üstüne İMKB'ye de yetki verilmiş oldu ve işin ilginç yanı bu yönetmelik değişikliğini borsa üyelerinin kabul etmesiydi.
Yönetmelik değişikliğine göre, borsa işlemlerinin açık, düzenli ve dürüst bir şekilde gerçekleşmesine aykırı nitelikte emir verildiği ve/veya işlemler yapıldığının tespit edilmesi üzerine bu işlemleri yapanlar hakkında borsa yönetimi her türlü tedbiri almaya yetkili olacak. Yayınlanan yönetmelikte ne tür işlemlere ne tür tedbirler alınacağı belli değil. Bunun için borsa yönetimi tarafından hangi işlemlerin yönetmelik kapsamına girdiğine ilişkin ikincil düzenleme yapılması gerekiyor. Bu düzenleme yapılınca tüm yatırımcılar ve aracılar hangi işlem türlerinin borsanın açık, düzenli ve dürüst şekilde çalışmasına aykırı olduğunu bilebilecekler.
Peki hangi işlemlerin sakıncalı olduğu belirlendikten sonra ne gibi tedbirler uygulanacak? Muhtemelen uygulanacak ilk tedbir uyarı yapmak olacaktır. Eğer aynı tür işlemlere devam ediliyorsa T+2 günü itibarıyla sadece o yatırımcı için brüt takas getirilecek, buna rağmen yatırımcı uslanmıyorsa önceden depo şartı getirilmesi de mümkün olacak. Önceden depo şartı yapılacak alımda paranın peşin blokesini, satımda da hissenin peşin blokesini gerektirdiği için yatırımcının elini kolunu bağlayacaktır. Buraya kadar düzenlemeye itirazımız olamaz. Bunlar piyasanın sağlıklı işlerliği bakımından gerekli tedbirler. Gerçi borsa yönetiminin bu tedbirleri bu yönetmelik olmadan da alma yetkisi vardı. Ancak nasıl bir tedbir ve hangi tür işlemlere karşı alınacağına ilişkin belirsizlik olduğu için hayata geçirilemiyordu. Aracıları ve yatırımcıları ikna yöntemi yeterli olmayınca böyle sert düzenleme getirilmek zorunda kalındı.
Önceki tedbirlerle durulmayan yatırımcıya 6 ay süreyle emir verme yasağı getirilecek ve bu işlem yasağı kamuoyuna da duyurulacak. Yasak yanında tüm kamuoyuna afişe olma da var. İşte yatırımcılara boykot kararı getirilmesi yetkisi tartışma konusu. Yönetmelikte boykot dense de bu tam anlamıyla işlem yasağı. Bu yasağı getirmenin yasal dayanağı olup olmadığı tartışmalı. Borsalara ilişkin Bakanlar Kurulu'nun kabul ettiği 1984 tarihli genel yönetmelik, borsa yönetimine işlemlerin sağlıklı yapılabilmesi için tedbir alma yetkisi veriyor, ancak bu yetki hiçbir zaman insanların ticaret yapmasını, alım satım yapmasını, Anayasa ile güvence altına alınmış özgürlüğünü idari kararla kaldırma yetkisini vermiyor. İşlem yasağı getirmek belki milyonda bir ihtimalle karşılaşacağımız bir tedbir olacak. Fakat böyle bir yetkinin yarın öbür gün iyi niyetli olmayan yetkililerin elinde bulunması telafi edilmez zararlara yol açabilecektir. Sonuç olarak sermaye piyasasının büyümesi lazım. Büyümeyi başarabilmek için piyasaların kötü unsurlardan temizlenmesi gerekir. Manipülasyon ve piyasa bozucu işlemlerin asgari seviyelere inmesi, piyasalara etkisinin minimuma düşürülmesi şart. Ancak bunları sürekli olarak polisiye tedbirlerle, yasaklarla, korkutmalarla yapmaya kalkarsak mevcut piyasayı da kaybetme riskimiz var. Önemli olan piyasayı derinleştirmek, yatırımcı sayısını artırmaktır.

DÜRÜST İŞLİM YAPMAYANA BOYKOT

■ NE DEĞİŞTİ?
Yönetmelik ile İMKB işlem yasağı getirilmemiş ancak şüphelendiği işlemleri yapanlara 6 ay işlem yaptırmayabilecek. İMKB yönetimi şimdiye kadar SPK tarafından işlem yasağı getirilmemiş kişilerin işlemleriyle ilgili herhangi bir işlem yapamıyordu.
■ İŞTE O MADDE
"Yönetim kurulu, borsa işlemlerinin açık, düzenli ve dürüst bir şekilde gerçekleşmesine aykırı olarak emir verilmesi veya işlem yapılması fiillerinin tekerrür etmesi halinde, bu emirleri veren veya işlemleri gerçekleştiren gerçek ve tüzel kişi yatırımcılar için 180 güne kadar boykot kararı alabilir.
Tedbir uygulanan kişilerin kimlik ve unvan bilgileri ile tedbirin uygulanma süresi, genel mektup ile ilan edilir ve KAP'ta duyurulur.