Dövüş Kulübü filminde şizofren Edward Norton ya da Brad Pitt, kulübün ilk kuralını açıklıyordu:

Dövüş Kulübünün ilk kuralı Dövüş Kulübünden bahsetmemektir.

Faiz indirimi için bazen ilk kuralı ve o müthiş repliği hatırlamak gerekir.

*

Faizleri kim indirir?

Cevap bazen merkez bankalarıdır bazen de piyasa. Bu duruma göre değişir.

Faizlerin inmesi için bazen;

-Faizi gerçekten indirirsiniz

-Faizi sabit bırakırsınız

-Faizi artırırsınız!

Enflasyon beklentileri çıpalı ise ya da geriliyorsa faizleri indiren merkez bankası ön almış olur. Para politikasını gevşetmek faizleri de düşürür.

Diyelim ki sıkı para politikası uyguluyorsunuz. Ancak faizleri de düşürmek istiyorsunuz. Bu kez başvurmanız gereken yöntem sabit kalmaktır. Politikanız sıkı ise sadece beklersiniz. Bu, dertlere merhem olur. Krediler yavaşlar, kurunuz değer kazanır. Bu kez enflasyon beklentileri iyileşir ve faizler kendiliğinden iner.

Piyasa indirir...

Peki enflasyondan korkuluyorsa ve finansal koşullar sıkılaşıyorsa ne yapılır? Merkez hemen ön alır. Faizleri artırır. Endişeleri giderir. Bunu neden yapar? Enflasyonu düşürmek ve yarınlarda düşük faizleri garanti altına almak için. Böylesi bir durumda faizleri artırılarak faizler indirilmiş olur!

İronik ama doğrusu bu.

Şekilde görelim.

1 numaralı bölümde eski TCMB Başkanı Çetinkaya politika faizini sert şekilde artırıyor. Enflasyon beklentileri iyileşiyor, kur güç kazanıyor ve piyasa faizleri gerilemeye başlıyor. Bu, faizleri artırarak faizleri indirmeye bir örnek.

Nereye kadar?

2. bölüme kadar.

2. sahnede eski TCMB Başkanı Uysal faizleri indirmeye başlıyor. Piyasa da enflasyonist beklentilere sahip olmadığı için tahvil faizleri düşüyor. Bu, faizleri indirerek piyasa faizlerini indirmeye bir örnek.

Peki nereye kadar?

3.. sahneye değin.

O arada enflasyon ve faizler yükselmiş. Sıra yüksek enflasyona terapi yapıp faizleri indirmeye geliyor. Eski TCMB Başkanı Ağbal politika faizini değiştirmeyerek faizleri düşürmenin örneğini sunuyor burada.

Ardından gelen başkanlık koltuğu değişimi ve sonrası.

*

Gördüğünüz gibi faizi indirmenin her dönem başkaca yolları var. Bugün de yüksek enflasyon ortamında olduğumuza göre ve faizleri de zaten çok artırmış olduğumuza göre tercih etmemiz gereken yöntem 3 numara olmalı. TCMB’nin kredibilite sorunu da olduğuna göre burada azıcık ısrar etmemiz gerekiyor. Çünkü fark ettiyseniz hemen her örneği sunan başkanlar farklı kişiler.

Bu sebeple de tedavinin başarılı olması ve faizlerin inebilmesi faiz indiriminden hiç söz etmemekten geçiyor.