FED’in varlık satın alma politikasında “frenleme” sarkacı bir ileri bir geri giderken üyelerinin farklı ifade salvoları frenleme beklentisini geçici olarak arka plana itmiş görünüyor. ABD konut ve istihdam sektöründe son veriler çerçevesinde gözlenen iyileşmenin ekonomide toparlanmanın devam ettiğini gösteriyor. Nitekim, tahvil fiyatlarının düşmesi (oranların yükselmesi) bu iyimserliği destekliyor. Ancak FED’in favori enflasyon göstergesi olan bireysel tüketim harcamaları (BCE-Personal Consumption Expenditure) enflasyondan çok deflasyonu ima ediyor, dolayısıyla, FED’in varlık alımını azaltacağı beklentisi için henüz erken olduğunu söyleyebilirim. Emtia piyasalarına bakıldığında birçok enstrümanda net kısa pozisyonların artması (aşırı ucuz olması) yanısıra ABD’de aşırı üretime rağmen petrol fiyatının 95.00 dolar civarında tutunması belki de emtia piyasalarında kritik dip seviyelerinin yakın olduğu anlamına gelebilir. Mısır, doğalgaz, platin, bakır ve buğday gibi emtiaların bu çerçevede dip seviyelerine yakın oldukları görülmekle birlikte altın, pamuk, soya kompleksi ve şekerde satış baskısı devam ediyor. Elbette, ayı kampında olanlar arz artışı argumanı ile taşıdıkları kısa pozisyonları haklı gösterebilirler ama FED’in varlık alımını azaltma endişesinin emtia fiyatlarına tamamen yansıması ardından talep yönlü destekleyici faktörler öne çıkacaktır. Şimdilik altın piyasası sanki tüm emtia sektörü için lider ya da öncü gösterge olarak davranıyor. Önümüzdeki haftalarda altın piyasasında satış baskısı tükenince birçok emtia için dip seviyeleri tamamlanıp toparlama sürecine hazır olabilirler.

Altın (COMEX)

Altın (COMEX) spekülatörlerinin 2011 Ağustos’unda ki rekor 330,000 net uzun pozisyonları artık tamamen kapatılmış (satılmış) görünüyor. Alışılmadık bir durum. Hindistan’da hükümetin altın sahipliğine karşı olağanüstü tedbirleri, Çin’de kredi darboğazı, ABD dolarının güçlenmesi ve FED’in varlık alımında frene basacağı beklentisi doğal olarak birçok altın yatırımcısı için net kısa pozisyon taşımanın haklı ve akılcı bir strateji olduğunu gösterebilir. Gerçekten kısa vade için endişelerin tükendiğini söylemek için henüz erken. Yukarıda bahsettiğim altını baskı altında tutan faktörlerin yanı sıra teknik resmin de bir hayli bozulduğu göze alındığında satış baskısı bir süre daha devam edebilir. Tüm bu endişeler altın fiyatına yansıdığında on yıldır yükselme eğiliminde olan altının klasik fiziki emtia konumuna dönmesi sakin olmayacaktır. Zira altın piyasasında birçok deneyimli traderları bile şaşırtan tepe ve dip (reversal) hareketlerin aşırı oynaklık gösterdiği bilinir.

Aşağıda Tahvil piyasası yorumumda belirttiğim gibi kapitalist sistemin sıkıntıları ve sürdürülebilirliği kuşkusu giderek artıyor. Büyük resme bakılırsa, FED’in QE devamından başka çaresi yok. Zaten elite sermayenin istediği de kolay para politikasının devam etmesi. Reel sektör, isdihdam vb. alanlarda gelişme onlar için pek önemli değil. FED’in işbirliği arada bir oluşan balonları kontrol etmek. Dolayısıyla uzun vade altın yatırımı daha da cazip olmaya başladı. Özellikle, türev enstrümanlarla düşen altın fiyatı sebebiyle önde gelen büyük üretim madenlerinin (Barrick vs.) tesisleri kapatması, isdihdam azalması olası altın rallisinde ihtiyacı karşılayamayacak kadar üretimi azaltıyorlar. Zira altın’ın değeri gerçek ederinden çok spekülatif arenada fiyatlanıyor.

