Yeni Sermaye Piyasası Kanunu Meclis'te kabul edildi, yakında yürürlüğe girecek. Ceza maddeleri kamuoyunda çok fazla tartışılmadı. Ancak ilk taslağa göre oldukça yumuşatılmış durumda. Suçların isimlerinin değiştirilmesi de kanunun enteresan yönlerinden biri olmuş. İnsider trading suçu bilgi suiistimali olurken, manipülasyon suçunun adı piyasa dolandırıcılığı adını almış. Eski kanunda da manipülasyon kavramı geçmiyordu ama gerek idari gerekse adli makamlarda manipülasyon adı kullanılıyordu. Manipülasyon suçu işlem manipülasyonu ve bilgi manipülasyonu olarak ikiye ayrılmıştı. Açılan davaların neredeyse tamamı işlem manipülasyonlanna dayanıyordu.
Yeni kanunda manipülasyon suçu 107. maddede düzenlenmiş. İlk fıkrası eskiden olduğu gibi yine işlem manipülasyonunu, ikinci fıkrası da bilgi manipülasyonunu düzenliyor. Bu suça piyasa dolandırıcılığı denmesi de doğru olmamış. Manipülasyon suçunu tam anlamıyla kapsamadığı gibi bilgi manipülasyonunun piyasa ile doğrudan ilişkilendirilmesi de pek uygun olmamış. Dolandırıcılık terimi de manipülasyon suçuyla çok benzer unsurlara sahip olsa da manipülasyon deyimi bu suçu anlatan en doğru ifade gibi duruyor.
Yeni kanunun 107/2 maddesi eski kanunla benzer ifadeleri içeriyor. Eski kanunda fiyatın etkilenmesi amaçlanmışken yeni kanunda fiyatın ve yatırımcı kararlarının etkilenmesi amacı öne çıkarılmış. Fiyatın etkilenmesi oldukça objektif bir tespit olduğu halde yatırımcı kararlarının etkilenmesini tespit etmek nasıl söz konusu olacak? Bu konuda bir sıkıntı olacağı şüphesizdir. Uygulamada ve yargı içtihatlarıyla bu sorunun aşılmasını bekleyeceğiz. Bu maddede yalan bilgi verme, haber verme, yorum yapma suçun unsurları arasında yer alıyor. Yeni kanunla yalan rapor hazırlayıp, yayanlar da yargılanacaklar. Araştırmacılann ve bu raporları özellikle sosyal medyada yayanların dikkat etmesi gerekecek.
Ancak 107/2 maddesinin asıl önemli yanı medya mensuplarını ilgilendirmesi. Eski kanunda da benzer hüküm olduğu halde yeni kanunun bu hükmü gazetecilere, muhabirlere, köşe yazarlarına ve yorumculara karşı bir silah olarak kullanılabilecek hale gelmiş durumda. İstendiği takdirde yapılan bir yorum, gazetelerde yer alan kulis haberleri bu kapsama sokularak faillerin cezalandırılması yoluna gidilebilir. Şirketler ve piyasa hakkında haber ve yorum ötesinde faizler çıkar veya iner gibi yorumlar da bu kapsama girebilir. Gazeteci ve yorumcu dostlarımızın dikkatli olması gerekiyor.
Gazeteciler ve yorumcular için yeni kanunun 104. maddesi de tehlikeli olabilir. Makul bir ekonomik veya finansal gerekçeyle açıklanamayan, Borsa ve teşkilatlanmış diğer piyasaların güven, açıklık ve istikrar içinde çalışmasını bozacak nitelikteki eylem ve işlemler, bir suç oluşturmadığı takdirde, piyasa bozucu nitelikte eylem sayılıyor. Bu hüküm oldukça tehlikeli ve devasa bir yetki veriyor. Artık bundan böyle manipülasyon davası açmak yerine bu maddeye dayanarak para cezası vermek çok daha etkili ve caydırıcı olacak. İşlem yapanlar için tehlike olduğu kadar, yapılan bir haber veya yorumla piyasaların bozulmasına neden olan bir eylem işlenmiş olabileceği için gazeteciler için de bir tehlike söz konusu. 250 bin liraya kadar bir para cezası oldukça fazla caydırıcı olacaktır. Gazetecilerin bu hükme de dikkat etmelerinde yarar var.
Görüldüğü üzere, sadece piyasalar değil medya boyutunda da ciddi bir temizlik gündeme gelebilir. Şüphesiz bu hükümlerin nasıl uygulanacağı göreve gelecek yeni başkana bağlı olacaktır.