Teknoloji savaşları: Huawei, 5G, ABD ve Çin ekseninde neler oluyor?

Amerika Birleşik Devletleri, Çin’in teknoloji devi Huawei’ye yönelik uyguladığı politikaları yeni belirlemedi; burada bir kaç aşamalı bir plan uygulanmakta.

Konuyu iyi sindirmek için ilk önce Huawei’nin çalışma alanını iyi anlamakta yarar var. Huawei’nin işinin önemli iki boyutu var. Şirket, Dünya’da 1 numaralı telekom altyapı sağlayıcısı ve aynı zamanda en güçlü akıllı cihaz üreticilerinden. Telekom altyapıları da bizim ses ve data iletişimimiz için gerekli yapılar. Huawei Dünya’da işte bu pazarın %30’unu elinde tutuyor, yani lider konumunda. Altyapı işinde, arkasından Nokia ve Ericson %15-16 gibi paylarla takip ediyorlar. Ancak burada, kayda değer ABD’li bir altyapı üreticisi olmadığına dikkat çekelim.

Bu alanda Huawei 5G teknolojilerinde de lider konumunda. Daha kaliteli altyapı ekipmanlarını, rakiplerine göre çok daha düşük fiyatlarla satabiliyor. Vermekte olduğu %40’lara varan fiyat indirimi konusunda ise, Batı, bunun Çin hükümeti desteği sayesinde olduğunu iddia ediyor. Huawei ise daha verimli çalıştıkları iddiasındalar. Ancak yine de, Huawei’nin Çin hükümetine yakınlığı tartışılmaz... Örneğin, Çin ordusunun tüm iletişim altyapısını Huawei karşılıyor.

Konu ile ilgili ABD iki aşamalı bir plan uyguluyor. Planın ilk aşamasında Huawei’nin Amerika da müşteri edinmesinin önü yıllar önce kesilmişti.. İkinci aşama ise, 2019 yılında başladı. Bu aşamada ise ABD, Huawei’nin üretimine mal ve hizmet sunan tedarikçilerin önünü kesmeye başladı..

Şimdi bu aşamalara ayrı ayrı bakalım

ABD’nin Çin’e karşı uyguladığı teknoloji politikaları yıllar öncesine dayanıyor. Devlet AT&T, Verizon gibi ülkenin önde gelen GSM operatörlerine, eğer Huawei altyapı ekipmanları kullanırlarsa, herhangi bir devlet kontratı veya desteği almayacaklarını beyan etmişti.. Bu yüzden Huawei hemen hemen ABD de önemli hiç bir pazara altyapı ile giremedi, bir kaç istisna yerel operatör hariç... Bu pazarlar, 100 bin vb ölçekte düşük nüfüslu yerler... Kritik 5G altyapısı için de aynı ambargo devam edecek. İş bununla da bitmiyopr.. ABD bu konuda müttefik edinerek Avrupa’nın da benzer bir tutum sergilemesi için zorluyor. Geleceğe yönelik, Avusturalya, Kanada ve Yeni Zelanda ile ittifak kuran ABD, kendilerinin 5G teknolojisini geliştirmeyi planlıyor. Çinli tedarikçileri bu alanda asla istemiyorlar. Bunun için biraz geç mi kalında acaba?

Huawei 2019 yılında Apple’dan daha fazla akıllı cihaz sattı! Satışları Apple’ı geçti. Küresel akıllı cihaz pazarında, Samsung %20, Huawei %16, Apple %13 pazar payına sahipler. ABD’de akıllı cihaz pazarında, Çinli şirket pek fazla tanınmasa da, marka, 2019 da, dünya genelinde 240 milyon cihaz sattı.

Amerika bir taraftan cihaz pazarında Huawei’nin önünü kesmek için, Amerikan şirketlerinin verdiği mal ve hizmet desteğini engellerken, yurt dışında yerleşik tedarikçileri de engellemeye hazırlanıyor. İlk aşamada Google Huawei’nin Android lisansını iptal etmişti. Şimdi servis deteğini de kesti. Yeni Huawei cihazlarında, gmail, youtube, maps, google play olmayacak.

Huawei, son dönemde belki de zirve yapabilecek en son cep telefonu modelini bu servisler olmadan çıkartmak zorunda kaldı. Google play, bence bu servisler içinde eksikliği en çok hissedilen servis olacak. Google playde 3 milyon kadar uygulama var. Ortalama bir kişi ayda 30’un üzerinde uygulama kullanıyor. Bu uygulamaların çoğu Amerikalı şirketler tarafından geliştirildi. Huawei’nin kendi uygulama dükkanı olsa da, Amerikalı şirketlerin geliştirdiği uygulamaların önemli bir kısmından yoksun kalacak. Bu hal, müşteri deneyimi açısından çok olumsuz, mutlaka şirketin satışlarını da olumsuz yönde etkileyecektir. Öte yandan, Qualcomm gibi Amerikalı çip üreticileri, Çin’e çip satışlarını durdurdular. ABD yurt dışında yerleşik çip üretimi yapan üretecileri de engelleyeci adımlar atacak gibi görünüyor. Çip üreticileri çipleri üretmek için, üretim ekipmanları kullanıyorlar. Kullandıkları bu ekipmanlar ABD meşeli. ABD, yabancı çip üreticilerini bu ekipmanlarla ilgili lisanslayarak, Amerikan ekipmanlarıyla üretilen çiplerin, Çin’e satışını yasaklamaya gidecek gibi görünüyor. Yani iş Huawei açısından oldukça zora giriyor...

Her iki pazarda da üstlünlük elde eden Huawei adeta koşarken, neden birden bire çelme takıldı?

Bilindiği üzere, şirkeetin kurucusunun kızı ve aynı zamada şirketin CFO’su Kanada’da geçen sene tutuklandı. Sebep Huawei’nin ABD’nin İran’a yönelik uyguladıkları amborgoları delmesi dendi. Yargı süreci devam ediyor. Aynı zamanda Çinli şirketin ulusal güvenliği tehdit ettiği, şimdi daha çok konuşulan bir konu haline geldi. Son bir kaç haftalık dönemde ise, şirket Amerikan şirketlerinden ticari sırlar çalmakla suçlanıyor.

İşin gerçekten güvenlik tehdit tarafı var mı, henüz kimse bilmiyor. Bu konuyla ilgili herhangi bir somut durum ortaya konmadı. Ticari sırların çalınması konusundaki suçlamalar ise yeni.

Ancak bana göre net olan konu şu, 5G çok stratejik bir altyapı. Bu telekom altyapısında hız artıyor, tüm bildiğimiz nesneler internete bağlı.. Bu yeni altyapı üzerinde çalışan otonom araçlar, sağlık ve akıllı şehir çözümlerini dikkate alındığında, güvenlik çok daha önemli hale geliyor. Herşey internete bağlı ve sürekli data üretiliyor. Tabii bu datalar farklı bulut çözümleri ile farklı yerlerde tutulacak. Hep söylüyoruz, yeni ekonominin getirdiği dijital çağın en kritik alanı data... Dataya hakim olmak, iyi okumak, analiz etmek ve sonuca varmak. İşte Amerika bu kritik dataların, bir tehdit olarak karşısına çıkmasını istemiyor. Bu yüzden 5G altyapısını da Çinli şirketlere kaptırmamaya kararlı. Güvenilir müttefikklerle yola ilerlemek istiyor.

Bakalım Dünya ABD’nin bu çağrısına nasıl cevap verecek ve ayak uyduracak...