Teknik Analiz

İkinci çeyrekte %22 değer kaybeden altın piyasasında satıcıların kontrolünde aşağı yönlü momentumu devam ediyor. 2008’deki 682.00 dolar/ons seviyesinden 2011’de 1921.00 dolar/ons’a yükselişinin %50 fibo düzeltmesi ya da 1300.0 dolar/ons desteği uzun pozisyon taşıyan yatırımcılara ümit vermedi. Artık, aynı uzun vadeli yükselişin %61.8 seviyesi olan 1155.00 dolar önemli destek olarak görülüyor.

Ancak, kısa vade için bakılırsa Cuma günü seans sonu toparlanma bu hafta yukarı yönlü tepki olasılığını artırmakla birlikte yükselme momentumunun sınırlı olduğunu söyleyebilirim.

Uzun vade strateji olarak “Bull Call Spread” iyi bir strateji olabilir. Bunun için Ekim vadeli 1200 kullanım fiyatı olan alım opsiyonu satın alınırken aynı vadeli  örneğin, 1265 kullanım fiyatı olan alım opsiyonu satılabilir. Altın fiyatında dönüş beklentisi (reversal) olanlar için doğrudan henüz karda olmayan (OTM) alım opsiyonları satın alınabilir.

Tahvil (CBOT)

FED’in varlık alımında frene basma kargaşası devam ediyor. B. Bernanke’ye göre istihdamın % 7’ye düşmesi  (daha önce % 6.5 diyordu!) ve enflasyon % 2.5 üzerine çıkıncaya değin kolay para politikasına devam edeceğini ifade ediyordu. Ancak birçok ekonomist bu hedeflerin yıllar boyu sağlanamayacağını ve hatta ekonomi çok iyi olsa bile QE programının devam edeceğini ifade ediyorlar.  Ancak, bu hedefler gerçekleşmese bile FED bir süre sonra frene basmak zorunda kalacak çünkü, kolay para politikası ile oluşan balonların yönetilmesi gerek. Örneğin, beklentilerin yönetimi çerçevesinde S&P500 ve diğer endeks balonlarının gazını almak üzere FED ekibinin ifade salvoları son birkaç haftadır kafa karıştırmayı hedefliyor.

FED’in kolay para politikasından uzun vadede vazgeçme olasılığı çok zor. Çünkü kapitalist sistem artık klasik politikalar ile yönetilemiyor. Sistem değişinceye kadar entellektüel elite sermayeye (EES) hizmete devam edecekler. Arada bir oluşan balonların yönetimi için kısa dönemli varlık alımını kademeli olarak azaltma eylemine (tapering)  başvursa da FED’in para basmaktan başka çaresi yok. Zaten entellektüel elit sermayenin (Wall Street azınlığı) istediği de sürekli kolay para politikası değil mi?.

Şimdi piyasalara dönersek, FED üyesi Jeremy Stein’ın Eylül ayında frene basılacağı ifadesi tahvil fiyatlarında sert satış (faizlerde yükselme) ve buna bağlı olarak da dolarda yükselmeye sebep oldu. Dolayısı ile piyasaların bir kulağı ekonomik verilerde diğeri ise FED’in farklı ifadelerine odaklanarak aşırı oynaklık gösteriyor.

Takas pozisyonların bakıldığında 30 yıllık tahvillerin artık net kısa pozisyon taşıdıklarını görüyoruz. Opsiyon kontratlarında kısa vadeli  satım opsiyonlarına  ilginin bir hayli yoğun olması oynaklığı artırıyor.

