Advertisement

Son günlerde halka arzların performansları fazla konuşulmaya başlandı. Herkes halka arzlarda yaşananlardan ötürü mutsuz olduğunu söylüyor. Neler yapılabileceği üzerinde tartışmalar yapılıyor. Aracı Kuruluşlar Birliği de konuya el attı ve üyeleri bakımından neler yapılabileceğini kendi içinde değerlendirmeye başladı. Ortadaki tablo gerçekten de iç açıcı değil. Sorunun temelinde sermaye piyasasında yeterli bir yatırımcı tabanı olmadığının yattığı konusunda herkes hemfikir. Sorunun çözümü burada ama mevcut veriler altında da bazı şeyler yapılabileceği düşünülüyor. Önümüzdeki günlerde bu konuda birlikten bazı açıklamalar gelebilir.

Yapılan bir çalışmaya göre son iki yılda gerçekleşmiş 51 halka arzın verileri derlenmiş. Bu yılın ekim ayı sonuna kadar olan verilerle değerleme yapıldığı için Halkbank halka arzı katılmamış. 51 şirketin halka arz toplam tutarı 1 milyar 820 milyon TL. Ortalama 36 milyon TL yapıyor ki, İMKB gibi prestiji yüksek olması gereken bir Borsa için oldukça düşük rakamlar. Hatta bu 51 şirket içinde halka arz büyüklüğü 2.6 milyon TL olanlar bile var. Neredeyse İstanbul'da bir daire parası. İMKB bu haliyle giderek KOBİ borsası haline geldi. Zaten öyleydi denebilir ama son yılların furyası bu yargıyı iyice perçinledi. Böyle bir tablo bölgesel borsa olmamızı, dünyanın dev borsa gruplarıyla rekabet edebilecek bir borsa olmamızı imkânsızlaştırıyor. Büyük borsa olma şöhreti ve itibarı kayboluyor.
İncelenen şirketlerin 31 tanesi yılı devirmişler. 31 şirketin ilk halka arzdan sonraki 1 yıllık performanslarına bakıldığında 24 şirket düşmüş (ortalama kayıp yüzde 37), 7 şirket ise yükselmiş (kazanç yüzde 99). İşte sorun burada. Fiyatlamalar kesinlikle doğru değil. Düşüşler zaten sorun ama yükselenlerde de doğru fiyatlama yapılmadığı görülüyor. Halka açılan şirketlerin neredeyse yüzde 80'i halka açıldıktan 1 yıl sonra yatırımcısına zarar ettiriyorsa yatırımcılara nasıl yeni halka arzlar pazarlanabilir? Böyle bir tabloyu gören hangi yatırımcı halka arzdan hisse almaya kalkar? 2011'de borsa düştü ama bu yıl borsa neredeyse yüzde 50 değer kazandığı halde halka arzlarda ciddi başarısızlık var.

Son iki yılın halka arz edilen 51 şirketinin 42'si şu anda halka arz fiyatının altında.
Tekrar hatırlatalım ki bu yıl borsa yüzde 50 yükseldi üstelik. 51 şirketin 13 tanesinin halka arz fiyatının üzerine hiç çıkmadığını görmek de oldukça enteresan. Halka arzdan alan hemen zararına satmış demek. Nasıl bir yatırım mantığı ise. Hiç incelendi mi acaba? Hadi manipülasyon yok diyelim. Bu nasıl bir fiyatlamadır? Bu değerlemeleri kim yapıyor? Aracı kurumlar bu fiyatların olmayacağını bilmiyorlar mı? Bu fiyatlarla halka arz yapmayı nasıl kabul ediyorlar? Diğer aracı kurumlar müşterilerine bu fiyatlardan neden alım yaptırıyorlar? Bu iş böyle devam ederse hiç istenmeyen bir şey olacak. Kamu otoritesi olarak SPK halka arzları kolaylaştıran, her şirketin borsaya gelmesine imkân veren kuralları tekrar sıkacak, izin sürecini zorlaştıracak ve eskisi gibi halka arz yapamaz hale geleceğiz. Kaybeden sermaye piyasası olacak, aracı kurumlar olacak.

Küçük şirketler de piyasadan yararlansın. Uygun yöntemler bulunarak ama. Sermaye piyasasının geleceği için yatırımcı tabanını büyütmek zorundayız. Yapılacak ve yoğunlaşılacak ilk iş budur. Borsaya da büyük şirketleri getiremezsek ne finans merkezi oluruz, ne bölge lideri borsa oluruz, ne de rekabetçi bir borsa oluruz.