PETROL (NYMEX)

Haziran ayında jeopolitik gerginliklere odaklanan WTI petrol fiyatı beklentiler ötesinde yükselerek 98.00 dolar/varil üzerinde işlem gördükden sonra satış baskısı artmaya başladı. Ayrıca,  OPEC üretimi Libya, Angola ve Nijerya’da üretim sıkıntıları ile beş aydan bu yana ilk defa azalmıştı. Şimdi, Ortadoğu’da gerginliğin azalması ve yeni seçilen İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin uzlaşıcı söylemleri ve nükleer enerji çabalarında şeffaflığa yeşil ışık yakması petrol piyasasında uzun pozisyonların kapatılmasına, temel verilerin tekrar öne çıkmasına sebep oluyor. IEA ve EIA’nın 2013 petrol talebini aşağı yönde revize etmeleri (günde 90.03 milyon/varil) yanı sıra rekor seviyeye yakın stoklar, Çin’de kredi musluklarının daralması ile talep düşüşü ve FED (çıkış stratejisinde varlık alımını azaltması ) belirsizlik satış baskısını artırabilir.

Teknik olarak, WTI petrolü 92.00-97.00 dolar/varil arası “range trade” işlemleri devam ediyor. Yaz aylarının rehaveti de düşünüldüğünde 100.00 dolar/varil üzeri işlem gözlenmedikçe yükselme eğilimi söz konusu olmamalıdır.

Ancak 90.00 dolar/varilin altında satış baskısı yoğunlaşır ve Haziran dipleri 86.00 dolar/varil’e kadar sarkabilir. Nitekim, WTI petrolünde fonların rekora yakın 274,474 uzun pozisyon kontratlarını satmaya başladıkları görülüyor.

Brent Petrol’de ise ikinci çeyrekte % 7’ye varan değer kaybı Brent-WTI petrol spread’ini (Brent Petrol primini) 8.64 dolara kadar daralttı. Kuzey denizinde “Buzzard” sondalama tesislerinde mekanik aksamaların onarılması ardından tam kapasite üretime başlanması (günde 280.000 varil) Brent Petrol’ün 100.00 dolar altına sarkmasına yol açabilir ve yıl boyu Brent-WTI spread’i daralmaya devam edebilir.

Teknik olarak (Brent Petrol), FED’in varlık alımını azaltma söylentisi ve Çin petrol talebinin azalmasına rağmen ICE takas net uzun pozisyonları rekor seviyelerde seyrediyor. Dolayısı ile doğal direnç seviyelerinde olduğu söylenebilir. Brent Petrol’ün en büyük riski gelişmekte olan ülkeler ve AB hikayesine bağlı. Bu ülkelerde ekonomik sıkıntılar devam ederse, ki öyle görünüyor, talep daralması hızlanır ve Brent Petrol 90.00’lı seviyelere kadar gerileyebilir.

BIST (Borsa İSTANBUL)

Genel olarak aşırı değer yitiren piyasalarda sürecin sona erip ermediği konusunda kullanılan Fibonacci oranları ve momentum ölçen Z-score ya da stokastik gibi teknik göstergeler yararlı olabilir. BIST’te uzun vade yükselişin % 50 fibo seviyesi (71.000 cıvarı) düzeltme olarak yeterli olmayabilir ama %61.8 seviyesi (65-67.000) gözlenirse % 30 üzerinde bir düzeltme majör bir dip anlamına gelecektir. Zaten 200 periyodluk hareketli ortalama da grafikte görüldüğü gibi 2011yılında önemli bir savunma desteği olarak gözlenmişti.

Z-Score Ocak ayında 3.18 SS (standart sapma) gösterirken bugün 0.39’ a gerilemekle istatistiksel ortalamaya dönüş (mean reversal) ile satış momentumunu dengelemiş görünüyor. Z-Score, örneğin kapanış fiyatının hareketli ortalamasından, bollinger teknik göstergesine benzer bir şekilde, ne kadar saptığını gösterir. Stokastik gösterge ise ıraksama sonrası satış sinyali ardından bugünlerde 2012’den bu yana en düşük seviyesine geriledi.

Sonuç olarak, BIST düzeltmesinde net olarak dip seviyesinin görülmesi için bir miktar pay olmakla birlikte düzeltmenin önemli kısmı gerçekleşmiş görünüyor.